Veelgestelde vragen over auteursrecht

In tegenstelling tot merken of octrooien, moet u geen formaliteiten vervullen of stappen ondernemen om een auteursrechtelijke bescherming op uw werk te genieten. De bescherming door een auteursrecht gebeurt automatisch vanaf het moment dat er sprake is van een origineel werk en het in een concrete vorm is opgenomen (een louter idee wordt m.a.w. niet beschermd). De originaliteit vloeit voort uit de vrije creatieve keuzes die de maker nam waardoor er als het ware een persoonlijke stempel wordt gedrukt op het werk. Elke schepping van een menselijke geest kan als dusdanig beschermd worden. Op werken die niet door een natuurlijk persoon zijn gecreëerd (een dier, machine), rust geen auteursrecht.

Ondanks de automatische bescherming is het echter nuttig om over een bewijs van datum van creatie van het werk te beschikken en van het bewijs dat u wel degelijk de auteur of coauteur bent. Het leveren van dat bewijs staat u vrij. U kunt aantonen dat u de auteur bent met elk document, opname, publicatie zonder dat het voorafgaandelijk goedgekeurd of gecertificeerd moet worden door een organisatie.

Het gaat om privévennootschappen die instaan voor de inning en verdeling van auteursrechten of naburige rechten naar aanleiding van het gebruik van werken en prestaties. Zij beschikken over een ministeriële vergunning om hun activiteiten op het Belgische grondgebied uit te oefenen. Via de volgende link vindt u een overzicht van de in België erkende beheersvennootschappen: voorstelling (PDF, 173.61 KB) van de beheersvennootschappen. (PDF, 173.61 KB)

De beheersvennootschappen staan onder het toezicht van de Controledienst van de vennootschappen voor het beheer van auteursrechten en naburige rechten bij de FOD Economie.

Door zich aan te sluiten bij een beheersvennootschap vindt er een overdracht van rechten plaats, waardoor de beheersvennootschap optreedt voor rekening van de rechthebbenden. Voor meer informatie raden we u aan om de statuten, algemene reglementen en de aansluitingsvoorwaarden van de beheersvennootschappen te lezen zodat u een overzicht krijgt van de diensten die zij aanbieden.

Een beheersvennootschap kan ook controleurs (erkende agenten) inzetten, die in dienst zijn van de vennootschap, om ter plaatse vaststellingen te doen (in het geval van een evenement of in de uitbating) van het gebruik van het door de beheersvennootschap vertegenwoordigde repertoire.

De beheersvennootschap Reprobel is bij koninklijk besluit aangesteld om de vergoedingen voor reprografie en wettelijke vergoedingen voor uitgevers te innen en te herverdelen.

Ze heeft ook tarieven opgesteld voor het afdrukken van auteursrechtelijk beschermde werken en het hergebruik van digitale werken op basis van mandaten die ze heeft verkregen van de beheersvennootschappen die lid zijn van Reprobel.

Als u (onderneming, copyshop, vrij beroep, …) beschermde werken fotokopieert en/of print, dan moet u de overeenkomstige vergoeding betalen aan Reprobel. Deze beheersvennootschap biedt de gebruiker de keuze tussen:

1. ofwel een gecombineerde licentie voor digitaal gebruik, prints, de reprografievergoeding en de uitgeversvergoeding (genaamd izili);
2. ofwel om enkel een “reprografieaangifte" te doen en enkel te betalen voor het gebruik via “papier”. In dat laatste geval, moet u opnieuw kiezen tussen:
   • een standaardaangifte, die beter bij uw onderneming past.
   • een volumeaangifte (gebaseerd op het aantal kopieën van beschermde werken) waarin u aangeeft hoeveel fotokopieën en prints van beschermde werken u maakt. U betaalt dan een specifieke vergoeding per pagina.

U moet uw keuze maken door naar het portaal van Reprobel te gaan, en de gebruikersnaam en het wachtwoord te gebruiken die u zijn toegewezen. Sommige elementen uit uw aangifte zijn al vooraf ingevuld, gebaseerd op de informatie waarover Reprobel via de Kruispuntbank van Ondernemingen en de RSZ beschikt. Het is mogelijk dat die gegevens niet volledig overeenstemmen met uw werkelijke situatie. Daarom kunt u ze aanpassen in de rubriek “Mijn profiel” op het portaal. U moet ook andere gegevens verstrekken of bevestigen zoals het aantal voltijdsequivalenten (vte’s) of het aantal fotokopieën of prints.

Als u geen auteursrechtelijk beschermde werken hebt gereproduceerd, kan u dat meedelen aan Reprobel door te kiezen voor een reprografieaangifte, op basis van het volume, en aan te duiden, zowel voor de fotokopieën en de prints het aantal 0 bij het bruto-volume en/of 0% bij beschermde werken. Reprobel mag u geen factuur sturen louter omdat u een apparaat hebt (kopieertoestel, fax, scanner, ...).

De aangifte doet u via het portaal van Reprobel, met de gebruikersnaam en het wachtwoord die u in de brief hebt gekregen.

