Table of Contents
De tax shelter is een fiscale regeling bedoeld om investeringen van particulieren in kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's) aan te moedigen. Die particulieren, hierna “investeerders” genoemd, kunnen dus van een belastingvermindering genieten, afhankelijk van het geïnvesteerde bedrag, de aard van de ontvangende onderneming en de fiscale regeling. Het uiteindelijke doel is de toegang tot financiering voor kmo's met hoog potentieel te vergemakkelijken via het spaargeld van de burgers.
De tax shelter voor start-ups werd in 2015 opgericht in het kader van Digital Belgium, een actieplan ter versterking van de digitale economie, waarin start-ups een belangrijke rol spelen. Vanaf het belastingjaar 2019 werd de tax shelter uitgebreid naar de scale-ups. Het gaat om twee afzonderlijke maatregelen, maar ze worden vaak samen genoemd omdat ze relatief gelijkaardig zijn. Door de impact van de COVID-19-crisis werd een tijdelijke tax shelter, de tax shelter COVID-19, ingevoerd in 2020 en 2021.
Tax shelter start-up
De start-ups (startende ondernemingen) worden in deze regeling gedefinieerd als kleine ondernemingen (minder dan 50 werknemers) als die minder dan 4 jaar oud zijn op het moment van de investering. De investering moet worden gedaan bij de oprichting van de vennootschap of bij een kapitaalverhoging binnen de vier jaar.
In de praktijk geniet de belastingplichtige een belastingvermindering van 30 % van het bedrag dat wordt geïnvesteerd in de verwerving van nieuwe aandelen in de onderneming. De belastingvermindering bedraagt 45 % voor investeringen in micro-ondernemingen (met minder dan 10 werknemers). Het geïnvesteerde bedrag die recht geeft op de belastingvermindering is beperkt tot 100.000 euro per belastingplichtige per jaar. Een onderneming kan van dergelijke investeringen genieten tot 500.000 euro (250.000 euro vóór 2021).
Belastingplichtigen kunnen sinds 2017 ook indirect investeren via alternatieve financieringsplatformen (crowdfunding) en erkende startersfondsen. Ondernemers die in hun eigen onderneming investeren, hebben geen recht op de belastingvermindering.
Tax shelter scale-up
Scale-ups (of groeibedrijven) worden gedefinieerd als ondernemingen met de volgende kenmerken:
- ze zijn 5 tot 10 jaar oud;
- ze hebben ten minste 10 voltijdse werknemers;
- ze realiseren een jaarlijkse groei van meer dan 10 % (werknemers of omzet) gedurende de twee belastingjaren voorafgaand aan de betaling.
De belastingvermindering bedraagt 25 % van het geïnvesteerde bedrag. Een onderneming kan tot maximaal 1 miljoen euro ophalen (500.000 euro voor investeringen die vóór 2021 werden gedaan).
Belastingplichtigen kunnen sinds 2017 ook indirect investeren via alternatieve financieringsplatformen (crowdfunding) en erkende startersfondsen. Ondernemers die in hun eigen onderneming investeren, hebben geen recht op de belastingvermindering.
Tax shelter COVID-19
In het kader van de COVID-19-crisis werd het tax shelter-stelsel tijdelijk uitgebreid om de door pandemie getroffen ondernemingen te helpen nieuw kapitaal aan te trekken en de crisis te doorstaan. In tegenstelling tot de tax shelter start-up en scale-up was deze tax shelter beschikbaar voor alle kmo's (niet alleen voor de start-ups en scale-ups).
De belastingvermindering bedraagt 20 % van het geïnvesteerde bedrag. Particulieren kwamen in aanmerking voor de belastingvermindering als ze investeerden
- tussen 14 maart en 31 december 2020 en
- in kleine ondernemingen die een omzetdaling van 30 % in de periode van 14 maart 2020 tot en met 30 april 2020 ten opzichte van dezelfde periode in 2019 hebben gekend.
Die tijdelijke maatregel werd in 2021 verlengd. Deze belastingvermindering bedraagt 20 % van het geïnvesteerde bedrag. Particulieren kwamen in aanmerking voor de belastingvermindering als ze investeerden
- tussen 1 januari 2021 en 31 augustus 2021 en
- in kleine ondernemingen die een omzetdaling van 30 % in de periode van 2 november tot en met 31 december 2020 ten opzichte van dezelfde periode in 2019 hebben gekend.
In tegenstelling tot de tax shelters start-up en scale-up, sloot die maatregel de ondernemers niet uit. Elke investeerder kon tot 100.000 euro investeren voor elk van de twee tax shelters COVID-19 en onafhankelijk van het bedrag van de andere tax shelters. Bovendien moest de transactie rechtstreeks verlopen en niet via een financieringsmechanisme zoals een crowdfundingplatform (online platform voor publieksfinanciering).
Hieronder vindt u een schematisch overzicht van de voorwaarden verbonden aan de verschillende types tax shelter.
