Digital Decade 2030

De index voor de digitale economie en de samenleving (in het Engels “Digital Economy and Society Index”, hierna DESI genoemd) is een samengestelde index die de Europese Commissie ontwikkelde. De index meet en vergelijkt de prestaties van de lidstaten op het vlak van de digitale economie en samenleving. De index bestaat sinds 2014, en in 2022 werd de DESI voor de laatste keer gepubliceerd.

Met ingang van 2023, en in overeenstemming met het beleidsprogramma voor het digitale decennium 2030 (Digital Decade) dat ontwikkeld werd door de Europese Commissie, is de DESI nu geïntegreerd in het verslag over de stand van het digitale decennium en wordt het gebruikt om de vooruitgang in de richting van de digitale doelstellingen te monitoren.

Het beleidsprogramma Digital Decade beschrijft de digitale ambities voor het komende decennium in de vorm van duidelijke concrete doelen. De belangrijkste doelen worden samengevat volgens vier kardinale punten:

1. veilige en duurzame digitale infrastructuren (infrastructuur);
2. digitale transformatie van bedrijven (bedrijven);
3. een digitaal geschoolde bevolking en hooggeschoolde digitale professionals (vaardigheden);
4. digitalisering van overheidsdiensten (overheid).

Binnen deze vier domeinen worden verschillende indicatoren die de prestaties van Europa samenvatten opgenomen. In tegenstelling tot voorgaande jaren, wordt er geen globale score per lidstaat gepubliceerd.  

Naast de doelstellingen met betrekking tot elk van de kardinale punten worden de lidstaten aangemoedigd om hun investeringen in onderzoek en innovatie binnen alle sectoren te verhogen. Lidstaten moeten er met name naar streven het streefcijfer van 3 % van het bbp voor publieke en private uitgaven te halen en te investeren in kritieke infrastructuren en technologieën en in projecten die van strategisch belang zijn voor de digitale soevereiniteit van de EU.

Algemene prestatie van België

Als we een momentopname maken van waar België staat in haar digitale transitie in relatie tot het Beleidsprogramma voor het Digitale Decennium, kunnen we stellen dat België

• solide presteert op het vlak van digitalisering van bedrijven;
• goed presteert op het vlak van digitale overheidsdiensten voor bedrijven en burgers;
• nogal wisselend presteert op het vlak van digitale vaardigheden en digitale infrastructuur.

Wat dit laatste punt betreft, verbetert de Belgische situatie dankzij de lancering van verschillende initiatieven om onze infrastructuur te verbeteren.

Hieronder wordt de stand van zaken voor elk kardinaal punt (onderverdeeld langs de doelstellingen) van het digitale kompas geanalyseerd om een vollediger beeld te krijgen van wat er achter deze dynamiek schuilgaat.

Sterke punten van België:

• percentage bedrijven die elektronisch informatie uitwisselen (57,2 %, 1^e EU27);
• percentage bedrijven die online verkopen over de landsgrenzen heen (15,5 %, 2^e EU27);
• de mate waarin e-overheidsdiensten mobiel gebruiksvriendelijk zijn (99,66 %, 3^e EU27);
• percentage bedrijven die sociale media gebruiken (45,3 %, 4^e EU27);
• percentage bedrijven die hun werknemers ICT-opleidingen aanbieden (33,0 %, 4^e EU27);
• percentage bedrijven die big data analyseren (22,9 %, 4^e EU27);
• totale omzet uit e-commerce van kmo’s (16,7 %, 4^e EU27).

Aandachtspunten voor België:

• percentage van de huishoudens gedekt door FTTH (Fiber to the Home) en FTTB (Fiber to the Building) (17,16 %, 27^e EU27);
• percentage bevolkte gebieden met dekking door ten minste één 5G mobiel netwerk (29,63 %, 24^e EU27);
• percentage van de afgestudeerden met een ICT-diploma (2,8 %, 23^e EU27).

Vaardigheden

Doel: ten minste 80 % van de individuen tussen 16 en 74 jaar beschikt over digitale basisvaardigheden.

