Digitale vaardigheden: een genderspecifieke benadering

De geringe aantrekkingskracht van wetenschappelijke en technologische vakken heeft een impact op de beheersing van informaticatools. Het tekort aan personeel dat voldoende is opgeleid in digitale technologieën en het gebrek aan IT-vaardigheden bij ondernemers behoren trouwens tot de voornaamste hinderpalen bij het digitaliseringsproces van kmo's. De ontwikkeling en de beheersing van ICT-vaardigheden blijken nochtans onontbeerlijk om zelfstandigen en kmo's in staat te stellen mee te draaien in een steeds digitalere wereld en actoren van de digitale transformatie te worden door zich als ondernemer op de juiste manier op te stellen.

Deze pagina geeft een overzicht van de voornaamste indicatoren voor de analyse van digitale vaardigheden, uitgesplitst naar geslacht. Ze zijn afkomstig van "Women in Digital (WID)", dat deel uitmaakt van de digitale index voor economie en samenleving (DESI) en specifiek kijkt naar de participatie van vrouwen in de digitale economie en samenleving.

Andere indicatoren voor de digitalisering van kmo’s vindt u op de pagina's:

• Digitale technologieën bij Belgische kmo's
• Artificiële intelligentie en andere geavanceerde digitale technologieën
• E-commerce
• Digtiale communicatie
• Hinderpalen voor digitalisering
• Cyberveiligheid bij Belgische kmo's
• Digitalisering van de Belgische kmo's – een internationale vergelijking

STEM-afgestudeerden

Uit gegevens van 2020 blijkt dat België per 10.000 mannen van 20-29 jaar 22,8 STEM-afgestudeerden (wetenschappen, technologie, wiskunde of techniek) telt. Voor vrouwen ligt dat cijfer bijna drie keer zo laag: slechts 8,4 op de 10.000 vrouwen tussen 20 en 29 jaar hebben een dergelijk diploma. Die discrepantie op het vlak van STEM-diploma's ligt aan de basis van de verschillen die bij de andere indicatoren zijn vastgesteld. 

De prestatie van België ligt onder het Europese gemiddelde: het EU-gemiddelde bedraagt 14 vrouwen en 27,7 mannen met een STEM-diploma per 10.000 inwoners tussen 20 en 29 jaar. Die mindere prestatie van België op het vlak van opleidingen die verband houden met informatica en wetenschap kan op termijn een negatieve weerslag hebben op het digitaliseringsniveau van kmo's. 

Digitale vaardigheden

In België beschikken mannen vaker dan vrouwen over digitale vaardigheden.

Op basis van de gegevens van 2021 blijkt uit een uitsplitsing naar geslacht een verschil van 5 procentpunten voor het maken van bestanden: 48 % van de mannen tussen 16 en 74 jaar heeft in de drie maanden voorafgaand aan de enquête bestanden gemaakt met tekst, afbeeldingen, tabellen, grafieken, animaties of geluid, terwijl slechts 43 % van de vrouwen dit heeft gedaan. Dit is een hoger resultaat dan in de EU-27.

Op het gebied van de bewerking van audiovisuele bestanden bedraagt de kloof tussen Belgische mannen en vrouwen 6 procentpunten. 30 % van de mannen tussen 16 en 74 jaar heeft foto's, video's of soundtracks bewerkt, tegenover 24 % van de vrouwen, een score die onder het Europese gemiddelde ligt.

De digitale vaardigheden die nodig zijn voor meer geavanceerde activiteiten, zoals gegevensverwerking en computerprogrammering, zijn veel minder wijdverbreid. De genderkloof is ook meer uitgesproken: slechts 16 % van de vrouwen tussen 16 en 74 jaar heeft spreadsheetsoftware gebruikt om gegevens te ordenen, te analyseren of te wijzigen en 1 % heeft in de drie maanden voorafgaand aan de enquête computertaalprogramma's geschreven. Bij mannen lopen deze percentages op tot 27 % voor gegevensverwerking en 8 % voor programmeren. Voor deze meer gevorderde vaardigheden ligt België iets onder het Europese gemiddelde.

ICT-specialisten

Wanneer het over gespecialiseerde ICT-functies gaat, is de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen nogal uitgesproken. Zo was volgens in 2020 gepubliceerde gegevens 7,8 % van de werkende mannen tussen 16 en 74 jaar in ons land actief als specialist in informatie- en communicatietechnologieën. Bij de vrouwen bedroeg dat aandeel slechts 1,6 %. De categorie "ICT-specialisten" omvat tal van functies, zoals verantwoordelijken, technici en installateurs van informatica-infrastructuur.

Het interfederaal en intersectoraal plan Women in Digital

Om de ongelijke aanwezigheid van mannen en vrouwen in de digitale wereld tegen te gaan, heeft de ministerraad het plan Women in Digital goedgekeurd, dat bedoeld is om de verschillende initiatieven ter bevordering van vrouwen in STEM/ICT in België beter te coördineren.

De strategie (PDF, 971.36 KB) is opgebouwd rond vijf strategische doelstellingen:

• ernaar streven dat meer vrouwen afstuderen in de digitale sector
• de integratie van vrouwen in de digitale werksfeer en/of in de digitale sector bevorderen
• het handhaven van vrouwen in de digitale sector bevorderen
• stereotypen bestrijden door een nieuw beeld te vormen van de sector
• de genderkloof in specifieke doelgroepen dichten

Het plan sluit aan bij Commitment on women in Digital, een verklaring die België in 2019 heeft ondertekend en die aangeeft dat ons land op Europees niveau pleit voor meer vrouwen in de digitale sector (STEM/ICT).