Welk intellectueel eigendomsrecht is van toepassing op welke creatie?

Het toepassingsgebied van de intellectuele eigendomsrechten is heel ruim. Hieronder vallen immers benamingen, visuele tekens, kunstwerken, utilitaire creaties, modecreaties, technische uitvindingen, planten, websites, enz.

Allereerst bepaalt u welk intellectueel eigendomsrecht van toepassing kan zijn op een bepaald object. Voor elk van deze rechten gelden immers specifieke regels: zo moet u bijvoorbeeld niet in alle gevallen voorafgaande toestemming tot gebruik vragen, zijn de beschermingsvoorwaarden voor een octrooi niet dezelfde als voor het auteursrecht; is de beschermingstermijn verschillend, gelden andere vormvoorschriften, enz.

Deze pagina wil u helpen om te bepalen welk recht van toepassing is: auteursrecht of octrooirecht? Merkenrecht of tekeningen- en modellenrecht?

Let wel, het gaat telkenmale slechts om voorbeelden. Indien u twijfelt over de beschermingsmogelijkheid voor een bepaald teken of een specifieke creatie, dan is het aangewezen een deskundige inzake intellectuele rechten te raadplegen.

Geschriften en andere literaire creaties

• Romans, essays, gedichten, theaterstukken, krantenartikelen, blogs, reisgidsen, gebruiksaanwijzingen, de titel van een werk en alle andere geschriften kunnen worden beschermd door het auteursrecht.

Visuele en audiovisuele sector 

• Tekeningen, schilderijen, beeldhouwwerken, handschriften, stripverhalen, videospellen, foto’s, bouwwerken, illustraties, tekenfilms, video’s, films (fictie of documentaires), televisieseries, hedendaagse kunstwerken, … kunnen worden beschermd door het auteursrecht. 
• Logo’s of tekeningen kunnen worden beschermd door het auteursrecht en/of door het merkenrecht en/of door het tekeningen- en modellenrecht.

Muzieksector

• Klassieke of populaire muziek, opera’s, liedjes, woorden en teksten van muziekwerken, jingles, gsm-tunes, muziek in mp3 of andere digitale formaten kunnen worden beschermd door het auteursrecht en de naburige rechten.
• De uitvoeringen van musici of zangers kunnen worden beschermd door de naburige rechten.

Showbusiness

• Choreografieën, toneelstukken, circus- of goochelacts, musicals, … kunnen worden beschermd door het auteursrecht.
• De uitvoeringen door dansers, acteurs, circusartiesten of andere uitvoerende kunstenaars kunnen worden beschermd door de naburige rechten.

Design 

• Mode, toegepaste kunst, designobjecten, … kunnen worden beschermd door het auteursrecht en/of door het tekeningen- en modellenrecht.
• De vorm van producten (industriële of artisanale) kan worden beschermd door het auteursrecht, het tekeningen- en modellenrecht en het merkenrecht.

Informatieverstrekkers (media) 

• Krantenartikelen, televisiereportages, radio- of tv-uitzendingen, websites, geografische kaarten, … kunnen worden beschermd door het auteursrecht en/of de naburige rechten.
• Informatieve databanken kunnen worden beschermd door het sui generis databankenrecht en/of het auteursrecht.  

Wetenschap en onderwijs 

• Wetenschappelijke publicaties, essays, statistische tabellen, syllabi, pedagogisch materiaal, PowerPoint-presentaties, online cursussen, … kunnen worden beschermd door het auteursrecht.

Informatica 

• Computerprogramma’s, websites, Flash animaties, … kunnen worden beschermd door het auteursrecht.
• Databanken kunnen worden beschermd door het sui generis databankenrecht en/of het auteursrecht.
• Computerchips kunnen worden beschermd als topografieën van halfgeleiders.

Techniek 

• Computerprogramma’s kunnen worden beschermd door het auteursrecht, en in sommige gevallen (indien het computerprogramma een technische uitvinding impliceert) door het octrooirecht.
• Technische uitvindingen, zoals een nieuw materiaal of product, een efficiëntere machine, een beter productieproces, … kunnen worden beschermd door een octrooi. 

Chemie en farmacie 

• Medicijnen, chemische moleculen, fabricageprocessen van medicijnen, de combinatie van medicijnen, … kunnen worden beschermd door een octrooi  en aanvullende beschermingscertificaten (ABC).

Planten en biologie 

• Nieuwe plantenrassen kunnen worden beschermd door een kwekersrecht.
• De specifieke eigenschappen van planten, die voortkomen uit genetische manipulatie kunnen worden beschermd door een octrooi.
• Bacteriën of andere genetisch gewijzigde micro-organismen kunnen worden beschermd door een octrooi.
• De specifieke functie van een gensequentie (menselijk, dierlijk of plantaardig) kan worden beschermd door een octrooi.
• Biotechnologische uitvindingen kunnen worden beschermd door een octrooi.

Commerciële tekens 

• De naam van producten of diensten kan worden beschermd door het merkenrecht.
• Het logo van een onderneming of de logo’s die op producten worden aangebracht, kunnen worden beschermd door het auteursrecht of door het merkenrecht.
• De vorm van een product of de verpakking ervan kunnen worden beschermd door het merkenrecht of het tekeningen- en modellenrecht.
• De kleur waarmee een product of dienst geïdentificeerd wordt, kan worden beschermd door het merkenrecht.
• De jingle of de muzikale compositie waarmee een product of dienst wordt geïdentificeerd, kunnen worden beschermd door het merkenrecht en/of het auteursrecht.
• Reclameslogans en ander promotiemateriaal kunnen worden beschermd door het auteursrecht en/of het merkenrecht.
• Producten die uit een bepaalde streek komen of aan bepaalde criteria voldoen, kunnen worden beschermd onder de oorsprongsbenaming of geografische aanduiding.
• Kwaliteitslabels kunnen worden beschermd als collectief merk.
• De naam van een onderneming of vennootschap kan worden beschermd als handelsnaam en/of vennootschapsnaam (deze beschermingsvormen vallen strickt genomen niet onder het intellectuele eigendomsrecht).