Digitale vaardigheden: een genderspecifieke benadering

De geringe aantrekkingskracht van wetenschappelijke en technologische vakken heeft een impact op de beheersing van informaticatools. Het tekort aan personeel dat voldoende is opgeleid in digitale technologieën en het gebrek aan IT-vaardigheden bij ondernemers behoren trouwens tot de voornaamste hinderpalen bij het digitaliseringsproces van kmo's. De ontwikkeling en de beheersing van ICT-vaardigheden blijken nochtans onontbeerlijk om zelfstandigen en kmo's in staat te stellen mee te draaien in een steeds digitalere wereld en actoren van de digitale transformatie te worden door zich als ondernemer op de juiste manier op te stellen.

Deze pagina geeft een overzicht van de voornaamste indicatoren voor de analyse van digitale vaardigheden, uitgesplitst naar geslacht.

Andere indicatoren voor de digitalisering van kmo’s vindt u op de pagina's:

• Artificiële intelligentie en andere geavanceerde digitale technologieën
• E-commerce
• Digtiale communicatie
• Hinderpalen voor digitalisering
• Cyberveiligheid bij Belgische kmo's
• Digitalisering van de Belgische kmo's – een internationale vergelijking

STEM-afgestudeerden

Uit gegevens van 2022 blijkt dat België per 1.000 mannen van 20-29 jaar 23,2 STEM-afgestudeerden (wetenschappen, technologie, wiskunde of techniek) telt. Voor vrouwen ligt dat cijfer bijna drie keer zo laag: slechts 9,1 op de 1.000 vrouwen tussen 20 en 29 jaar hebben een dergelijk diploma. Deze genderkloof duurt al jaren voort: in 2013 was het aantal vrouwelijke afgestudeerden van technologieopleidingen 6,4, terwijl het voor mannen 19,5 was, op 1.000 personen van hetzelfde geslacht tussen 20 en 29 jaar. Die discrepantie op het vlak van STEM-diploma’s ligt aan de basis van de verschillen die bij de andere indicatoren zijn vastgesteld.

België boekt lagere resultaten dan het Europese gemiddelde: het EU-gemiddelde bedraagt 16,7 vrouwen en 28,9 mannen met een STEM-diploma per 1.000 inwoners tussen 20 en 29 jaar. Die mindere prestatie van België op het vlak van opleidingen die verband houden met informatica en wetenschap kan op termijn een negatieve weerslag hebben op het digitaliseringsniveau van kmo's.

Digitale vaardigheden

In België beschikken mannen vaker dan vrouwen over digitale vaardigheden.

Op basis van de gegevens van 2023 blijkt uit een uitsplitsing naar geslacht een verschil van 2,5 procentpunten voor een basis algemeen niveau van digitale vaardigheden in vijf domeinen:

• informatie,
• communicatie,
• contentcreatie,
• veiligheid,
• probleemoplossing.

Zo heeft 60,7 % van de mannen tussen 16 en 74 jaar minstens een basis algemeen niveau van vaardigheden in die vijf domeinen, terwijl slechts 58,1 % van de vrouwen dat behaalt. Het algemene vaardigheidsniveau van vrouwen in de EU is iets lager dan dat van Belgische vrouwen: respectievelijk 54,5 % en 58,1 % voor de EU en België op een basis algemeen niveau. In twee jaar tijd is de genderkloof gehalveerd: in 2021 bedroeg ze nog 5,2 procentpunten.

Het zijn digitale vaardigheden die nodig zijn voor meer geavanceerde activiteiten, zoals contentcreatie en veiligheid, waar de genderkloof groter is, vooral voor een gevorderd vaardigheidsniveau: slechts 72,5 % van de vrouwen tussen 16 en 74 jaar heeft bijvoorbeeld contents gecreëerd met behulp van computerprogramma’s, tegen 75,8 % van mannen van dezelfde leeftijd, wat een kloof van 3,3 procentpunten betekent. Dit verschil neemt toe tot 7,4 procentpunten voor een gevorderd niveau van beheersing van vaardigheden voor het creëren van inhoud (48,6% voor vrouwen, 56% voor mannen).

ICT-specialisten

De verdeling tussen mannen en vrouwen in ICT-specialistische functies (informatie- en communicatietechnologie) laat een duidelijke genderongelijkheid zien. Op dit moment maken vrouwen slechts ongeveer een vijfde uit van alle ICT-specialisten in ons land, terwijl mannen 80 % van deze functies bekleden. Hoewel de genderkloof geleidelijk kleiner wordt, blijft die ontwikkeling relatief traag.

Daarnaast is het aandeel van ICT-specialisten in de totale werkgelegenheid de afgelopen tien jaar gestaag gestegen, van 4,2 % in 2014 tot 5,4 % in 2023. België doet het iets beter dan het Europese gemiddelde, dat 4,8 % aan ICT-specialisten bedroeg in 2023.

Het interfederaal en intersectoraal plan "Women in Digital"

Om de ongelijke aanwezigheid van mannen en vrouwen in de digitale wereld tegen te gaan, heeft de ministerraad het plan "Women in Digital" goedgekeurd, dat bedoeld is om de verschillende initiatieven ter bevordering van vrouwen in STEM/ICT in België beter te coördineren.

De strategie is opgebouwd rond vijf strategische doelstellingen:

• ernaar streven dat meer vrouwen afstuderen in de digitale sector
• de integratie van vrouwen in de digitale werksfeer en/of in de digitale sector bevorderen
• het handhaven van vrouwen in de digitale sector bevorderen
• stereotypen bestrijden door een nieuw beeld te vormen van de sector
• de genderkloof in specifieke doelgroepen dichten

Het plan sluit aan bij "Commitment on Women in Digital", een verklaring die België in 2019 heeft ondertekend en die aangeeft dat ons land op Europees niveau wil pleiten voor meer vrouwen in de digitale sector (STEM/ICT).

De voortgang van de strategie wordt jaarlijks opgevolgd door de publicatie van een verslag. De meest recente editie van dit verslag gaat over de follow-up van de verschillende initiatieven die sinds de goedkeuring van de strategie in 2021 zijn gelanceerd.