Contact

Reprobel is een rechtmatige vennootschap die verantwoordelijk is voor de inning van de reprografievergoeding en de wettelijke vergoeding van uitgevers. Ze staat ook in voor de inning van prints van auteursrechtelijk beschermde werken en het hergebruik van digitale werken. Het is dan ook volkomen normaal dat ze contact met u opneemt.

Het gebruik van het portaal is niet gevaarlijk en is noodzakelijk om het gebruik of de reproductie van bepaalde werken te regulariseren. Het kan verrassend overkomen dat Reprobel automatisch een gebruikersnaam en wachtwoord overmaakt maar dat vergemakkelijkt de toegang tot het portaal. De vooraf ingevulde informatie is verkregen via de Kruispuntbank voor Ondernemingen en de RSZ. Vergeet echter niet om die te controleren want ze komen niet automatisch overeen met uw actuele situatie.

De tarieven van Reprobel worden vastgelegd in functie van de sector (publiek of privaat), de categorie van onderneming of het aantal voltijdsequivalenten (vte’s).

Vooraleer u de totale gevraagde vergoeding betwist, moet u controleren of de toegepaste criteria in uw aangifte juist zijn en of de gekozen aangifte overeenstemt met de situatie van uw onderneming. Als dat niet het geval is kan u de criteria of de soort van aangifte wijzigen via het portaal van Reprobel met de gebruikersnaam en het wachtwoord die u in de brief hebt gekregen.

Bij vragen over de aangifte of het portaal kan u contact opnemen met Reprobel via het contactformulier.

Contact

De billijke vergoeding is een vergoeding die de gebruiker verschuldigd is aan de beheersvennootschappen die de uitvoerende kunstenaars (zanger, gitarist, …) en de producenten (muziekproducenten) vertegenwoordigen.

U moet die vergoeding betalen in het geval van een openbare uitvoering van opgenomen muziek (met cd, mp3, radio, …).

U moet de aangifte voor het gebruik van muziek voor een uitbating of in het kader van een evenement indienen via het unieke platform voor het gebruik van muziek: Unisono. Dat platform maakt het mogelijk om in één keer alle vergoedingen voor het gebruik van muziek te betalen aan de beheersvennootschappen SABAM (vergoeding auteursrechten), SIMIM en PlayRight (billijke vergoeding voor uitvoerende kunstenaars en muziekproducenten).

Unisono mag u extra bedragen vragen.

Een tijdelijke activiteit moet u minstens vijf kalenderdagen voorafgaand aan de activiteit aangeven bij de betrokken beheersvennootschappen. Doet u dat niet, dan mag de beheersvennootschap u een bijkomend forfaitair bedrag aanrekenen. Bij een laattijdige aangifte bedraagt dat 15 % van de licentie, met een minimum van 45 euro. Als er geen aangifte werd gedaan, bedraagt de verhoging eveneens 15 %, maar geldt er een minimum van 100 euro. Als de aangifte op tijd werd gedaan, maar de gegevens duidelijk onvolledig of onjuist zijn, bedraagt de verhoging 15 %, met een minimum van 100 euro. Die bedragen worden geïndexeerd.

Als er geen aangifte werd gedaan en een controleur van de bevoegde beheersvennootschappen moet langskomen om ter plaatste vaststellingen te doen, kan daarvoor een schadevergoeding van 125 euro worden aangerekend. Voorwaarde is dat het om een beëdigde vaststeller gaat. Dat betekent dat die persoon werd aangesteld via ministerieel besluit.

Als u een consument bent, mag Unisono u geen kosten aanrekenen voor de eerste herinnering die wordt verstuurd. Voor de volgende herinneringen die aan de gerechtelijke fase voorafgaan, mag Unisono maximaal 20 euro aanrekenen voor een schuldvordering van minder dan 150 euro. Enkel voor consumenten zal Unisono geen kosten aanrekenen bij de eerste herinnering maar bij een tweede herinnering wordt er 15 euro in rekening gebracht.

Ja, want zelfs als de zaaluitbater een jaarcontract heeft afgesloten voor de zaal waar het evenement plaatsvindt, dekt het jaarcontract mogelijk niet alle evenementen die in de zaal worden georganiseerd.

Zo zal bij de billijke vergoeding het evenement niet gedekt zijn door een jaarcontract “met drank”, als u een evenement “met dans” organiseert. U moet in dat geval een specifieke aangifte voor het evenement indienen. Hetzelfde geldt voor de vergoeding van auteursrechten aan SABAM: u moet specifiek controleren of de geplande activiteit valt binnen het jaarcontract of dat er een extra bedrag moet worden betaald.

Het is dus van belang dat u nagaat tot welke categorie uw evenement behoort om te bepalen of het wordt gedekt door het jaarcontract.

U kunt Unisono contacteren via de rubriek “Contact” op de website of telefonisch op het nummer 02 286 82 11.

Normaal niet, want in principe mag een beheersvennootschap geen rechten innen voor het gebruik van een werk of een prestatie waarvan het beheer niet aan haar werd toevertrouwd door de rechthebbende.

