Monitoring van de conjunctuur in België

De dienst Conjunctuur en Sectorale Ontwikkelingen voert regelmatig een follow-up van de conjunctuur uit met als doel de recente evolutie van de economische bedrijvigheid in België te bekijken.

Naast een overzicht, dat de belangrijkste recente waarnemingen samenvat, bestaat deze monitoring uit 3 delen:

1. Het eerste deel omvat de conjuncturele ontwikkelingen van de Belgische economie via de analyse van recente statistieken over de voornaamste economische indicatoren zoals het bbp, de tewerkstelling en de inflatie. De gebruikte gegevens zijn afkomstig van Statbel, de Nationale Bank van België, het Instituut voor de Nationale Rekeningen (INR), Eurostat en de RVA.

Wat te onthouden van het conjunctuurverloop van de Belgische economie voor het derde kwartaal van 2023 ten opzichte van het jaar ervoor?

• Het bbp van België groeide met 1,4 %, volledig gestut door de binnenlandse vraag en vooral de investeringen.
• De diensten spelen de rol van economische groeimotor in België.
• Terwijl de productie afneemt in de verwerkende nijverheid, neemt ze toe in de bouwsector.
• De ondernemingsdynamiek blijft sterk in België, ondanks een grotere toename van het aantal stopgezette ondernemingen.
• Het werkloosheidscijfer is teruggelopen.
• De inflatie (HICP) blijft ook dalen in de meeste productgroepen, maar het is de scherpe daling van de energieprijzen die de inflatie naar beneden trekt.

2. Het tweede deel biedt een overzicht van de handelsbetrekkingen, zowel voor de voornaamste uitvoerproducten als van de uitvoer- en invoerpartners, met dank aan de gegevens van de Nationale Bank van België (INR). 

Dit deel leert ons, onder meer, dat bijna twee derde van de Belgische uitvoer van goederen bestemd is voor de Europese binnenmarkt en dat de buurlanden van België er de voornaamste afzetgebieden van zijn. Buiten de Europese Unie zijn het de Verenigde Staten van Amerika die van belang zijn voor de Belgische uitvoer. Tot slot is België hoofdzakelijk een uitvoerland voor chemische producten en minerale producten.

3. Het derde deel omvat de groeiprognoses op korte termijn voor België en voor de belangrijkste economische regio’s. Die worden weergegeven in een samenvattende tabel. Daartoe worden de gegevens van het Federaal Planbureau gebruikt voor België, terwijl de gegevens van internationale organisaties zoals het IMF gebruikt worden voor de andere economische regio’s.

Terwijl verwacht wordt dat de economische groei van België voor het tweede jaar op rij zal vertragen, zou er een versnelling komen in 2024. De inflatie zou, na recordhoogten in 2022, echter een eerste keer afnemen in 2023 en een tweede keer in 2024.

Context

België is een van de zes oprichtende landen van de Europese Unie. De ligging, in het hart van Europa, is ongetwijfeld een belangrijk aspect van de economie. In Brussel, de hoofdstad van het land, zijn een groot aantal Europese en internationale instellingen gevestigd.

België is van nature een “kleine, open economie”: “klein” met zijn bruto binnenlands product (bbp in lopende prijzen) van 554 miljard euro in 2022, goed voor 3,5 % van het bbp van de Europese Unie (EU27; 15.906,4 miljard euro) of 4,1 % van het bbp van de eurozone (13.423,9 miljard euro), en “open” door zijn openheidsgraad van 96,5 % (87 % in 2021).

Samenstelling en infrastructuur van België

België is opgedeeld in drie gewesten: het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, het Vlaams Gewest en het Waals Gewest. De bevolking bestaat uit drie taalgroepen: Nederlandstaligen, Franstaligen en Duitstaligen, vandaar dat het land ook drie gemeenschappen telt: de Vlaamse Gemeenschap, de Franse Gemeenschap en de Duitstalige Gemeenschap.

België beschikt in het hele land over een sterk ontwikkelde communicatie-infrastructuur, zo beschikt het land over een van de meest ontwikkelde breedbandtelecommunicatienetwerken van Europa. België beschikt dus over een uitgebreid aanbod van transportmodi en -infrastructuur, met onder andere een netwerk van hoofdwegen, spoorlijnen en waterwegen en internationale luchthavens (Brussel, Luik, Charleroi, Oostende, Antwerpen en Kortrijk) en zeehavens (Antwerpen, Zeebrugge, Gent en Oostende).

Bevolking

Met een oppervlakte van 31.000 km² en bijna 11,7 miljoen inwoners op 1 januari 2023, waarvan 50,7 % vrouwen en 49,3 % mannen, vergrijst de bevolking in België, zoals blijkt uit de leeftijdspiramidegrafiek. Met bijna 1 % ligt de bevolkingsgroei tussen 2022 en 2023 ver boven het gebruikelijke groeipercentage (0,5 %), voornamelijk door de positieve netto internationale migratie na de oorlog in Oekraïne. België is, samen met Nederland, een van de dichtstbevolkte landen van Europa.

Creatie van toegevoegde waarde

De Belgische economie kenmerkt zich, net als elke moderne geïndustrialiseerde economie, door het toenemende belang van diensten. In 2022 waren de commerciële diensten (waaronder groot- en kleinhandel en financiële– en verzekeringsactiviteiten) goed voor 55,6 % van de totale bruto toegevoegde waarde, tegenover 14,1 % voor de industrie en 5,3 % voor de bouwsector. Het resterende deel is verdeeld onder niet-commerciële diensten (waaronder gezondheidszorg; 21,3 %), energie (2,9 %), winning van delfstoffen (0,7 %) en landbouw (0,1 %).

Ondanks een relatief gering aandeel is de verwerkende nijverheid nog steeds essentieel voor de Belgische economie. Ze genereert niet alleen een belangrijk aandeel van de commerciële diensten, maar creëert daarenboven toegevoegde waarde door aan de buitenlandse vraag te voldoen dankzij de Belgische uitvoer.

Kernsectoren van de Belgische industrie

In 2022 waren de kernsectoren van de Belgische industrie:

• de farmaceutische industrie (19,2 % van de totale toegevoegde waarde)
• de chemische industrie (15,1 %)
• de voedings- en drankenindustrie (13,9 %)
• de metallurgie en de vervaardiging van producten van metaal (12,6 %)