Tulpen of rozen met een nieuwe kleur, aardappelplanten die vorstbestendiger zijn, appels met een hoger vitamine C-gehalte of tomaten met langere bewaartijd… Om plantenrassen via kweekprogramma’s te verbeteren, moet er heel wat tijd en geld worden geïnvesteerd. Omdat planten relatief eenvoudig kunnen worden vermeerderd eens ze op de markt zijn, is het belangrijk nieuwe en waardevolle plantenrassen te beschermen met een intellectueel eigendomsrecht, om een zeker rendement op deze investeringen te garanderen.
Wanneer uw plantenras aan een aantal voorwaarden voldoet, zoals nieuwheid, onderscheidbaarheid, homogeniteit en bestendigheid, kunt u een Belgisch kwekersrecht aanvragen. Indien u uw ras ook in het buitenland wilt beschermen, biedt het communautaire kwekersrecht bescherming voor de hele Europese Unie. U kunt zich ook wenden tot de bevoegde nationale bureaus wanneer u buiten de Europese Unie of slechts in enkele Europese landen bescherming beoogt.
Een kwekersrecht zal de kweker een aantal exclusieve rechten verlenen op het telen en verhandelen van het nieuwe plantenras. Niemand anders mag de variëteit telen of verhandelen voor commerciële doeleinden, zonder toestemming van de kweker. Er zijn wel een aantal uitzonderingen waarvoor geen toestemming van de kweker nodig is.
Kwekersrechten zijn 30 jaar geldig voor bomen, wijnstokken en aardappelen en 25 jaar voor andere plantensoorten, tenzij ze vroeger vervallen, bijvoorbeeld wanneer de kweker verzuimt om de instandhoudingstaksen te betalen.
Evoluties in de biotechnologie hebben ervoor gezorgd dat planten ook via andere dan "natuurlijke" kweekprogramma’s kunnen worden vermeerderd. Door kunstmatig bepaalde genen te wijzigen, is het bijvoorbeeld mogelijk om planten beter bestand te maken tegen insecticiden, of om de gemiddelde opbrengst ervan te verhogen. Indien de voorwaarden zijn vervuld, komen dergelijke biotechnologische uitvindingen ook in aanmerking voor bescherming door het octrooirecht.
Hoe dwing ik als houder van een kwekersrecht mijn rechten af? Wat doe ik bij een inbreuk?