Hinderpalen voor de digitalisering van Belgische kmo's

Digitale technologieën hebben een diepgaande invloed op tal van aspecten binnen een onderneming, van een dynamischer beleving voor de klant tot een krachtiger operationele efficiëntie. Zij maken het eveneens mogelijk de samenwerkingstools binnen elke organisatie te verbeteren, ongeacht haar omvang.

Alle ondernemingen stuiten op hindernissen op de weg naar digitalisering:

• te weinig budgettaire marge
• te weinig interne digitale vaardigheden
• te weinig betrokkenheid van het management
• moeilijkheden om de technologieën te begrijpen
• belemmeringen in de regelgeving, enz.

Die uitdagingen kunnen de ontwikkeling van het bedrijf belemmeren en zijn vooral beperkend voor kleine en middelgrote ondernemingen door hun beperktere financiële en personele middelen.  

De gegevens op deze pagina zijn afkomstig van verschillende Eurobarometers die zijn uitgevoerd op basis van telefonische interviews: 

• De Flash Eurobarometer 529 van september 2023 over het Europees Jaar van de vaardigheden: tekort aan vaardigheden en wervings- en behoudstrategieën bij de kmo’s. Tussen 4 en 24 mei 2023 werden in de EU-27 in totaal 12. 909 kmo's ondervraagd.
• De Flash Eurobarometer 486 van september 2020 gebaseerd op telefonische interviews met bedrijven met ten minste één werknemer. Tussen 19 februari en 5 mei werden in totaal 12.313 kleine en middelgrote ondernemingen in de EU-27 bevraagd: 9.042 micro-ondernemingen (1-9 loontrekkenden), 2.636 kleine ondernemingen (10-49 loontrekkenden) en 503 middelgrote ondernemingen (50-249 loontrekkenden). Van 132 kmo's is de grootteklasse niet bekend. Voor deze Eurobarometer in 2020 werden 490 kmo's geïnterviewd in België: 354 micro-ondernemingen, 119 kleine ondernemingen en 17 middelgrote. De interviews in België werden afgenomen tussen 19 februari en 3 maart 2020, net voor het begin van de COVID-19-crisis.

In die Eurobarometer van 2020 werd onderzocht in hoeverre kmo's obstakels tegenkomen in hun wens om te digitaliseren, met name:

• gebrek aan financiële middelen
• gebrek aan vaardigheden, onder meer bij het management
• gebrek aan informatie- en technologie-infrastructuur
• belemmeringen in de regelgeving
• problemen in verband met computerveiligheid
• onzekerheid over de toekomstige digitale normen

Andere indicatoren over de digitalisering van ondernemingen vindt u op de pagina's:

• Digitale technologieën bij Belgische kmo's
• Artificiële intelligentie en andere geavanceerde digitale technologieën
• E-commerce
• Digitale communicatie
• Cyberveiligheid bij Belgische kmo's
• Digitale vaardigheden – een genderspecifieke benadering
• Digitalisering van de Belgische kmo's – een internationale vergelijking

Tekort aan vaardigheden

In Eurobarometer 529 werd kmo's gevraagd naar de impact van het tekort aan vaardigheden op hun vermogen om digitale technologieën te integreren of te gebruiken. In België is 42 % van de kmo’s van mening dat het gebrek aan gekwalificeerd personeel de invoering van nieuwe digitale technologieën belemmert: 10 % is het daar helemaal mee eens en 32 % enigszins mee eens. In de EU als geheel is dat 45 %. Belgische kmo’s hebben minder te kampen met een tekort aan gekwalificeerd personeel voor hun digitale ontwikkeling dan hun Nederlandse en Franse tegenhangers, maar meer dan kmo’s in Luxemburg of Duitsland.

Soorten hindernissen

Belemmeringen van regelgevende aard en een gebrek aan vaardigheden zijn de meest voorkomende hinderpalen die Belgische kmo's belemmeren in hun digitaliseringsproces. Ongeveer een kwart van de kmo's heeft ermee te maken. Meer dan een vijfde van de kmo's vermeldt als hinderpalen ook interne weerstand tegen verandering, problemen met computerbeveiliging en de onzekerheid over toekomstige digitale normen.

Zeer kleine ondernemingen (1-9 werknemers) verklaren vooral te worden afgeremd door hinderpalen van regelgevende aard (29%). Daarnaast is een gebrek aan financiële middelen (21 %) een hinderpaal die ze vaker aanvoeren dan ondernemingen die meer werknemers in dienst hebben. Ze ondervinden eveneens meer problemen bij het omgaan met computerbeveiliging.

Grotere kmo's (50 tot 249 werknemers) hebben meer te lijden onder interne weerstand tegen verandering: vier op de tien hebben daarmee te maken; in ondernemingen met 1-9 werknemers (21 %) en 10-49 werknemers (24 %) is dat bijna de helft minder. Zij hebben ook meer te lijden onder het gebrek aan digitale infrastructuur dan bedrijven met minder dan 50 werknemers.

Het gebrek aan vaardigheden en de onzekerheid over toekomstige digitale normen zijn belemmeringen die kmo's in gelijke mate ervaren, ongeacht hun omvang.