Lexicon

A

ADR

Alternative Dispute Resolution. Proces waarbij (online-) conflicten worden opgelost door andere middelen dan hoven en rechtbanken, inzonderheid via bemiddeling, verzoening of arbitrage.

B

Bandbreedte

Debiet van een transmissielijn; komt overeen met de hoeveelheid gegevens die in een bepaalde tijdsperiode kunnen worden verstuurd. De bandbreedte wordt doorgaans uitgedrukt in bits per seconde (bps). Hoe groter de bandbreedte, hoe groter de hoeveelheid gegevens die per tijdseenheid kan worden overgebracht.

Banner

Zie “Webvertentie”.

Bel me niet meer

De website belmenietmeer.be is is het centraal registratiepunt voor consumenten die geen commerciële oproepen meer willen ontvangen.

Bit

BInary digiT. Het betreft: de kleinste grootheid in de informaticataal, die twee waarden kan aannemen: 1 of 0. Door middel van een groepering van bits kan code worden gevormd om karakters, getallen, of elk type van informatie voor te stellen. Zo zijn er acht bits nodig om een karakter te vormen. Deze groep van acht bits wordt een byte of octet genoemd.

Bit per seconde (of bps of bit/S)

Tijdseenheid om de overdrachtsnelheid van informatie over netwerken uit te drukken. zie ook “Bandbreedte”.

Blog 

Een blog is een gebruiksvriendelijke en interactieve website van een internetgebruiker (de blogger) die de inhoud hiervoor levert in de vorm van berichten die hij er geregeld post en waarop bezoekers kunnen reageren door commentaar te geven. Men vergelijkt het vaak met een dagboek.

Brandmuur

Zie “Firewall”.

Browser

Ook “navigator”. Software waarmee de internetgebruiker informatie op het internet kan zoeken en raadplegen. De meest bekende zijn Netscape Navigator en Internet Explorer.

Bug

Programmeerfout die een verkeerde werking van een programma veroorzaakt.

C

CDV

Zie “Certificatiedienstverlener”.

Certificatiedienstverlener

Ook “CDV”. De certificatiedienstverlener is een onafhankelijke instelling die bevoegd is om, enerzijds de identiteit na te gaan van de houders van de openbare sleutel en certificaten af te leveren, d.w.z. elektronische attesten die een persoon en zijn openbare sleutel verbinden, en anderzijds, om te zorgen voor een zo ruim mogelijke bekendmaking van de aldus afgeleverde certificaten. De CDV moet ook het register met de openbare-sleutelcertificaten bijwerken en desgevallend certificaten intrekken.

Chat

Onlinegesprek in “real time” tussen verschillende internetgebruikers die ingetypte berichten uitwisselen.

Codering

Zie “Encryptie”.

Computerfraude

Strafbare handeling waarbij een persoon wordt bestraft die zichzelf of iemand anders met bedrieglijk opzet een onwettig economisch voordeel wil verschaffen door in een computersysteem gegevens in te voeren, te wijzigen of gegevens te wissen die worden opgeslagen, verwerkt of overgedragen door een computersysteem, of door met behulp van alle mogelijke technische middelen het normale gebruik van gegevens in een computersysteem te wijzigen.

Cookie

Klein computerbestand in tekstformaat dat bij het bezoek van een website door een webserver naar de computer van een internetgebruiker wordt gestuurd en er wordt opgeslagen. Cookies bevatten gegevens die bij elk bezoek aan dezelfde website worden hergebruikt om de computer of de gebruikersinstellingen te identificeren.

Cybersquatting

Ook “Domain name grabbing”, “domeinkaping”. Het laten registreren van de domeinnaam van een merk, handelsnaam of familienaam om de houder van dit merk of van die naam te beletten de domeinnaam te registreren of om hem die domeinnaam peperduur te verkopen.

D

Digitaal certificaat

Elektronisch attest dat door een verstrekker van certificatiediensten wordt afgegeven en dat een natuurlijke of rechtspersoon aan zijn openbare sleutel bindt en zijn identiteit bewijst. De band wordt voor echt verklaard door de certificerende autoriteit die het certificaat ondertekent. Deze handtekening bewijst de authenticiteit van het certificaat en belet dat de erin voorkomende informatie wordt gewijzigd.

