Monitoring of Markets and Sectors MMS Project Final Report

Uitgever
FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie
Auteur(s)

Johan Eyckmans, Stijn Kelchtermans, Stijn Vanormelingen, Kristien Coucke, Annabel Sels, Cherry Cheung, Daniel Neicu (Hogeschool-Universiteit Brussel, HUB), Frank Verboven (Katholieke Universiteit Leuven), Catherine Schaumans (Universiteit Tilburg), Luc Mariën (Federal Public Service Economy, FOD Economie)

Publicatiedatum

Table of Contents

    Het AGORA-MMS-project "Monitoring van Markten en Sectoren" is een initiatief van de dienst Sector- en Marktmonitoring (SMM) binnen de Federale Overheidsdienst Economie (hierna FOD Economie genoemd). Het werd gerealiseerd in samenwerking met de Hogeschool-Universiteit Brussel en de KULeuven en gefinancieerd door de POD Wetenschapsbeleid.

    De globale missie van de FOD Economie bestaat erin de nodige voorwaarden te creëren die leiden tot een competitieve, duurzame en evenwichtige goederen- en dienstenmarkt. De Dienst SMM speelt hierin een belangrijke rol en streeft dit doel na op twee manieren.

    Ten eerste is de dienst belast met het Prijzenobservatorium. Dit is een Belgische publieke instelling die de evoluties van de prijzen opvolgt binnen het Instituut voor de Nationale Rekeningen (INR).

    Ten tweede voert de dienst Sector- en Marktmonitoring sectoranalyses uit voor de FOD Economie. Eén van de strategieën om in de missie van de FOD Economie te slagen is het ‘identificeren van economische sectoren en markten die signalen vertonen van suboptimaal functioneren, de oorzaken van dit slecht functioneren achterhalen en mogelijke oplossingen suggereren’. De term ‘suboptimaal functioneren’ moeten we in deze context ruim interpreteren en is beduidend breder dan eerlijke concurrentie verzekeren (in de enge zin van het mededingingsbeleid) of de evolutie van de prijzen opvolgen. De EU gebruikte een gelijkaardige ‘evidence based’ sector monitoring strategie voor haar ‘Single Market Review’ in 2007.

    Het AGORA-MMS-project draagt bij tot de doelstellingen van de dienst SMM van de FOD Economie via het voorstellen en implementeren van methodes om de sectoren te analyseren vanuit verschillende perspectieven, hierbij gebruik makend van vele indicatoren berekend op basis van de uitgebreide datasets waar de FOD Economie toegang toe heeft.

    Als onderdeel van het globale AGORA-programma van het Belgisch Wetenschapsbeleid tracht het MMS-project de toegankelijkheid voor het publiek van federale overheidsdatabanken te verbeteren. De databanken waar de FOD Economie, via zijn Data Warehouse, toegang toe heeft (via Statistics Belgium) omvatten data uit eigen statistische enquêtes (zoals de Structuurenquête van Ondernemingen en Prodcom) of uit externe bronnen zoals de jaarrekeningen van de ondernemingen en de buitenlandse handel (beiden van de Nationale Bank van België), data over de omzet van de bedrijven (van de Btw-administratie) en over de tewerkstelling (van de instellingen voor sociale zekerheid). Aanvullend was het Federaal Wetenschapsbeleid zo vriendelijk om de data te bezorgen rond de uitgaven voor Onderzoek en Ontwikkeling.. Uitgaande van van deze brede waaier aan datasets die bijna de gehele Belgische economie in beeld brengt, heeft het MMS project meerdere analysetechnieken ontwikkeld die door de FOD Economie op regelmatige basis kunnen gebruikt worden in de toekomst.

    De einddoelstellingen van het AGORA-MMS-project waren (i) het ontwikkelen van een methodologisch kader om het slecht functioneren van markten te detecteren, (ii) indicatoren identificeren om verschillende aspecten van het functioneren van de markt te meten, (iii) deze indicatoren berekenen door gebruik te maken van het grote aanbod aan data waar de FOD Economie toegang toe heeft, en (iv) een samengestelde indicator creëren voor het functioneren van de markt op basis van deze individuele indicatoren. Het eindproduct is een database met zowel de waarden voor de individuele indicatoren als de scores voor de samengestelde indicator en dit voor alle sectoren, gerangschikt volgens de NACE nomenclatuur.

    Om deze ambitieuze doelen te bereiken zijn de AGORA-MMS-onderzoekers gestart met een uitgebreide literatuurstudie en een analyse van de methodologieën voor het doorlichten van sectoren ontwikkeld in andere landen en op het niveau van de Europese Commissie. In maart 2010, organiseerde het projectteam een internationale bijeenkomst met experten in Brussel om te leren uit hun ervaringen op dit vlak en om hun eigen concepten van marktmonitoring voor te stellen. Een van de belangrijkste conclusies uit deze workshop was dat een unieke en algemeen aanvaardbare methode voor het doorlichten van sectoren op het vlak van marktwerking niet bestaat. Complexe oorzaak-gevolgrelaties en specifieke eigenschappen van de sectoren spelen een rol en maken het moeilijk een uniek en algemeen aanvaard instrument met een breed spectrum te creëren. Rekening houdend met de conclusies van de expertenworkshop ontwikkelde het AGORA-MMS-project een benadering vanuit twee verschillende invalshoeken of sporen. Deze benadering en de resultaten hiervan werden voorgesteld in een tweede internationale expertenworkshop in mei 2011 te Brussel.

    Sinds 2014 publiceert het Prijzenobservatorium de horizontale screening van sectoren waar de marktwerking van verschillende sectoren vergeleken wordt aan de hand van indicatoren die specifiek voor het project zijn ontwikkeld.

    Laatst bijgewerkt
    13 maart 2018