Table of Contents
De Data Governance Act (DGA) is een Europese verordening (EU 2022/868) die van toepassing is sinds 24 september 2023.
Die verordening kadert binnen de Europese datastrategie, die ertoe strekt een interne markt voor data in de EU te creëren om het vrije verkeer van gegevens te waarborgen, met inachtneming van de fundamentele waarden en beginselen van de EU, en zo het leiderschap van de Europese Unie in de wereldwijde data-economie te waarborgen. De DGA creëert een Europees governancekader om
- meer vertrouwen te wekken in het vrijwillig delen van gegevens,
- mechanismen te versterken om de beschikbaarheid van gegevens te vergroten en
- technische belemmeringen voor het hergebruik van gegevens weg te nemen.
Daartoe richt de DGA zich op vier aspecten:
- hergebruik van bepaalde categorieën van beschermde gegevens van overheidsdiensten faciliteren;
- een wettelijk kader bieden voor databemiddelingsdiensten;
- een wettelijk kader opstellen voor organisaties voor data-altruïsme;
- een Europees Comité voor gegevensinnovatie oprichten.
De verordening voorziet ook in de oprichting en ontwikkeling van gemeenschappelijke Europese dataruimtes op strategische gebieden, waarbij zowel private als publieke spelers betrokken zijn, in sectoren zoals:
- gezondheid,
- milieu,
- energie,
- landbouw,
- mobiliteit,
- financiële diensten,
- industrie,
- overheidsdiensten,
- vaardigheden.
Nieuwe economische spelers in de DGA
In België wordt de DGA gedeeltelijk geïmplementeerd door de wet van 13 mei 2024 houdende oprichting en organisatie van een federale dienstenintegrator en door de wet van 15 mei 2024 tot uitvoering van de DGA.
Om de doelstelling van een versterkt vertrouwen in de eengemaakte gegevensmarkt binnen de EU te bereiken, worden twee nieuwe economische spelers gereguleerd in hoofdstuk 3 en 4 van de DGA:
- de aanbieders van databemiddelingsdiensten
- de organisaties voor data-altruïsme
Aanbieders van databemiddelingsdiensten
Aanbieders van databemiddelingsdiensten bieden diensten aan via technische, juridische of andere middelen, die gericht zijn op het tot stand brengen van commerciële relaties met het oog op het delen van gegevens tussen een onbepaald aantal
- datasubjecten en gegevenshouders enerzijds; en
- gegevensgebruikers, anderzijds.
Aanbieders van databemiddelingsdiensten zijn onderworpen aan een kennisgevingsplicht. Dit wil zeggen dat zij hun activiteit niet mogen beginnen voordat zij een kennisgeving hebben volbracht bij de FOD Economie via het formulier (DOCX, 2.88 MB). Daarnaast kunnen zij ook een aanvraag indienen om gebruik te kunnen maken van het Europese logo en label “in de Unie erkende aanbieder van databemiddelingsdiensten”. Beide procedures worden verder toegelicht in onze FAQ.
Het formulier voor aanbieders van bemiddelingsdiensten downloaden (DOCX, 2.88 MB)
Organisaties voor data-altruïsme
Organisaties voor data-altruïsme zijn entiteiten die een systeem van vrijwillige gegevensuitwisseling aanbieden op basis van
- de toestemming die datasubjecten geven voor de verwerking van hun persoonsgegevens,
of - de toestemming die gegeven wordt door gegevenshouders voor het gebruik van hun niet-persoonsgebonden gegevens, zonder een vergoeding te vragen of te ontvangen, behalve een compensatie voor de kosten die zij maken voor het beschikbaar stellen van hun gegevens, voor doeleinden van algemeen belang zoals voorzien in het nationale recht. Voorbeelden van dergelijke doeleinden zijn:
- de gezondheidszorg,
- de bestrijding van klimaatverandering,
- de verbetering van mobiliteit,
- de facilitering van de ontwikkeling,
- de productie en verspreiding van officiële statistieken,
- de verbetering van openbare diensten,
- de ontwikkeling van overheidsbesluit,
- het wetenschappelijk onderzoek in het algemeen belang.
Organisaties voor data-altruïsme die zich willen laten registreren, om zo gebruik te kunnen maken van het Europees label en logo, doen dit bij de FOD Economie via het formulier (DOCX, 2.88 MB) . Deze procedure wordt verder toegelicht in onze FAQ.
Het formulier voor de registratie van organisatie voor data-altruïsme downloaden (DOCX, 2.88 MB)
Andere nieuwigheden in de DGA
De DGA richt ook een Europees Comité voor gegevensinnovatie (European Data Innovation Board of EDIB) op om de Europese Commissie te helpen bij het coördineren van nationale praktijken en beleidslijnen over de onderwerpen die onder de DGA vallen en om het sectoroverschrijdende gebruik van gegevens te ondersteunen.
Daarnaast breidt de DGA de richtlijn over open data en het hergebruik van overheidsinformatie uit. Die richtlijn stelt gemeenschappelijke regels vast voor een Europese markt voor gegevens die in het bezit zijn van overheidsinstanties en maakt overheidsgegevens en door de overheid gefinancierde gegevens herbruikbaar.
De overheidssector is echter ook in het bezit van grote hoeveelheden beschermde gegevens (bijvoorbeeld persoonlijke gegevens en commercieel vertrouwelijke gegevens) die niet hergebruikt kunnen worden als open data maar die wel hergebruikt kunnen worden onder specifieke wetgeving van de EU of van een EU-lidstaat. Voorbeelden hiervan zijn persoonsgegevens en vertrouwelijke bedrijfsgegevens. Uit die gegevens kan veel kennis worden gehaald zonder de beschermde aard ervan aan te tasten, en de DGA biedt regels en garanties om dat hergebruik te vergemakkelijken.
Meer informatie over het hergebruik van gegevens onder de DGA is beschikbaar op de website van de FOD BOSA
Raadpleeg voor meer informatie onze FAQ over de Data Governance Act.