Discussieforum

Ook “nieuwsgroep”, “newsgroup”. Interactieve discussieruimte waar gebruikers informatie, ideeën, tips en meningen over een bepaald onderwerp kunnen uitwisselen. Anders dan bij het chatten worden berichten niet in realtime maar met een zekere vertraging verspreid. Gebruikers kunnen alle door andere forumgebruikers geschreven berichten lezen en hun collectief of afzonderlijk antwoorden.

DNS

Domain Name System. Systeem waardoor een URL (zoals www.site.com) in een IP-adres (bijvoorbeeld 193.190.127.2) kan worden omgezet. 
Zie ook “URL” en “IP-adres”.

Domain name grabbing

Zie “Cybersquatting”.

Domeinkaping

Zie “Cybersquatting”.

Domeinnaam

Gebruikersvriendelijker en gemakkelijker te onthouden koppeling aan het IP-adres, waarmee een computer of een groep computers kan worden geïdentificeerd op het internet. De domeinnaam bestaat uit twee hoofdbestanddelen: de stam en de uitbreiding. De stam is meestal de naam van de organisatie en de uitbreiding verwijst naar de geografische oorsprong (.be, .fr, .uk enz.) of het activiteitstype (.com, .org, .net enz.). Bijvoorbeeld: de domeinnaam van de Kamer voor Volksvertegenwoordigers is “dekamer.be”.

Downloaden

Proces waarbij een bestand wordt opgevraagd uit een afgelegen computer en wordt binnengehaald en opgeslagen op een lokale computer.

E

Elektronische aangetekende brief

De afzender van een elektronisch ondertekend bericht kan, net als voor een traditionele aangetekende brief, een bewijs bekomen van de verzending, de datum en eventueel de ontvangst, via een vertrouwensderde.

F

FAQ (of Frequently Asked Questions of lijst met veelgestelde vragen)

Lijst van antwoorden op de door de internetgebruikers meest gestelde vragen over de site of over de termen die er worden behandeld.

Filtering

Systeem dat uit één of meer softwareprogramma’s bestaat en de toegang blokkeert tot sommige gegevens die internetgebruikers ongeschikt achten, in het bijzonder voor hun kinderen. Filters kunnen ook dienen om ongevraagde, via e-mail verstuurde reclame te weren.

Firewall

Ook “brandmuur”. Hardware en software om elke ongeoorloofde toegang tot een computernetwerk te voorkomen.

Framing

Met deze techniek kun je een pagina of informatie afkomstig van een site (bronsite) in je eigen webpagina (doelsite) opnemen, zonder dat je een nieuw venster hoeft te openen in de browser die naar de bronsite verwijst. Het adres van de doelsite komt dus in de plaats van dat van de bronsite, wat verkeerdelijk de indruk wekt dat de informatie op de doelsite staat.

Informaticafraude is bijvoorbeeld het gebruik van een gestolen kredietkaart om geld uit de geldautomaat op te nemen, de ongeoorloofde overschrijding van het toegestane krediet van je eigen kredietkaart, de verduistering van computerprogramma’s of -bestanden om een ongeoorloofd financieel voordeel te verkrijgen of onwettige handelingen van een bankbediende op de rekeningen van de klanten.

Freeware

Gratis toegankelijke software. Niet te verwarren met shareware.

G

Gegevensbeschermingsautoriteit

Instelling die optreedt als contactpunt en adviesorgaan voor de bescherming van privacy en persoonsgegevens (www.gegevensbeschermingsautoriteit.be).

H

Hacking

Het ongeoorloofd binnendringen of zich netstelen in het computersysteem van een derde (externe hacking). Hacking is ook het overschrijden van zijn toegangsbevoegdheid tot het systeem (interne hacking).

Hardware

Informaticamaterieel. Hardware staat tegenover software, die betrekking heeft op de programma’s.

Herroepingsrecht

Mogelijkheid die de consument geboden wordt om bij een overeenkomst op afstand van zijn aankoop af te zien, zonder betaling van een boete en zonder opgave van een reden.

Hoster

Technische operator op het internet die ruimte ter beschikking stelt om een website onder te brengen en raadpleegbaar te maken.

Helpdesk

Ook “hotline”. Telefonische bijstand (gratis of tegen betaling) verstrekt door een professional om tegemoet te komen aan de vragen van zijn klanten.

Homepage

Zie “Thuispagina”.

Hotline

Zie “Helpdesk”.

Hotspot

Door middel van wifi-toegangspunten kunnen computers en terminals in de zone die door de hotspot wordt gedekt draadloos verbonden worden met het internet. Deze zone is vaak een drukbezochte plaats, zoals een station, een luchthaven, een restaurant, een hotel of een café.

HTML

HyperText Markup Language. Taal die gebruikt wordt om webpagina’s (hypertekst-documenten) op het internet te ontwerpen en te beschrijven.

HTTP

Transfer Protocol (protocol voor de overdracht van hypertekstkoppelingen). Het protocol dat de basis vormt van de World Wide Web-technologie en de communicatie tussen computers op het internet beheert.

Hypertekst

Voorstellingswijze van informatie op het internet waardoor afbeeldingen, geluid en tekst worden verbonden, zodanig dat de inhoud kan worden geraadpleegd ongeacht de localisatie en de drager van die informatie. Zie ook “hypertekstlink”.

Hypertekstlink

Reactieve zone in een webdocument. Het kan een actief beeld zijn of een woord van de tekst dat zich qua kleur van de rest van het document onderscheidt. Bij het aanklikken van een hypertekstlink wordt de gebruiker doorverwezen naar het door de link aangegeven document, dat zich op dezelfde of een andere webpagina bevindt en tot dezelfde of een andere website behoort. Zie ook “hypertekst”.

I

ICANN

Internet Corporation for Assigned Names and Numbers. Vereniging die alle internetactoren en -gebruikers vertegenwoordigt en verantwoordelijk is voor het beheer en de coördinatie van de domeinnamen, de toekenning van IP-adressen, de parameters van het IP-protocol en de root server.

Informaticabedrog

Ook “informaticafraude”. Volgens de wet maakt iemand zich schuldig aan “informaticafraude” als hij met bedrieglijk opzet een onrechtmatig economisch voordeel voor zichzelf of voor een ander beoogt te verwerven, door gegevens die worden opgeslagen, verwerkt of overgedragen door middel van een informaticasysteem, in een informaticasysteem in te voeren, te wijzigen, te wissen of met enig ander technologisch middel de normale aanwending van gegevens in een informaticasysteem te veranderen.

Bedrieglijke gegevensmanipulatie om zich te verrijken. Informaticabedrog is bijvoorbeeld het gebruik van een gestolen kredietkaart om geld te halen uit een bankautomaat, de onwettige overschrijding van het krediet verbonden aan je eigen kredietkaart, de invoering van commando’s om via bepaalde verrichtingen andere onrechtmatige financiële voordelen te bekomen of de uitvoering van illegale manipulaties van klantenrekeningen door een bankbediende.

Informaticafraude

Zie “Informaticabedrog”.

Informaticavervalsing

Zie “Valsheid in informatica”.

Interface

Schakel tussen twee operatoren (hardware, software, mens) waardoor ze informatie kunnen uitwisselen op grond van gemeenschappelijke, fysische en logische regels.

Internationaal privaatrecht

Geheel van rechtsregels waarmee in geval van supranationaal geschil het bevoegde rechtscollege en de geldende wetgeving kunnen worden bepaald.

Internaut

Zie “Internetter”.

Internet

Wereldwijd netwerk dat bestaat uit kleinere netwerken waardoor computers uit de hele wereld onderling kunnen communiceren via een gemeenschappelijk protocol (TCP/IP). De meest voorkomende diensten zijn het world wide web, de elektronische post, de discussieforums en de gegevensoverdracht.

Internetprovider

Zie “Internet Service Provider”.

Internetter

Internetgebruiker.

Internet Service Provider

Ook “ISP”, “internetprovider”. Organisatie die particulieren en ondernemingen toegang biedt tot het internet.

Intranet

Privénetwerk binnen een organisatie. Intranetwerken maken veelvuldig gebruik van internetprotocollen om informatie aan te bieden. Ze zijn meestal beveiligd door firewalls (brandmuren).

IP

internetprotocol: op het internet gebruikt protocol voor de uitwisseling van in pakketten onderverdeelde gegevens.

IP-adres

Internetprotocoladres. Wordt toegekend aan alle op het internet aangesloten computers, waardoor elke computer precies kan worden geïdentificeerd. Een IP-adres bestaat uit vier groepen getallen, gescheiden door punten. Bijvoorbeeld: 193.190.127.2.

ISP

Internet Service Provider. Zie “internetprovider”.

L

Login

Gebruikersnaam of identificatienummer om zich op een server te identificeren. Een login gaat meestal gepaard met een wachtwoord.

M

Metatag

Soort baken bovenaan elke html-pagina, dat een website met trefwoorden beschrijft met het oog op een optimale referentiëring van de site door zoekmotoren.

MP3

Mep-1 Layer 3. Formaat voor audiobestanden waarmee een luisterkwaliteit kan worden bereikt die gelijk is aan die van een audio-cd, met een compressieverhouding die tot 13 kan gaan.

Multimedia

Elke informatie waarin tekst, grafieken, geluidsbestanden en/of videobeelden gecombineerd worden.

N

Navigator

Zie “Browser”.

Net

Soms gebruikt voor “het internet”.

Newsgroup

Zie “Discussieforum”.

Nieuwsgroep

Zie “Discussieforum”.

O

Onthaalpagina

Zie “Thuispagina”.

Overeenkomst op afstand

Elke overeenkomst over goederen of diensten gesloten tussen een onderneming en een consument in het kader van een door de onderneming georganiseerd systeem voor verkoop of dienstverlening op afstand waarbij uitsluitend gebruik gemaakt wordt van één of meer technieken voor communicatie op afstand tot en met de sluiting van de overeenkomst zelf (artikel 2, 21° van de wet marktpraktijken en consumentenbescherming).

P

Persoonsgegevens

Elke informatie over een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon. Iemand is identificeerbaar als hij rechtstreeks of onrechtstreeks kan worden herkend - namelijk door verwijzing naar een identificatienummer of één of meer specifieke gegevens eigen aan zijn fysieke, fysiologische, psychische, economische, culturele of sociale identiteit.

PIN

Personal Identification Number. Persoonlijke geheime code.

Pop-up

Browservenster dat boven elk hoofdvenster wordt geopend. Talrijke sites nemen reclame op in dergelijke vensters.

Portaal

Internetsite van waaruit de gebruiker zijn opzoekingen start. Over het algemeen biedt een portaal diverse diensten aan, zoals het beheer van een e-mailadres, actuele informatie, webgidsen… Yahoo!, Belgacom en Advalvas behoren tot de meest bekende portaalsites.

Protocol

Geheel van regels of normen voor gegevenscommunicatie op een netwerk, in het bijzonder het internet. Computers communiceren via protocollen die hun onderling gedrag bepalen om gegevensoverdracht mogelijk te maken. Op het internet is TCP/IP het referentieprotocol.

Provider

Zie “Internetprovider”.

R

Router

Apparaat dat netwerken met elkaar verbindt doordat het een signaal kan filteren en richten afhankelijk van het IP-adres.

S

Server

Computer of software binnen een netwerk, die sommige diensten kan verlenen aan de andere computers van het netwerk welke als klanten worden beschouwd.

SEO

Zie “Zoekmachineoptimalisator”.

Shareware

Zie “Software met vrijwillige bijdrage”.

SMTP

Simple Message Transfer Protocol. TCP/IP-communicatieprotocol dat gebruikt wordt voor het verzenden van elektronische post op het internet.

Software met vrijwillige bijdrage

Ook “shareware”. Software die gratis kan worden getest maar waarvoor bij gebruik een vergoeding aan de auteur of ontwikkelaar moet worden betaald. Doorgaans worden dergelijke programma’s ontwikkeld door kleine ondernemingen of programmeurs voor het oplossen van een specifiek informaticaprobleem of het uitwerken van een nieuwe toepassing. Tegen een bijdrage krijgt de gebruiker documentatie over de software, updates ...

Software

Computerprogramma. Zie ook “hardware”.

Spamming

Massale en herhaalde verzending van ongevraagde - meestal commerciële - berichten.

SSL

Secure Socket Layer. Protocol voor beveiligde communicatie via het internet. Het maakt deel uit van browsersoftware (Netscape Navigator en Internet Explorer) en wordt gebruikt om de overdracht van vertrouwelijke gegevens in netwerken te beveiligen.

Subject directory

Zie “Webgids”.

T

TCP/IP

Combinatie van de acroniemen Transmission Control Protocol (protocol voor transmissie-controle) en Internet Protocol (internetprotocol). Beide communicatieprotocollen vormen de basis voor de werking van het internet en regelen de overdracht van gegevens in netwerken.

Thuispagina

Ook “homepage”, “onthaalpagina”. Hoofdpagina van een website. Thuispagina’s bevatten doorgaans links die naar andere pagina’s van de eigen site of van externe sites verwijzen. Sommige grote websites kunnen meerdere homepages bevatten.

U

URL

Uniform Resource Locator. Adres van een server of van elk op het internet verkrijgbaar bestand. Het eerste gedeelte van een URL verwijst naar het protocol (http of ftp) en het tweede gedeelte is de domeinnaam of het IP-adres (www.privacycommission.be of 85.91.172.24). Verder bevat de URL eventueel een of meer mappen die toegang bieden tot het bestand op de server.

V

Valsheid in informatica

Ook “informaticavervalsing”. Informaticamanipulatie van gegevens om de juridische draagwijdte ervan opzettelijk te wijzigen. Elektronische gegevens kunnen bijvoorbeeld worden vervalst door ze (geheel of gedeeltelijk) te wijzigen of te wissen tijdens het invoeren, binnenhalen of opslaan in de computer. Valsheid in informatica is onder meer: namaak of vervalsing van kredietkaarten, valsheid op het vlak van digitale contracten (wanneer juridisch relevante gegevens niet meer op papier worden gedrukt, noch met de hand worden ondertekend), invoering van een vals kredietkaartnummer bij het tegen betaling intekenen op een internetsite; inschrijving van fictieve schuldvorderingen of wijziging van loongegevens door een bediende in de boekhoudsoftware van een bedrijf, kunstmatige opdrijving - door een bediende - van het aantal overuren in de software voor het beheer van de arbeidstijd, vervalsing van een elektronische handtekening of bewust gebruik van vervalste gegevens.

Verwerking van persoonsgegevens

Elke bewerking of geheel van bewerkingen, al dan niet uitgevoerd met behulp van geautomatiseerde methoden en toegepast op persoonsgegevens. Het kan onder meer gaan om het verzamelen, vastleggen, organiseren, bewaren, aanpassen, wijzigen, extraheren, raadplegen, gebruiken, verspreiden enz. van gegevens. Zie ook “Persoonsgegevens”.

Virus

Een virus in strikte zin is een programma dat is bedoeld om de werking van computersystemen te verstoren of erger nog, de daarin opgeslagen gegevens te wijzigen, te vervalsen of zelfs te vernietigen. Het woord “virus” duidt in ruime zin op elke vorm van kwaadwilligheid (malware in het Engels) zoals in het bijzonder de virussen in strikte zin, de wormen, de spywareprogramma’s en de “Trojaanse paarden”.

W

Web

Afkorting voor World Wide Web. Zie aldaar.

Web 2.0

Web 2.0 verwijst naar de tweede generatie van onlinediensten die de samenwerking en het delen van informatie tussen internetgebruikers moeten vereenvoudigen.

Webgids

Ook “webindex”, “subject directory”. Een webgids is een middel om informatie op het internet op te zoeken en te rangschikken. Het is meestal een lijst van sites, ingedeeld in categorieën en subcategorieën volgens het onderwerp (bijvoorbeeld informatica, wetenschappen, gezondheid, sport, vrijetijdsbesteding, cultuur enz.).

Webindex

Zie “Webgids”.

Website

Geheel van webpagina’s op eenzelfde server, die onderling verbonden zijn door hyperlinks.

Webvertentie

Ook “banner”. (Vaak kleine) reclametekst op een deel van de webpagina.

Wifi 

Wifi is een draadloze communicatietechnologie waarmee draadloos of zonder kabel tegen breedbandsnelheid via een bepaalde frequentie kan worden gecommuniceerd tussen computers en andere terminals.

World Wide Web

Ook “www”, “web”. Geheel van op het internet aangesloten computersystemen (webservers) die gemeenschappelijke normen (hypertekst-technieken) hanteren om multimedia-informatie aan te bieden (webpagina’s).

Www

Zie World Wide Web.

Z

Zoekmachine

Ook “zoekmotor”. Programma of dienst om informatie op het internet te lokaliseren. Elke zoekmotor gebruikt een browsersoftware die webpagina’s afzoekt en deze in een databank indexeert. Bij een zoekopdracht van de internetgebruiker verschijnt een reeks hypertekstdocumenten op de zoekmachine die met de aangegeven trefwoorden overeenkomen. De bekendste zoekmotoren zijn Google, Alta Vista, Lycos en Yahoo!

Zoekmachineoptimalisator 

Leverancier van diensten door middel waarvan de indexering van een website in zoekmachines kan worden geoptimaliseerd, door te garanderen dat de site op de meest adequate manier wordt geïndexeerd, en dát door de zoekmachine zo veel mogelijk informatie over de inhoud van de webpagina’s te leveren. De optimalisering kan er zo voor zorgen dat de positie van een website in de zoekresultaten van een zoekmachine wordt verbeterd.

Zoekmotor

Zie “Zoekmachine”.