Op dat principe bestaan echter uitzonderingen (namelijk wettelijke licenties) voor de inning van:

• de vergoeding voor privékopie;
• de vergoeding voor reprografie;
• de wettelijke uitgeversvergoeding;
• de vergoeding voor reproductie en mededeling van werken in het kader van onderwijs en wetenschappelijk onderzoek;
• de vergoeding voor openbare uitlening en
• de billijke vergoeding.

Wanneer er een wettelijke licentie is, kan de rechthebbende niet weigeren zijn toestemming te geven voor de exploitatie van zijn werken of prestaties, voor zover hij een billijke vergoeding ontvangt voor het gebruik ervan. Het bedrag van die vergoeding wordt vastgelegd door koninklijke besluiten.

Zo is er ook sprake van een verplicht collectief beheer voor een aantal exploitatiehandelingen. De volgende handelingen hebben recht op een vergoeding:

• de doorgifte via kabel,
• de mededeling aan het publiek via directe injectie,
• het reproduceren of meedelen van een (online) perspublicatie door dienstverleners van de informatiemaatschappij
• het (in hoofdzaak) aanbieden van een grote hoeveelheid geluids- en/of audiovisuele werken met een winstoogmerk door dienstverleners van de informatiemaatschappij.

Aangezien er in die gevallen geen vergoeding is vastgelegd door een koninklijk besluit, zijn de rechthebbenden verplicht een beroep te doen op een collectieve beheersvennootschap om de tarieven voor de exploitatie van werken en prestaties via doorgifte via de kabel en via directe injectie vast te leggen.

In de aangehaalde gevallen, ongeacht of het werk of de prestatie al dan niet deel uitmaakt van het repertoire van de vennootschap die instaat voor de inning, zijn de rechten verschuldigd zodra is voldaan aan de vastgestelde gebruikscriteria.

Indien de uitvoerende kunstenaars en de producenten van fonogrammen op zekere wijze hebben afgezien van de billijke vergoeding die hen verschuldigd is, mag de beheersvennootschap die niet innen.

Ja.

Als u wenst te weten of een bepaald werk deel uitmaakt van het repertoire van een beheersvennootschap, kunt u de vennootschap een gemotiveerd verzoek sturen. De beheersvennootschap moet vervolgens zonder onnodige vertraging die informatie op elektronische wijze verstrekken (artikel XI. 267 van het Wetboek van economisch recht).

Het kan dat u voor het gebruik van een werk meerdere facturen ontvangt.

De reden is dat bij de creatie van een werk vaak meerdere makers betrokken zijn. Een liedje, bijvoorbeeld, wordt geschreven door een componist en een tekstschrijver, zonder dat die twee functies noodzakelijk in een en dezelfde persoon zijn verenigd. Zo ook is de zanger niet noodzakelijk de componist, en bij de opname van de muziekband zijn meerdere muzikanten, een gitarist, pianist, drummer, … betrokken. Tot slot is ook de financiële inbreng van de producent nodig om ervoor te zorgen dat het werk tot stand kan komen.

Die verschillende personen beschikken elk over een exclusief recht om de reproductie of de communicatie van het werk toe te staan of te verbieden. Wanneer u een werk wilt reproduceren of verspreiden, moet u bijgevolg een veelheid aan toestemmingen verkrijgen.

Die rechthebbenden verenigen zich doorgaans in beheersvennootschappen, waaraan ze een mandaat toevertrouwen voor het beheer van de rechten die verbonden zijn aan hun werken of prestaties. Die beheersvennootschappen zijn gespecialiseerd in bepaalde sectoren en/of categorieën van rechten. Een volledig overzicht van de vennootschappen die in België actief zijn vindt u in het (PDF, 173.61 KB) voorstellingsdocument . (PDF, 173.61 KB)

Het is dus mogelijk dat u facturen dient te betalen afkomstig van ofwel een of meerdere beheersvennootschappen, ofwel van de rechthebbenden zelf, wanneer die ervoor hebben gekozen hun rechten zelf te beheren.

Door de oprichting van het unieke loket Unisono kan u voor de meest gangbare toepassingen van muziekgebruik een licentieverzoek indienen bv. voor een uitbating (winkel, café…), voor uw personeel of een evenement. Daarna ontvangt u een factuur.

Een beheersvennootschap kan een beroep doen op controleurs, die in dienst zijn van de beheersvennootschap, om ter plaatse (op het evenement of in de uitbating) vaststellingen te doen van het gebruik van het door de beheersvennootschap vertegenwoordigde repertoire. Die controleurs kunnen met een ministerieel besluit erkend zijn, en in dat geval gelden hun vaststellingen tot het tegendeel is bewezen. Die agenten worden erkend op basis van artikel XI.263, §3 van het Wetboek van economisch recht, en beëdigd overeenkomstig artikel 572 van het Gerechtelijk Wetboek.

De gebruiker die de vaststellingen van een erkend agent betwist, moet die weerleggen aan de hand van bewijzen. Dat moet in eerste instantie gebeuren bij de betrokken beheersvennootschap(pen). Dergelijk bewijs kan met alle rechtsmiddelen worden geleverd (getuigen, schriftelijk bewijs, vermoedens, begin van bewijs bij geschrift…).

De erkende agenten hebben geen enkele bevoegdheid van gerechtelijke politie. Ze hebben dus enkel het recht op zoek te gaan naar informatie binnen dezelfde grenzen als een gewone burger. Ze hebben geen bevoegdheid om zich toegang te verschaffen tot privéplaatsen of, behalve in de gevallen bepaald door de wet, om zich kopieën van bepaalde documenten te laten overhandigen. Ze kunnen alleen maar feiten vaststellen die mogelijkerwijs een inbreuk vormen op de rechten erkend door titel 5 van boek XI van het Wetboek van economisch recht, voor zover die feiten plaatsgrijpen op een voor het publiek toegankelijke plaats.

Dat betekent dat de uitgevoerde vaststellingen door een niet-erkende agent dus wel in aanmerking kunnen worden genomen, maar geen particuliere bewijswaarde bezitten. De Controledienst van de vennootschappen voor het beheer van auteursrechten is bevoegd om de wettelijkheid van de bevindingen van de erkende agenten na te gaan. Een probleem kunt u melden bij het Meldpunt.

De beheersvennootschappen moeten de nodige maatregelen treffen om de rechten die zij innen binnen de 9 maanden na afloop van het boekjaar waarin de rechten zijn geïnd, te verdelen en uit te betalen (artikel XI.252 §1, tweede lid van het Wetboek van economisch recht). Als uw beheersvennootschap rechten ontvangt op basis van een vertegenwoordigingsovereenkomst, dan bedraagt de termijn 6 maanden na ontvangst van de rechten (artikel XI.260, §3, tweede lid van het Wetboek van economisch recht).

Als het niet mogelijk blijkt die termijn te respecteren, moet de beheersvennootschap daarvoor objectieve redenen aangeven in haar jaarverslag. U kunt eveneens meer uitleg vragen bij de beheersvennootschap waarom bepaalde rechten niet binnen de wettelijke verdelingstermijn werden uitbetaald.

Wanneer u die niet krijgt, of wanneer u niet tevreden bent met de uitleg, kunt u zich richten tot de rechtbank. Daarnaast kunt u een probleem melden bij het Meldpunt.

Raadpleeg de verdelingsregels van uw beheersvennootschap om te weten te komen welk bedrag de beheersvennootschap u moet betalen. Als u de verdelingsregels niet ter beschikking hebt, kunt u die aanvragen bij uw beheersvennootschap. Die laatste is immers gehouden die door te sturen binnen een termijn van drie weken (artikel XI.249 §3 van het Wetboek van economisch recht).

Als u meent dat de regels niet correct toegepast werden, moet u eerst uw beheersvennootschap contacteren en kunt u daarbij een klacht indienen, waarop u in het algemeen binnen één maand antwoord moet krijgen (artikel XI.273/1, §3 van het Wetboek van economisch recht). Als de beheersvennootschap voet bij stuk houdt en u nog steeds niet akkoord gaat, moet u zich ofwel tot de rechtbank richten ofwel een klacht indienen via het Meldpunt.

We verwijzen u naar de meer specifieke “Guidelines auteursrechten voor websitehouders (PDF, 211.7 KB)” die door de FOD Economie werden gepubliceerd.

Wanneer u een website met beschermde werken (tekst, afbeelding, foto, muzieksequens, video’s of videoclips) wilt creëren, is het belangrijk om de volgende stappen te ondernemen en om u te laten bijstaan door een in de materie bekwame persoon.

• Stel een inventaris op van de elementen die op de website gereproduceerd of gebruikt worden en die auteursrechtelijk beschermd kunnen zijn.
• Bepaal de rechthebbenden van het auteursrecht en de naburige rechten, van wie u een toestemming moet verkrijgen.
• Definieer de handelingen waarin de auteursrechtelijk beschermde werken worden gebruikt,
• Stel een ontwerp van licentieovereenkomst op en onderhandel over de rechten met de betrokken rechthebbende (auteur, uitgever, producent, enz.) of met hun respectievelijke beheersvennootschappen.
• Bewaar alle overeenkomsten en toestemmingen die u van de rechthebbenden hebt verkregen zorgvuldig, voor het geval u later het bestaan van een akkoord met hen moet bewijzen.

Voor die vierde stap vindt u nuttige informatie op de pagina’s “Auteursrecht “ en “Naburige rechten”.

Achtergrondmuziek op de website van mijn bedrijf, vereniging of openbare dienst

U moet het onderscheid maken tussen enerzijds hetgeen u verschuldigd bent aan de auteurs- componisten en anderzijds het deel dat u verschuldigd bent aan de producenten. Via het platform Unisono kunt u zowel de aan de een als aan de ander verschuldigde vergoeding afdekken. Unisono is een samenwerking tussen SABAM, SIMIM en PlayRight. Ga naar de website van Unisono, klik op “Maak een simulatie”, klik vervolgens op “Dagelijks gebruik (horeca, winkel, muziek op de werkplaats)”, kies “Ander gebruik” in het dropdownmenu, “Achtergrondmuziek op bedrijfswebsite” en “Ga verder (naar tarief)”.

Vul de gevraagde gegevens in en het tarief verschijnt.

U kunt ook een aangifteformulier afdrukken en invullen. Voor sommige sectoren zijn er aangepaste formulieren.

Belangrijk: u beschikt niet over de toelating om de achtergrondmuziek te gebruiken tenzij u aan de volgende vier cumulatieve voorwaarden voldoet:

1. de totale duur van de gebruikte muziekstukken mag de 15 minuten niet overschrijden;
2. de muziek die wordt afgespeeld kan niet worden gedownload;
3. het gaat niet om een webradio;
4. de muziek wordt niet gebruikt voor een reclame-, promotie- of animatiespot (flash, video, enz.). Voldoet uw website niet aan die voorwaarden, dan moet u een licentie bekomen.

Muziekwerken of videoclips “on demand” ter beschikking stellen op mijn website (streaming)

U moet het onderscheid maken tussen enerzijds hetgeen u verschuldigd bent aan de auteurs- componisten en anderzijds het deel dat u verschuldigd bent aan de producenten en de vertolkende en uitvoerende kunstenaars.

Om de auteurs-componisten te vergoeden, gaat u naar de website van Unisono en klikt u achtereenvolgens op “Muziek”, “Internet” en “Tarief streaming muziek” om het tarief te krijgen.

Deze rechten komen toe aan SABAM, maar aangezien Unisono door SABAM wordt beheerd, kunt u uw aanvraag indienen via dit platform, door te klikken op “Doe een aangifte”. U moet inloggen, of, bij een eerste bezoek, moet u zich registreren.

Die vergoeding dekt enkel de rechten van de auteurs-componisten. U moet daarnaast ook de rechten van de producenten, uitvoerende en vertolkende kunstenaars regelen. Het is echter niet nodig om contact op te nemen met de beheersvennootschap van de uitvoerende kunstenaars, “PlayRight”, omdat de uitvoerende kunstenaars hun rechten voor dit soort gebruik in de regel overdragen aan de producenten. U moet dus toestemming krijgen van de beheersvennootschap van de muziekproducenten. U moet daarbij de volgende stappen ondernemen.

Muziekwerken

Als u muziekwerken “on demand” wilt aanbieden, moet u zich rechtstreeks tot de producenten richten om de vereiste toestemming(en) te krijgen. Als u die muziekwerken echter lineair of semilineair (webradio) wilt aanbieden, dan kan dat via SIMIM, de beheersvennootschap van de producenten. Ga naar de website van SIMIM en klik door naar de pagina “Internet Muziek”.

Onder “Webcasting/ Streaming” vindt u de tarieven en het aangifteformulier.

Videoclips

Als u videoclips “on demand” wilt aanbieden, moet u zich rechtstreeks tot de videoclipproducenten richten om de vereiste toestemming(en) te krijgen. Als u die videoclips echter lineair of semilineair wilt aanbieden, dan kan dat via IMAGIA, de beheersvennootschap van de videoclipproducenten. Ga naar de pagina Imagia op de website van SIMIM, waar u de toepasselijke tarieven vindt.

U moet het onderscheid maken tussen enerzijds hetgeen verschuldigd is aan de auteurs-componisten en anderzijds het deel dat verschuldigd is aan de producenten en de vertolkende en uitvoerende kunstenaars.

Om de auteurs-componisten te vergoeden, gaat u naar de website van Unisono en klikt u achtereenvolgens op “Muziek”, “Internet” en “Tarief commerciële audiovisuele productie” om het tarief te krijgen.

Deze rechten komen toe aan SABAM, maar aangezien Unisono door SABAM wordt beheerd, kunt u uw aanvraag indienen via dit platform, door te klikken op “Doe een aangifte”. U moet inloggen, of, bij een eerste bezoek, moet u zich registreren.

Die vergoeding dekt enkel de rechten van de auteurs-componisten. U moet daarnaast ook de rechten van de producenten, uitvoerende en vertolkende kunstenaars regelen. Het is echter niet nodig om contact op te nemen met de beheersvennootschap van de vertolkende en uitvoerende kunstenaars, “PlayRight”, omdat de vertolkende en uitvoerende kunstenaars hun rechten voor dit soort gebruik in de regel overdragen aan de producenten. Het is dus van de beheersvennootschap van de muziekproducenten dat u de toestemming moet krijgen.

U kunt daarvoor naar de website van SIMIM gaan. Klik op “Audiovisuele Producties” en vervolgens op “Meer informatie over de aangifte van audiovisuele producties”. Vraag dan een contract aan door contact op te nemen via het adres dat op de pagina “Audiovisuele Producties” vermeld staat onder “Informatie”: vince.versteynen@simim.be, tel.: 02 775 82 10.

Om de auteurs-componisten te vergoeden, gaat u naar de website van Unisono en klikt u achtereenvolgens op “Muziek”, “Internet” en “Tarief voor de online distributie van muziekwerken” om het tarief te krijgen.

Deze rechten komen toe aan SABAM, maar aangezien Unisono door SABAM wordt beheerd, kunt u uw aanvraag indienen via dit platform, door te klikken op “Doe een aangifte”. U moet inloggen, of, bij een eerste bezoek, moet u zich registreren.

U moet daarnaast ook de rechten van de producenten, uitvoerende en vertolkende kunstenaars regelen. Noch de beheersvennootschap van de vertolkende en uitvoerende kunstenaars, “PlayRight”, noch die van de producenten, “SIMIM”, staat in voor het collectieve beheer van de rechten voor dat soort gebruik.

Dat betekent:

• dat de houder van de website geen vorderingen moet verwachten van die twee vennootschappen en
• dat de enige manier om geen enkele vordering te moeten vrezen, een individuele onderhandeling is, rechtstreeks met de houders van de naburige rechten.

Om de auteurs-componisten te vergoeden, gaat u naar de website van Unisono en klikt u achtereenvolgens op “Muziek”, “Internet” en “Tarief voor de online distributie van muziekwerken” om het tarief te krijgen.

Deze rechten komen toe aan SABAM, maar aangezien Unisono door SABAM wordt beheerd, kunt u uw aanvraag indienen via dit platform, door te klikken op “Doe een aangifte”. U moet inloggen, of, bij een eerste bezoek, moet u zich registreren.

U moet daarnaast ook de rechten van de producenten, uitvoerende en vertolkende kunstenaars regelen. Het is echter niet nodig om contact op te nemen met de beheersvennootschap van de vertolkende en uitvoerende kunstenaars, “PlayRight”, omdat de vertolkende en uitvoerende kunstenaars hun rechten voor dit soort gebruik in de regel overdragen aan de producenten. Het is dus van de beheersvennootschap van de muziekproducenten dat u de toestemming moet krijgen.

Om de muziekproducenten te vergoeden, gaat u naar de website van SIMIM, waar u op de pagina “Internet Muziek” klikt. Onder “Podcasting”, “a) voor radiozenders” of “b) voor niet-radiozenders” kiest u voor “Tarieven” en “Aangifteformulier”.

Om de auteurs-componisten te vergoeden, gaat u naar de website van Unisono en klikt u op “Muziek”. Daarna klikt u achtereenvolgens op “Webradio/tv” en “Tarieven voor radio-omroepen en het online aanbieden van radioprogramma’s” om het tarief te krijgen.

Deze rechten komen toe aan SABAM, maar aangezien Unisono door SABAM wordt beheerd, kunt u uw aanvraag indienen via dit platform, door te klikken op “Aanvraagformulier” en de instructies te volgen.

U moet daarnaast ook de rechten van de producenten, uitvoerende en vertolkende kunstenaars regelen. Het is echter niet nodig om contact op te nemen met de beheersvennootschap van de vertolkende en uitvoerende kunstenaars, “PlayRight”, omdat de vertolkende en uitvoerende kunstenaars hun rechten voor dit soort gebruik in de regel overdragen aan de producenten. Het is dus van de beheersvennootschap van de muziekproducenten dat u de toestemming moet krijgen.

U dient zich tot SIMIM te wenden om de muziekproducenten te vergoeden voor muziekgebruik op non-interactieve of semi-interactieve webradio’s. U vindt de te volgen procedure op de website van SIMIM. Klik op “Internet Muziek”, daarna onder “Webcasting/ Streaming” op Tarieven” en “Aangifteformulier”.

Als u muziekwerken “on demand” wilt aanbieden, richt u zich echter rechtstreeks tot de producenten om de vereiste toestemming(en) te bekomen.

Doorgaans richt u zich tot de uitgever die u kan informeren of hij, dan wel de auteur (of de beheersvennootschap die hem vertegenwoordigt bv. SABAM, SACD/SCAM, deAuteurs) de rechten daartoe beheert. In het geval de uitgever is aangesloten bij SABAM, moet de volgende werkwijze worden gevolgd:

Ga naar de website van Unisono en klik achtereenvolgens op “Literatuur” en op “Tarief voor literaire reproducties”. U krijgt dan toegang tot een document met de tarieven voor letterkundige werken, inclusief de tarieven voor gebruik op het internet (blz. 15).

Deze rechten komen toe aan SABAM, maar aangezien Unisono door SABAM wordt beheerd, kunt u uw aanvraag indienen via dit platform, door te klikken op “Doe een aangifte” en de instructies te volgen. U moet inloggen, of, bij een eerste bezoek, moet u zich registreren.

Artikelen uit de Vlaamse dagbladpers

De licenties van License2Publish dekken zowel de rechten van de uitgevers als de rechten van de journalisten. In de zeldzame gevallen dat de uitgever niet over een overdracht van de rechten van de journalist beschikt, zal License2Publish u doorverwijzen naar de journalist in kwestie.

Ga naar de website van License2Publish om de nodige toestemming te krijgen. Klik onder “Licenties” op “Tarieven” en raadpleeg de verschillende tarieven die verband houden met de verspreiding op het internet.

Klik onder “Licenties” op “Vraag een licentie aan” om toegang te krijgen tot het aangifteformulier.

Artikelen uit de Franstalige/ Duitstalige Belgische dagbladpers

Om de nodige toestemming te verkrijgen, gaat u naar Copiepresse en klikt u onderaan op de pagina onder “Module de calcul en ligne” op “Accédez au module”. Antwoord op de vragen naargelang uw situatie en het gewenste gebruik. Wanneer u de procedure bevestigt, ontvangt u een overzichtsmail en een prebestelnummer; u wordt vervolgens gecontacteerd voor het opstellen van een contract.

De leden-uitgevers van Copiepresse hebben allen een overeenkomst gesloten met SAJ-JAM om de rechten te beheren voor de journalisten die hun rechten niet rechtstreeks hebben overgedragen aan die uitgevers. De licenties van Copiepresse dekken dus zowel de rechten van de uitgevers als die van de journalisten.

Artikelen uit de Franse of Luxemburgse dagbladpers

Ga naar Copiepresse en klik in de linkerkolom op “Répertoires & Tarifs”. Ga naar “Autres répertoires gérés par Copiepresse (mandats)”.

U krijgt de Franse tarieven door te klikken op “Répertoires et tarifs presse française”.

U krijgt de Luxemburgse tarieven door te klikken op “Répertoires et tarifs presse luxembourgeoise”.

Ga naar het aangifteformulier door te klikken op “Formulaires de déclaration", onder “Autres répertoires gérés par Copiepresse (mandats)”.

Artikelen uit de periodieke pers van België

Repropress garandeert dat de licenties die ze toekent zowel de rechten van de uitgevers van periodieke pers als de rechten van de journalisten omvatten. Repropress verwerft haar rechten immers rechtstreeks van de persuitgever of van de collectieve beheersvennootschap van journalisten “SAJ-JAM”.

Om de benodigde toestemming te verkrijgen, gaat u naar de website van Repropress, daar klikt u op “Contact” en vervolgens stuurt u uw aanvraag naar het vermelde e-mailadres.

Belgische beheersvennootschap: SOFAM

Ga naar de website van SOFAM. Klik op “Diensten”, dan op “Belgische tarieven. Download het pdf- bestand “SOFAM-tarief”. Raadpleeg het deel van het document over internet (blz. 35), daar kunt u het toepasselijke tarief terugvinden. Als u een prijsofferte voor een licentie wenst aan te vragen, keert u terug naar de Nederlandstalige versie van de homepage en klikt u op info@sofam.be bij de vermeldingen onderaan op de website. Die offerte wordt opgemaakt op basis van het tarief opgenomen in de pdf.

Buitenlandse beheersvennootschappen

Als het werk waarvan u gebruik wilt maken niet in het repertoire van SOFAM zit, zit het misschien in dat van een van de buitenlandse beheersvennootschappen die vermeld worden op de pagina “Buitenlandse tarieven”. Daar wordt u doorverwezen naar de websites van de zustervennootschappen van SOFAM. Volg de procedure van de site(s) die u aanbelang(t)(en).

Daarnaast kunt u eveneens een aangifte doen voor het verkrijgen van wereldwijde licenties voor het gebruik op internet van werken van visuele kunst van 30.000 artiesten. Dat kan via de website OnLineArt, waarvan zowel SOFAM als SABAM lid zijn. Het systeem genereert licenties voor de reproductie van de werken op een website of intranet, voor het downloaden, of voor “Pay per view”.

SABAM

Maakt het werk deel uit van het repertoire van SABAM, ga dan naar de website van Unisono en klik op “Visuele kunsten”.

Vervolgens kunt u:

• naar de tarieven gaan door op het kadertje “Tarief” te klikken en vervolgens op “Tarief visuele kunsten”. Op die manier krijgt u toegang tot een document waarin de tarieven “Internet & Intranet” beschreven staan (pagina 29);
• een licentieaanvraag doorsturen door te klikken op “Aangifte” en de instructies te volgen.

 Werken uit online fotodatabanken

Er bestaan ook allerlei databanken die foto's aanbieden tegen een vaste - meestal relatief lage - licentieprijs. Die prijs wordt bepaald op basis van waarvoor u de foto wilt gebruiken. Lees de licentievoorwaarden steeds goed na en zorg ervoor dat het beoogde gebruik gedekt is.

Soms moet u enkel de naam van de auteur en/of het platform vermelden, soms is dat zelfs niet nodig (zie bijvoorbeeld Pexels, Unsplash, Freepik en Pixabay).

Bewaar steeds zorgvuldig de bewijzen (e-mail, aankoopbewijs, factuur, licentie…) bij een dergelijke transactie zodat u steeds kan aantonen dat u de foto’s op een rechtmatige wijze heeft verworven.

Werken vrij van rechten

Soms zetten artiesten hun werken op het internet onder een Creative Commons-licentie (CC). De maker geeft u op die manier automatisch de toestemming om het werk gratis te gebruiken. U moet wel de eventuele voorwaarden naleven.

Er bestaan verschillende soorten CC-licenties. Meestal moet u de naam van de auteur vermelden. Soms mag u de beelden niet voor commerciële doeleinden gebruiken en mag u ze niet bewerken. Vaak moet u de foto opnieuw delen met dezelfde CC-licentie. In de meeste gevallen is het voldoende om de naam van de maker en de juiste licentie te vermelden, maar het is essentieel de licentievoorwaarden steeds voorafgaandelijk te controleren.

Hou er rekening mee dat wanneer u foto’s wil gebruiken van beschermde objecten (zoals een kunstwerk) u een aparte toestemming moet krijgen van de maker van dat werk, tenzij u een wettelijke uitzondering kan inroepen.

Voor muziek verwijzen wij o.a. naar de website pro-music, waar legale muziekaanbieders vermeld worden.

Verwijst de hyperlink naar een inhoud die vrij toegankelijk is voor iedereen, dan is er geen nieuwe mededeling aan het publiek en moet u dus geen auteursrecht betalen.

Verwijst de hyperlink naar informatie die niet voor iedereen toegankelijk is (bv. enkel toegankelijk voor de abonnees van een krant) dan gaat het om een nieuwe mededeling aan het publiek. U moet dan opnieuw de rechten verkrijgen van de rechthebbende(n). Als u die niet hebt kunnen verkrijgen, kunt u die hyperlink dus niet plaatsen.

Let wel: als uw website hyperlinks bevat naar persartikels en u de titels ervan hebt gewijzigd, dan kan dat een auteursrechtelijk relevante reproductie uitmaken van de titels en moet u toestemming verkrijgen van de rechthebbende(n).

Nee.

Een website is voor iedereen toegankelijk en gaat dus verder dan het toepassingsveld van de uitzondering voor onderwijs of wetenschappelijke doeleinden. Die pedagogische uitzondering is beperkt tot “de mededeling aan het publiek […] (die) beveiligd wordt door passende maatregelen en geen afbreuk doet aan de normale exploitatie van de prestatie” (artikel XI.217/1, 4° van het Wetboek van economisch recht).

Websitehouders worden soms geconfronteerd met een brief van een onderneming - die geen beheersvennootschap is - met de vraag om auteursrechten te betalen voor afbeeldingen gebruikt op hun website, zelfs als die afbeeldingen er al jarenlang op staan of wanneer de site slechts een zeer beperkt publiek heeft.

Visual Rights Group, PicRights, Copytrack en Copyright Agent zijn voorbeelden van dergelijke ondernemingen.

Vooreerst kan gesteld worden dat indien een afbeelding gebruikt wordt zonder toestemming van de rechtenhouder, die laatste het recht heeft daartegen op te treden. Er bestaat ook de mogelijkheid dat een naam vermeld staat op de afbeelding, in dat geval wordt die vermoed de auteur te zijn en wordt u er op die manier van bewust gemaakt dat er wel degelijk auteursrechten rusten op die afbeelding (artikel XI.170 van het Wetboek van economisch recht). Dat betekent echter niet dat er geen auteursrechten zouden zijn als er geen naam vermeld staat!

In gevallen zoals hier beschreven, gaat het om een rechtenhouder (fotograaf/fotoagentschap) die een bepaalde vennootschap gemandateerd heeft om voor hem op te treden. Het is raadzaam dat u, na het verkrijgen van een dergelijke brief, inlichtingen inwint over dat mandaat. Met andere woorden, inlichtingen die ertoe strekken het bewijs te leveren dat de vennootschap in kwestie werkelijk de mandaathouder is van dat auteursrecht.

Over het bedrag dat u gevraagd wordt te betalen, kunnen wij enkel stellen dat dat naast de auteursrechten het bedrag ook een bijkomende schadevergoeding voor het onrechtmatige gebruik van de afbeelding kan omvatten. Wij kunnen ons niet uitspreken over de hoogte van dat bedrag, omdat die bevoegdheid uitsluitend toekomt aan de hoven en rechtbanken.

Ten slotte moet u rekening houden met een mogelijk vrijwaringsbeding dat terug te vinden is in de algemene voorwaarden van het contract met de verkoper van de foto(‘s), de maker van de site, of een andere contractant die u de beelden aanlevert. Dat beding (in het contract tussen de koper van de foto en de verkoper) houdt in dat de koper niet kan worden aangesproken voor een inbreuk op het auteursrecht wanneer hij de afbeelding rechtmatig gekocht heeft. Dat beding kan dus eveneens ingeroepen worden om de kosten van een dergelijke claim te verhalen op de partij die de foto aanleverde.

Het is aan u om, op basis van de omstandigheden van uw geval, te bepalen of de beweringen van het bedrijf gerechtvaardigd zijn. Als u dat nuttig acht, kunt u als onderneming hierover ook een klacht indienen via het Meldpunt, door achtereenvolgens te klikken op de vakjes “Facturen & betalingen” en “auteursrechten” op de tweede pagina, of door “auteursrechten” in te typen in de zoekfunctie, waardoor u ook bij het vakje “auteursrechten” terechtkomt. Als consument kan u een klacht indienen via ConsumerConnect wanneer u van mening bent dat uw rechten als consument geschonden werden.