Kerncijfers tax shelter in België sinds 2016
Sinds 2016 hebben Belgische ondernemingen 251,3 miljoen euro aan investeringen aangetrokken:
- de tax shelter start-up heeft 2.641 ondernemingen ondersteund en vertegenwoordigt 97,7 % van de investeringen en 94,8 % (238,2 miljoen euro van het totale geïnvesteerde bedrag van alle tax sheltersystemen samen);
- de tax shelter scale-up heeft 6,9 miljoen euro in 31 ondernemingen aangetrokken;
- de tax shelter COVID-19 heeft 45 ondernemingen iets meer dan 6,1 miljoen euro opgeleverd.
Die cijfers tonen het aantal investeerders en ondernemingen per stelsel. Ze bevatten ook dubbele waarden. omdat Zo kan een onderneming die geld ophaalt via de tax shelter start-up én de tax shelter COVID-19 onder beide regelingen wordt geteld. Dat betekent dat die onderneming in het totaal als twee ondernemingen telt. Hetzelfde geldt voor investeerders die via meerdere regelingen investeren; zij worden per tax shelter afzonderlijk meegeteld. Als we die dubbele waarden buiten beschouwing laten, blijkt dat in totaal 2.689 unieke bedrijven en 31.679 unieke investeerders hebben deelgenomen aan minstens één van de tax shelter-regelingen.
De cijfers zijn voorlopig en worden nog aangevuld of gecorrigeerd op basis van latere datareeksen van de FOD Financiën. Voorzichtigheid bij de interpretatie van de meest recente gegevens is dan ook aangewezen.
Tijdens de periode 2016-2023 investeerden 31.679 individuele beleggers (d.w.z. 0,3 % van de Belgische bevolking) in 2.689 afzonderlijke ondernemingen via ten minste één van de drie tax shelterstelsels.
De tax shelter is vooral gericht op zeer kleine bedrijven. Micro-ondernemingen (minder dan 10 werknemers) zijn goed voor meer dan 95 % van het totale geïnvesteerde bedrag via de drie tax sheltersystemen en blijken veruit de belangrijkste begunstigden van het stelsel te zijn:
- 64,4 % van de geïnvesteerde bedragen is bestemd voor ondernemingen zonder werknemers;
- 27,1 % ging naar kmo’s met één tot vier werknemers;
- 5,3 % ging naar ondernemingen met vijf tot negen werknemers.
Wat betreft de locatie van de ondernemingen waarin wordt geïnvesteerd:
- 49,4 % van de investeringen ging naar ondernemingen gevestigd in Vlaanderen;
- 29,9 % van de investeringen ging naar ondernemingen gevestigd in Wallonië;
- 20,7 % van de investeringen ging naar ondernemingen gevestigd in Brussel.
Op provinciaal niveau zijn Antwerpen (14 %) en Oost-Vlaanderen (13,8 %) de twee provincies die het meest profiteerden van de investeringen via de tax shelters.
De drie sectoren die het meeste kapitaal ophalen via de tax shelters zijn:
- de informatie- en communicatiesector (21,7 % van het totale bedrag);
- de vrije beroepen (17 %);
- de handelssector (15,5 %).
Twee derde (67,8 %) van de fondsen gaat naar ondernemingen die uitsluitend door mannen worden geleid, terwijl bedrijven die uitsluitend door vrouwen worden beheerd slechts op 10,8 % van de geïnvesteerde bedragen kunnen rekenen. Het overige (21,4 %) bedrag gaat naar ondernemingen met een gemengd bestuur
Omdat gemiddelde bedragen gevoelig zijn voor extreme data, worden geen gemiddelden gebruikt voor de kerncijfers van deze tax shelter systemen.
Start-ups ontvangen mediaan gezien 35.000 euro per onderneming. Bij scale-ups ligt het bedrag met 100.000 euro bijna driemaal zo hoog. Ook ondernemingen die geld ophalen via het type COVID-19, halen mediaan een hoog bedrag op: 94.000 euro. Het hoge bedrag voor de tax shelter COVID-19 kan deels worden verklaard door het feit dat ondernemers ook van dat stelsel konden genieten en in hun eigen onderneming konden investeren. Het mediaan bedrag per onderneming bedraagt 36.000 euro voor alle tax shelters samen.
Over alle beschikbare jaren heen is het mediaan geïnvesteerd bedrag per investeerder bij de tax shelter COVID-19 veruit het hoogst (10.000 euro), gevolgd door de tax shelter start-up (500 euro) en tax shelter scale-up (40 euro).
Het gebruik van financiering zoals crowdfunding kan een sterke invloed hebben op de mediaan geïnvesteerde bedragen. Het zeer lage mediaan geïnvesteerde bedrag per investeerder bij de tax shelter scale-up (40 euro) is immers te wijten aan een zeer groot aantal kleine geïnvesteerde bedragen, een teken dat typisch verwijst naar crowdfunding. Dat is bij uitstek het geval voor het jaar 2021.
Meer informatie vindt u terug op de volgende webpagina's:
