Strategie voor een digitale eengemaakte markt

Het internet en de digitale technologieën veranderen de wereld waarin we leven - dat heeft zijn weerslag op alle gebieden en sectoren. De Europese Unie moet profiteren van de digitale revolutie en particulieren en ondernemingen nieuwe perspectieven bieden op dit gebied.

In 2015 heeft de Europese Commissie haar gedetailleerde plannen voor de totstandbrenging van een digitale interne markt bekendgemaakt, waarmee zij inhoud geeft aan een van haar hoofdprioriteiten.

Onlinebarrières verhinderen Europese consumenten om te genieten van bepaalde aanbiedingen van goederen en diensten: in 2014 had slechts 15 % van hen onlineaankopen gedaan in een ander EU-land dan hun eigen land; en bedrijven en startende ondernemingen in de internetsector kunnen niet ten volle profiteren van de groeimogelijkheden van de onlinemarkt: in 2013 had slechts 7 % van de kmo’s in het buitenland verkocht. Uiteindelijk kunnen bedrijven en overheden niet ten volle profiteren van digitale hulpmiddelen. Het is de bedoeling van de eengemaakte digitale markt om komaf te maken met de reglementaire barrières en de nationale markten te bundelen tot één enkele eenheidsmarkt.  Een volledig operationele digitale interne markt kan 415 miljard euro per jaar bijdragen aan onze economie en honderdduizenden nieuwe banen creëren.

De in 2015 aangenomen Strategie voor een digitale eengemaakte markt omhelst een reeks doelgerichte acties. Ze berust op drie pijlers:

1. in heel de Europese Unie betere toegang tot digitale goederen en diensten voor consumenten en ondernemingen; 
2. gunstige en gelijke voorwaarden scheppen voor digitale netwerken en innovatieve diensten; 
3. een maximaal groeipotentieel voor de digitale economie.

De Strategie voor een digitale eengemaakte markt definieert 16 kernmaatregelen voor die drie pijlers.

Eerste pijler: in heel de Europese Unie betere toegang tot digitale goederen en diensten voor consumenten en ondernemingen

De Commissie stelt het volgende voor:

1. regels die grensoverschrijdende e-commerce gemakkelijker maken; er moeten geharmoniseerde EU-regels komen voor contracten en bescherming van consumenten die via internet aankopen doen, ongeacht of het nu materiële goederen zoals schoenen of meubels, dan wel digitale inhoud zoals e-books of apps betreft;
2. snellere en consequentere handhaving van de regels voor consumentenbescherming, dankzij herziening van de verordening samenwerking consumentenbescherming;
3. efficiëntere en meer betaalbare bezorging van pakjes; volgens 62 % van de bedrijven die online verkopen, zijn de te hoge leveringskosten een probleem;
4. een eind maken aan ongefundeerde geoblocking – een discriminerende praktijk die om commerciële redenen wordt toegepast, waardoor consumenten op basis van hun locatie geen toegang krijgen tot een website of worden doorgestuurd naar een lokale webwinkel met andere prijzen. Door deze blokkering kan het bijvoorbeeld gebeuren dat een consument die een auto wil huren, meer moet betalen dan iemand uit een andere lidstaat voor dezelfde auto op dezelfde bestemming;
5. identificatie van mogelijke concurrentieproblemen op de Europese e-commercemarkten;
6. een modern, meer Europees auteursrecht: wetgevingsvoorstellen om de verschillen tussen de nationale auteursrechtenregelingen te verkleinen en werken in de hele EU op bredere schaal online toegankelijk te maken, onder meer door verdere harmonisatie. Het is de bedoeling dat de onlinetoegang tot cultuur hierdoor wordt verbeterd (en zo de culturele diversiteit gesteund) en dat makers van inhoud en de inhoudindustrie nieuwe mogelijkheden krijgen;
7. herziening van de satelliet- en kabelrichtlijn om te beoordelen of online-uitzendingen van omroeporganisaties daar ook onder moeten vallen. Ook zal worden bekeken hoe de grensoverschrijdende toegang tot omroepdiensten in Europa kan worden verbeterd;
8. voor bedrijven de administratieve lasten beperken die het gevolg zijn van de verschillende btw-stelsels. Verkopers van materiële goederen in andere landen kunnen dan ook gebruikmaken van één systeem voor elektronische registratie en betaling.

Tweede pijler: gunstige en gelijke concurrentievoorwaarden scheppen voor digitale netwerken en innovatieve digitale diensten

De Commissie neemt de volgende maatregelen:

9. Een ambitieuze herziening van de telecomregels van de EU. Er moet onder meer een doeltreffender coördinatie worden verzekerd van het radiospectrum alsook EU-brede criteria voor de spectrumtoewijzing op nationaal niveau, stimuleringsmaatregelen voor investeringen in snel breedband, waardoor voor alle marktdeelnemers (traditionele en nieuwe) dezelfde voorwaarden gelden, en er moet een doeltreffend institutioneel kader worden ingevoerd;
10. herziening van de regelgeving voor audiovisuele media om die aan te passen aan de eenentwintigste eeuw. Het accent ligt daarbij op de rol die verschillende marktdeelnemers spelen bij de promotie van Europese werken: omroeporganisaties, aanbieders van audiovisuele diensten op aanvraag enz.;
11. een algehele analyse van de rol die onlineplatforms (zoekmachines, sociale media, appstores enz.) op de markt spelen. Aan de orde komen zaken als het gebrek aan transparantie van zoekresultaten en prijsbeleid, de wijze waarop platforms de verkregen informatie gebruiken, de betrekkingen tussen platforms en leveranciers en de bevoordeling van hun eigen diensten ten nadele van die van concurrenten – voor zover dit niet al onder het mededingingsrecht valt;
12. versterking van het vertrouwen in en de veiligheid van digitale diensten, vooral hoe met persoonsgegevens wordt omgegaan;
13. voorstellen doen voor een partnerschap met de industrie over cyberveiligheid: technologieën en oplossingen voor de netwerkveiligheid op internet.

Derde pijler: een maximaal groeipotentieel voor de digitale economie

De Europese Commissie onderneemt het volgende:

14. voorstellen van een Europees initiatief voor vrij verkeer van gegevens in de Europese Unie. Nieuwe vormen van dienstverlening worden soms gehinderd door beperkingen op de plaats waar gegevens worden opgeslagen of op de toegang tot die gegevens. Die beperkingen houden vaak geen verband met de bescherming van persoonsgegevens;
15. prioriteiten vaststellen voor normen en interoperabiliteit die cruciaal zijn voor deelgebieden van de digitale eengemaakte markt, zoals e-gezondheid, vervoersplanning en energie (slimme meters);
16. bevorderen van een inclusieve digitale samenleving waarin burgers over de nodige vaardigheden beschikken om de mogelijkheden van internet te benutten en meer kans te maken op de arbeidsmarkt. Met een nieuw actieplan voor e-overheid worden handelsregisters in heel Europa onderling gekoppeld, zodat de verschillende nationale systemen kunnen samenwerken. Bedrijven en burgers hoeven dan maar éénmaal hun gegevens aan de overheid door te geven, zodat verschillende instanties niet steeds opnieuw om dezelfde gegevens hoeven te vragen.