Sinds 1 juli 2007 staat de Belgische aardgasmarkt open voor concurrentie wat het leveren aan particulieren en beroepsmatige afnemers betreft. De gasmarkt is met andere woorden geliberaliseerd.
Liberalisering van de aardgasmarkt
De liberalisering van de aardgasmarkt is een uitvloeisel van de wil van de Europese Unie (EU) om één gemeenschappelijke Europese energiemarkt in het leven te roepen. Ze verloopt parallel met de liberalisering van de elektriciteitsmarkt.
De liberalisering heeft als doel de concurrentie tussen de producenten, de importeurs en de leveranciers aan te moedigen en de consument keuzevrijheid te bieden bij de aanstelling van zijn gasleverancier.
De EU heeft beslist vast te leggen:
- gemeenschappelijke regels voor transport, distributie, levering en opslag van aardgas;
- de organisatie en de werking van de aardgassector;
- de toegang tot de markt;
- de verplichtingen van de openbare dienst;
- een adequaat nationaal toezicht op de bevoorradingszekerheid voor aardgas;
- de oprichting van controleorganismen die belast zijn met het toezicht op de markt: CREG voor het hele land, VREG in Vlaanderen, BRUGEL in Brussel en CWaPE in Wallonië.
Vóór de liberalisering kwamen transport en verkoop van aardgas toe aan slechts één marktdeelnemer, de maatschappij Distrigaz. Met de liberalisering zijn die twee activiteiten gesplitst en verdeeld over de commerciële leveranciers (Engie Electrabel, Luminus, Eni ...) die zich bezighouden met de verkoop van gas aan industriële verbruikers die rechtstreeks op het transportnet aangesloten zijn, en de maatschappij Fluxys, die het Belgische transportnet beheert.
Voor distributie, een gewestelijke bevoegdheid, geldt hetzelfde. De intercommunales treden op als beheerders van de distributienetten, terwijl de commerciële leveranciers zorgen voor de verkoop van gas aan particulieren en aan kmo's die op die distributie aangesloten zijn.
Wat is het voordeel van een geliberaliseerde gasmarkt voor de consument?
De liberalisering van de gasmarkt betekent voor de consument dat hij voortaan een contract mag afsluiten met de gasleverancier van zijn keuze.
Dankzij de concurrentie die daardoor tussen de leveranciers ontstaat, kunnen die verschillende tarieven en dienstverlening aanbieden.
De consument moet dan vergelijken om te bepalen welk aanbod voor hem het voordeligst is.
Wettelijk kader van de liberalisering van de aardgasmarkt
De richtlijn 2003/55/EG van het Europees Parlement en de Raad van 26 juni 2003 betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor aardgas legt de basis vast voor de vrijmaking van de aardgasmarkt.
Die richtlijn is in Belgisch recht omgezet door de wet van 1 juni 2005 tot wijziging van de wet van 12 april 1965 betreffende het vervoer van gasachtige producten en andere door middel van leidingen.
Een gedragscode over de toegang tot de transportnetwerken moet worden opgesteld door de netbeheerder en aan de CREG ter goedkeuring voorgelegd.