Uit onderstaande grafiek blijkt dat ongeveer de helft van de Belgische bevolking over digitale basisvaardigheden beschikt (54,23 %). Hiermee scoort België iets beter dan het Europees gemiddelde (53,92 %). 

België staat op de 19^e plaats in de EU27-rangschikking, wat betekent dat er extra inspanningen nodig zijn om het gewenste niveau van 80 % te bereiken.

Wat betreft het percentage individuen die meer dan digitale basisvaardigheden bezitten, ligt de score van België (26,34 %) net onder het Europees gemiddelde (26,46 %).

Doel: ten minste 20 miljoen ICT-specialisten in dienst hebben in de Unie en tegelijkertijd de toegang van vrouwen op dit gebied bevorderen en het aantal ICT-afgestudeerden verhogen.

Net als in de EU vertoonde het aantal tewerkgestelde ICT-specialisten in België de afgelopen jaren een langzame opwaartse trend.

Als we rekening houden met de Belgische bevolking (als aandeel van de EU-bevolking), zouden er 514.000 ICT-specialisten bereikt moeten worden in 2030 (of 10 % van onze beroepsbevolking). Het aandeel van ICT-specialisten in de Belgische beroepsbevolking is 5,6 %, wat boven het EU-gemiddelde van 4,6 % ligt.

België heeft een groot tekort aan ICT-afgestudeerden (2,8 % in 2021 ten opzichte van 4,2 % in de EU), wat leidt tot een tekort aan geschoolde arbeidskrachten. Dat tekort kan het vermogen van Belgische bedrijven om te innoveren en te profiteren van de mogelijkheden die digitale technologieën bieden beperken.

Daarnaast ligt met 18,7 % het aandeel vrouwelijke ICT-specialisten iets onder het EU-gemiddelde van 18,9 %.

Bedrijven (business)

Doel: ten minste 75 % van de ondernemingen in de Unie heeft een of meer van de volgende zaken in gebruik genomen, in lijn met hun bedrijfsactiviteiten: cloud computing, big data, kunstmatige intelligentie (AI).

België presteert boven het EU-gemiddelde op het vlak van cloud, big data en AI, maar ligt nog steeds onder de EU-doelstelling voor het Digitale Decennium, namelijk dat 75 % van de ondernemingen in de Unie tegen 2030 gebruik maakt van een of meer van deze technologieën. België moet zijn maatregelen intensiveren om de invoering te versnellen en ervoor te zorgen dat de doelstelling tegen 2030 wordt gehaald.

In 2022 gebruikte 46,9 % van de bedrijven in België cloud computing-diensten. Dat cijfer ligt boven het Europees gemiddelde van 34,0 %.

In 2022 analyseerden 22,9 % van de bedrijven in België big data. Dat cijfer ligt boven het Europese gemiddelde van 14,2 %.

In 2022 gebruikte 10,3 % van de bedrijven in België artificiële intelligentie. Dit cijfer ligt boven het Europese gemiddelde van 7,9 %.

Doel: meer dan 90 % van de kmo’s in de Unie bereiken ten minste een basisniveau van digitale intensiteit.

Wat betreft de doelstelling om 90 % van de kmo's minstens een basisniveau van digitale intensiteit te laten bereiken, doet België het vrij goed. In 2022 bereikten 77,1 % van de Belgische bedrijven al een basisniveau van digitale intensiteit, tegenover een Europees gemiddelde van 69,1 %. Dit wijst erop dat België tegen 2030 een relevante bijdrage zal leveren aan de doelstelling als het huidige tempo behouden kan worden.

Infrastructuur

Doel: Veilige, veerkrachtige, performante en duurzame digitale infrastructuren, waarbij: alle eindgebruikers op een vaste locatie worden gedekt door een gigabitnetwerk tot aan het netwerkaansluitpunt, en alle bevolkte gebieden worden gedekt door draadloze hogesnelheidsnetwerken van de volgende generatie met prestaties die ten minste gelijkwaardig zijn aan die van 5G, in overeenstemming met het beginsel van technologieneutraliteit.

