Prijzen - Analyse van de prijzen: 2015 INR Jaarverslag

Inflatie in 2015

Het jaarverslag 2015 van het Prijzenobservatorium toont de evolutie van de consumptieprijzen van goederen en diensten. In dit verslag wordt de inflatie in België vergeleken met de inflatie in de voornaamste buurlanden (Duitsland, Frankrijk en Nederland). Bepaalde producten worden meer in detail geanalyseerd. Het gaat over energieproducten die gas, elektriciteit, huisbrandolie en motorbrandstoffen omvatten; levensmiddelen zoals vlees, fruit, groenten, zuivelproducten, brood; diensten zoals restaurants en cultuur; andere goederen zoals kledij, auto’s of geneesmiddelen.

Verschillende andere thema’s komen aan bod in dit jaarverslag 2015:

• De impact van de herziening van het indexatiemechanisme voor elektriciteit en gas.

• De prijstransmissie voor conferenceperen, kropsla en paprika’s: de evolutie van de consumptieprijzen van deze drie levensmiddelen lijkt sterk verbonden met de prijzen van toepassing op de Belgische veilingen.

• De vergelijking tussen België en de voornaamste buurlanden met betrekking tot de consumptieprijzen voor telecommunicatiediensten (internet, vaste en mobiele telefoon), de evolutie van bepaalde gereguleerde prijzen (sociale bescherming, huisvuilophaling, …), de impact van accijnswijzigingen op het prijsverloop van alcohol en tabak.

Onderliggende inflatie: een aanhoudend verschil ten nadele van België

De onderliggende inflatie meet de algemene prijsevolutie zonder rekening te houden met de prijzen van de meest volatiele producten, aangezien deze voor een groot deel afhankelijk zijn van externe factoren zoals spanningen op de grondstoffenmarkten of weersomstandigheden (wat het geval dus is voor energieproducten en niet-bewerkte levensmiddelen).

Sinds meerdere jaren loopt de onderliggende inflatie in België sneller op dan in de voornaamste buurlanden. Sinds 2008 zijn de prijzen van de diensten en goederen die in aanmerking komen voor de berekening van de onderliggende inflatie in België namelijk met 12,6 % gestegen, tegenover een gemiddelde stijging van 8,7 % voor Duitsland, Frankrijk en Nederland.

Waarom neemt de onderliggende inflatie sneller toe in België? Welke producten en/of diensten zorgen voor deze sterkere stijging? Het Prijzenobservatorium heeft dit alles bestudeerd.

De samenstelling van de prijzen van aardolieproducten

In dit hoofdstuk van het jaarverslag wordt het verloop van de verschillende componenten van de prijzen van aardolieproducten geanalyseerd. Er wordt ook een vergelijking gemaakt van de werkelijke prijzen aan de pomp tussen België en de voornaamste buurlanden.

In België wordt er een maximumprijs voor elk aardolieproduct (benzine, diesel, huisbrandolie, LPG,…) vastgelegd door de Programma-Overeenkomst tussen de Belgische staat en de Belgische Petroleum Federatie om de bevoorrading van België met aardolieproducten te waarborgen en de volatiliteit van hun prijzen te beperken.

De belangrijkste component is de kostprijs van het geraffineerde product, die voornamelijk wordt bepaald door de prijs van ruwe aardolie op de internationale markten. Daarna komen de maximale brutodistributiemarges, die alle distributiekosten van de afgewerkte producten beogen te dekken van de raffinaderij tot bij de eindverbruiker. Ten slotte zijn er de accijnsrechten, de verschillende bijdragen en de btw.  De leveranciers mogen echter prijzen aanbieden die lager zijn dan deze maximumprijzen.

Het melkakkoord en de impact ervan op de consumptieprijzen

Sinds 2014 ging de prijs die de melkveehouder ontvangt voor zijn geproduceerde melk in dalende lijn en dit zowel in België als in zijn voornaamste buurlanden. Om de crisis in de melkveehouderij aan banden te leggen, kondigden de partners van het Belgisch Ketenoverleg Agrovoeding op 31 augustus 2015 maatregelen aan. In navolging van het melkakkoord van 2009 voorziet het huidige akkoord in een éénmalige rechtstreekse toeslag op korte termijn, aangevuld met een lange termijn stabiliseringsmechanisme.

Dit hoofdstuk gaat onder andere in op de impact van het melkakkoord op de consumptieprijzen voor melk.