Verslag over de economische conjunctuur in de voedings- en drankenindustrie - april 2021
De editie 2021 van het verslag over de economische conjunctuur in de voedings- en drankenindustrie is onderverdeeld in drie delen. In het eerste deel wordt kort ingegaan op de recente economische context. In het tweede deel wordt ingegaan op het vertrouwen van het bedrijfsleven en de ontwikkeling op korte en middellange termijn van de omzet, de productie en de tewerkstelling. Het derde deel tenslotte bestaat uit sectoriële fiches op een niveau van ten hoogste 4 cijfers van de NACE-nomenclatuur. Die sectoriële fiches bevatten een samenvattende tabel met een tiental economische indicatoren die in vier blokken zijn verdeeld, namelijk de activiteitsindicatoren, de tewerkstelling, het ondernemerschap en de buitenlandse handel. Die tabellen worden gevolgd door grafieken met de belangrijkste handelspartners bij de uitvoer en invoer, en met een toelichting op de ontwikkeling van de sector in 2021. De studie werd afgesloten op 21 april 2021. De belangrijkste elementen die uit dat verslag moeten worden behouden, worden hieronder kort toegelicht.
In België en in de rest van de wereld evolueerde de economische bedrijvigheid in 2020 binnen de perken van de lockdown-maatregelen die door talrijke regeringen genomen werden om te trachten de verspreiding van het coronavirus in te dijken. Naast de effecten van de coronapandemie op de economie, waardoor de solvabiliteit van sommige ondernemingen in het gedrang kwam, dreigde België ook zwaar in de klappen te delen van een Brexit zonder akkoord. Gelukkig ondertekenden de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk, in extremis, een handels- en samenwerkingsakkoord in december 2020.
Dus kreeg het ondernemersvertrouwen in de voedingsindustrie een forse knauw in maart 2020 en zakte naar een lager peil dan tijdens de financieel-economische crisis van 2008.
De voedingsindustrie kende globaal een ongunstig jaar in 2020. De omzet daalde en ook de productie nam af, terwijl de productieprijzen hun stijgende trend vervolgden. Het aantal werkgevers nam af in de eerste negen maanden van 2020. De buitenlandse handel slabakte, met een daling van de uitvoer en een stijging van de invoer, wat resulteerde in een daling van het saldo van de handelsbalans. Sommige aspecten kenden niettemin een gunstigere evolutie in de voedingsindustrie in 2020, hoewel ze gering in aantal zijn. Er was namelijk een lichte stijging van de investeringen, een stijging van de tewerkstelling in de loop van de eerste negen maanden van het jaar en een daling van het aantal faillissementen en verloren arbeidsplaatsen als gevolg van die faillissementen. We herinneren er nog eens aan dat dit laatste punt met de nodige omzichtigheid bekeken moet worden gezien de invoering van de moratoria op de faillissementen in de loop van het jaar. Tot slot was er nog een vrij stevige ondernemersdynamiek in 2019 (laatste jaar dat volledig beschikbaar is), met een hoger aantal oprichtingen van ondernemingen dan het aantal schrappingen.
De vervaardiging van dranken kende een gemengd jaar in 2020. Hoewel de activiteitsindicatoren negatief evolueerden (de omzet daalde, de investeringen zakten in, de productie verslapte, terwijl de productieprijzen licht stegen), evolueerden de tewerkstellingsindicatoren voor de eerste negen maanden van het jaar gunstig (het aantal arbeidsplaatsen kende een stijging, evenals het aantal werkgevers in de sector). Wat betreft de buitenlandse handel kromp de uitvoer, maar de invoer nam nog verder af, hetgeen een verbetering van het saldo op de handelsbalans tot gevolg had. Tot slot, hoewel de ondernemersdynamiek positief was in 2019, vertoonde het aantal opgerichte ondernemingen een daling terwijl het aantal geschrapte ondernemingen een forse stijging kende. Meer nog, het aantal btw-plichtigen in de sector nam toe. Terwijl het aantal failliet verklaarde ondernemingen stabiel bleef, kende het aantal verloren arbeidsplaatsen als gevolg van die faillissementen daarentegen een stijgende trend en bereikte dat een recordpeil in 2020.