Deze doelstelling wordt weerspiegeld in twee te bereiken indicatoren:

• Dekking van het vaste netwerk met zeer hoge capaciteit (VHCN) = 100 %;
• Totale 5G-dekking = 100 %.

Wat de eerste indicator betreft, heeft België een dekking van 78 % van het vaste VHCN-netwerk bereikt, waarmee het op de 14^e plaats staat in de EU27-rangschikking, boven het Europese gemiddelde (73 %).

Voor de tweede indicator staat België met 30 % 5G-dekking op zijn hele grondgebied onderaan de EU27-ranglijst (25^e plaats), ver onder het Europese gemiddelde (81 %).

Doel: Veilige, veerkrachtige, performante en duurzame digitale infrastructuren waarbij de productie, in overeenstemming met de wetgeving van de Unie over milieuduurzaamheid, van geavanceerde halfgeleiders in de Unie ten minste 20 % van de wereldproductie in waarde bedraagt.

Doel: Veilige, veerkrachtige, performante en duurzame digitale infrastructuren waarin ten minste 10.000 klimaatneutrale, zeer veilige edge nodes in de Unie worden ingezet, zodanig gedistribueerd dat toegang tot datadiensten met een lage latency (d.w.z. enkele milliseconden) wordt gegarandeerd, waar bedrijven zich ook bevinden.

Doel: Veilige, veerkrachtige, performante en duurzame digitale infrastructuren waarin de Unie tegen 2025 haar eerste computer met kwantumversnelling heeft, waarmee de weg wordt vrijgemaakt voor de Unie om tegen 2030 aan de spits van de kwantumcapaciteiten te staan.

Wat die drie doelstellingen op Europese schaal betreft, worden de Belgische inspanningen voortgezet met investeringen in het onderzoekscentrum voor halfgeleiders van IMEC, lidmaatschap van het EuroHPC LUMI-consortium voor supercomputers en deelname aan een meerlandenproject rond een test- en experimenteerfaciliteit voor Edge-AI.

Overheid

Doel: De digitalisering van overheidsdiensten waarbij de belangrijkste overheidsdiensten voor 100 % online toegankelijk zijn en, waar relevant, burgers en bedrijven in de Unie de mogelijkheid hebben om online te communiceren met overheidsdiensten.

België behaalde een score van 81,45 voor die doelstelling. Die indicator meet het aandeel van de administratieve procedures die online kunnen worden afgehandeld voor belangrijke levensgebeurtenissen. Hiermee staat België 11^e op de Europese ranglijst.

Wat bedrijven betreft, scoort België met 88 beter dan het Europese gemiddelde (84). Die indicator meet het aandeel van de overheidsdiensten die nodig zijn om een bedrijf op te starten en te runnen en die online beschikbaar zijn. België staat op de 11^e plaats in de EU27 voor deze indicator.

Doel: De digitalisering van overheidsdiensten waarbij 100 % van de burgers van de Unie toegang heeft tot hun elektronische medische dossiers.

De score van België voor deze doelstelling bedraagt 85, vergeleken met 72 voor het Europese gemiddelde. Die indicator meet de online beschikbaarheid van toegangsdiensten voor burgers tot hun elektronische medische dossiergegevens. Hiermee staat België op de 8^e plaats in de Europese rangschikking.

Doel: De digitalisering van overheidsdiensten waarbij 100 % van de burgers van de Unie toegang heeft tot veilige elektronische identificatiemiddelen (eID) die in de hele Unie worden erkend, zodat zij volledige controle hebben over identiteitstransacties en gedeelde persoonsgegevens.

Wat die laatste doelstelling betreft, plant België de invoering van digitaal burgerschap met toegang tot alle Belgische digitale overheidsdiensten. Tegelijkertijd moeten drie elektronische identificatiemiddelen eID worden vermeld:

• de Belgische elektronische identiteitskaart;
• de elektronische kaart voor vreemdelingen;
•  de mobiele applicatie Itsme®.