Table of Contents
Het management van chemische stoffen is nog heel vaak niet gelinkt aan strategieën rond duurzaamheid binnen bedrijven. Het moet echter de basis zijn van de bedrijfsstrategie aangezien het een invloed heeft op alle operationele activiteiten van een bedrijf. Door duurzaamheid na te streven kan een bedrijf zich differentiëren van de concurrentie en een leider worden binnen zijn sector.
De chemiesector moet, gezien zijn belang in België, leiding geven in de omschakeling naar een meer duurzame economie. Alternatieve bedrijfsmodellen of -strategieën kunnen niet alleen leiden tot efficiëntere, maar ook duurzamere processen.
Denksporen voor een duurzamere chemische productie
Een belangrijk aandachtspunt volgt rechtstreeks uit het autorisatieproces van de REACH-wetgeving. Dat autorisatieproces wil er voor zorgen dat gevaarlijke chemische stoffen uitgefaseerd worden. De substitutie van zeer zorgwekkende chemische stoffen is een speerpunt bij de overgang naar een meer duurzame economie, maar ook een immense uitdaging, vooral als het gaat om recyclage.
Op Europees niveau wordt substitutie van zeer zorgwekkende stoffen ondersteund door het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA). Begin 2018 publiceerde het Agentschap zijn “Substitution Strategy” waarin het aangeeft dat zijn rol vooral die van facilitator zal zijn. Het agentschap
- doet aan capaciteitsopbouw,
- creëert of ondersteunt netwerken van verschillende actoren om substitutie te vergemakkelijken,
- vergemakkelijkt de weg naar financiering en technische ondersteuning en, ten slotte
- vergemakkelijkt het gebruik van alle data die het ter beschikking heeft.
Volgens het federale stappenplan 2016-2019 voor circulaire economie (“Samen de economie doen draaien dankzij de circulaire economie in ons land”) heeft de FOD Economie als taak om informatie te verspreiden over de substitutie van zeer zorgwekkende chemische stoffen.
Voorbereiding op het uitwerken van een strategische roadmap substitutie
De FOD Economie heeft in 2019 een studie laten uitvoeren waarin wordt nagegaan hoe een holistische visie kan ontwikkeld worden rond het vervangen van gevaarlijke chemische stoffen in de Belgische context.
Deze studie (PDF, 3.32 MB) geeft aan dat een effectieve Belgische strategie als volgt georganiseerd moet zijn:
- een combinatie van informatie en regelgevende en economische instrumenten;
- een combinatie van transversale en verticale acties gericht op prioritaire thema's specifiek voor België.
De studie bevat bovendien heel wat informatie rond Europese, federale en regionale ondersteuningsprogramma’s, met inbegrip van de voorwaarden om financiële steun te krijgen.
De studie downloaden (PDF, 3.32 MB)
Belgian Plan for Chemical Alternatives
In 2022-2023 piloteerde de FOD Economie een nieuwe studie waarvan het doel was om potentiële toekomstige beleidsmaatregelen te identificeren en evalueren voor de ondersteuning van de substitutie van zeer zorgwekkende stoffen (SVHC) in België.
Teneinde de objectieven van het project te behalen, werd het project in vier verschillende fasen opgedeeld:
- productie en gebruik van SVHC in België
- een prioritiseringsmodel voor SVHC opstellen en toepassen
- beleidsmaatregelen ontwikkelen
- beleidsmaatregelen ter bevordering van de substitutie van SVHC in België scoio-economisch evalueren
Het rapport beschrijft de vier fases van het project met inbegrip van
- de objectieven van elk van de vier fases,
- de toegepaste methodologie,
- de resultaten en
- de analyse van deze resultaten.
De geïdentificeerde uitdagingen en de aanbevelingen hoe ze aan te pakken met toekomstige acties werden voor de verschillende fases beschreven.
De resultaten in deze studie mogen in geen geval aanzien worden als een voorafname op toekomstig beleid van de federale regering.
Download de "Strategische roadmap" (in het Engels) (PDF, 6.66 MB)
PFAS binnen de Belgische industrie
De milieu- en gezondheidstoxiciteit van PFAS (per- en poly-fluoralkylverbindingen) is al enkele jaren bewezen.
In 2023 voerde de FOD Economie daarom een nieuw onderzoek uit met als doel het gebruik van PFAS in België in kaart te brengen en mogelijke toekomstige politieke maatregelen te evalueren die hun vervanging kan bevorderen.
De Belgische PFAS-markt is verdeeld in 12 segmenten, die bijna alle (industriële) toepassingen van PFAS in België bestrijken. Drie segmenten, Medisch, Textiel en HVACR, vertegenwoordigen meer dan 75% van het totale PFAS-volume dat in België wordt gebruikt (d.w.z. 8.330 ton/jaar).
De resultaten van deze studie mogen in geen geval worden beschouwd als een voorbode van toekomstig federaal overheidsbeleid.
