U hebt een mooie trui gespot in een webshop. Er zit een opvallend groen milieuclaim op met de tekst “duurzaam”. Maar wat is er nu echt zo duurzaam aan dat product: het productieproces? de verpakking? het transport?
Tal van ondernemingen gebruiken milieuclaims zoals “ecologisch”, “groen”, “CO₂-neutraal” om hun inspanningen voor het milieu te benadrukken. Zo proberen ze consumenten te overtuigen om hun product te kopen.
Milieuclaims mogen consumenten echter niet misleiden. Wanneer ze onjuist, misleidend of niet controleerbaar zijn, is er sprake van fraude. Dit staat bekend als greenwashing.
Wat bedoelt men met milieuclaims?
Een milieuclaim (of ecologische claim) verwijst algemeen gesproken naar de praktijk van het impliceren of de indruk wekken (in commerciële communicatie, marketing of reclame) dat een goed of dienst een positief effect heeft op het milieu, of er geen invloed op heeft of minder schadelijk is dan concurrerende goederen en diensten of goederen en diensten die eerder door dezelfde onderneming op de markt zijn gebracht.
Milieuverwijzingen kunnen betrekking hebben op effecten op het milieu in het algemeen of op bepaalde aspecten van het milieu zoals lucht, water, bodem, ecosystemen, biodiversiteit of klimaat. Het kan gaan om allerlei soorten verklaringen, informatie, symbolen, logo's, illustraties en merknamen.
Wat is greenwashing?
Greenwashing verwijst naar alle vormen van commerciële praktijken van ondernemingen in relatie tot consumenten die op misleidende wijze de milieukenmerken aanprijzen van de goederen of diensten die ze aanbieden.
Met andere woorden, een onderneming doet aan greenwashing indien:
- het product waarvan ze de milieuverdiensten aanprijst, weinig of geen voordelen biedt voor het milieu
- ze zich sterk maakt voor duurzame ontwikkeling terwijl ze zich weinig of niet inzet voor een verantwoordelijke aanpak
- de boodschap die ze naar de consument stuurt, misleidend is wat betreft haar aanpak van duurzame ontwikkeling of de ecologische kwaliteit van een product dat ze promoot.
5 tips om te vermijden dat u door milieuclaims wordt misleid
- Controleer of de “groene” claims goed worden onderbouwd. Controleer of vage termen (zoals “duurzaam”, “ecologisch” of “groen”), logo's of afbeeldingen worden uitgelegd in de directe omgeving van de claim.
- Zoek uit op welk aspect van de levenscyclus van het product de claim betrekking heeft. Kijk bijvoorbeeld of het gaat om de winning van grondstoffen, productie of recycling. Een milieuvriendelijke leveringsclaim kan bijvoorbeeld alleen verwijzen naar het gebruik van gerecycled karton als verpakking, terwijl de daadwerkelijke verzending wordt uitgevoerd door de gebruikelijke vervoerders met gewone bestelwagens.
- Controleer of de claim een wettelijke verplichting is of een gangbare praktijk. Sommige ondernemingen presenteren milieuclaims soms alsof het een extra inspanning van hun kant is, terwijl ze in feite verplicht zijn om dit te doen.
- Controleer of een vergelijkende milieuclaim (bijv. duurzamer, groener, beter voor het milieu) wordt uitgelegd. Met welk ander product wordt het vergeleken? Een ander product van hetzelfde merk? De industriestandaard of een ouder model?
- Controleer of milieuclaims en certificeringen worden uitgelegd. Legt de verkoper voldoende uit wat ze betekenen, wat het milieuclaim wel of niet controleert en of dat onafhankelijk gebeurt? Er kan bijvoorbeeld een logo met de tekst “Better Polyester” op het milieuclaim van een T-shirt staan, hoewel dat niet betekent dat het van beter polyester is gemaakt, maar alleen dat de kopers van een product met dit milieuclaim de productie van “beter polyester” in de toekomst steunen.
Wat moet u doen indien u een dubieuze milieuclaim ziet?
Meld de zwendel aan het Meldpunt van de FOD Economie.
Vermeld “Particulier als melder en “Particulier” als tegenpartij.
Selecteer het thema Reclame en colportage (verkooptechnieken) en vervolgens het scenario Misleidende reclame. De Economische Inspectie van de FOD Economie zal uw melding analyseren en kan beslissen om een onderzoek in te stellen om een einde te maken aan deze frauduleuze praktijken.
Het is belangrijk dat u zoveel mogelijk precieze informatie geeft over het product of de dienst in kwestie en de reclame. Voeg indien mogelijk ook foto's bij om uw verklaringen te illustreren.