Wat is intellectuele eigendom?

Het begrip “intellectuele eigendom” (IE) slaat op alle “voortbrengselen van de geest”. Het omvat zowel literaire en artistieke eigendom als industriële eigendom. 

Literaire en artistieke eigendom bestaat uit het auteursrecht, de naburige rechten en het databankenrecht. Het heeft onder meer betrekking op literaire en artistieke werken.

Industriële eigendom, daarentegen, betreft meer specifiek de bescherming en valorisatie van uitvindingen, innovaties en creaties.

Wat zijn intellectuele eigendomsrechten?

Wat het begrip ‘eigendom’ inhoudt, daar heeft iedereen wel een idee over. Eigendom geeft bepaalde rechten over materiële dingen, zoals bijvoorbeeld het recht om een wagen te bezitten en over het gebruik ervan te kunnen beslissen. Ook intellectuele eigendom bestaat uit een geheel van exclusieve rechten, maar dan niet op tastbare zaken, zoals een wagen, wel op ‘de voortbrengselen van de geest’.

Met deze ‘intellectuele voortbrengselen’ bedoelt men creatieve en immateriële prestaties, zoals een verhaal, een muziekcompositie, een ontwerp voor een meubel, een computerprogramma of een uitvinding. Ook bepaalde onderscheidende tekens, zoals merken en geografische aanduidingen, rekent men tot de intellectuele eigendom. Terwijl men een exemplaar van een boek in materiële eigendom kan hebben, zal dit recht niet noodzakelijk de intellectuele eigendom erop omvatten. Als eigenaar kan men dus een boek lezen, inkleuren, wegwerpen, enz., maar men heeft niet het recht om het verhaal te kopiëren, te herdrukken, op het internet te plaatsen, er een film over te maken, enz. Die laatste toepassingen vallen onder de intellectuele eigendom en voor de genoemde handelingen is de toestemming van de houder van deze rechten nodig.

Intellectuele eigendomsrechten geven de houder ervan een tijdelijk exclusief exploitatierecht, geldend voor een bepaald territorium.

Zo zal de houder van het auteursrecht op een boek (let wel: niet op het fysieke exemplaar maar op de intellectuele, niet-tastbare inhoud) dit bijvoorbeeld als enige mogen reproduceren of op de markt mogen brengen. Net zoals de houder van een uitvindingsoctrooi de enige is die deze uitvinding mag exploiteren (bv. door het op de markt brengen van een geneesmiddel dat door een octrooi beschermd wordt). De houder van een merk is de enige persoon die producten met dat merk op de markt mag brengen.