Table of Contents

    Een naam kiezen voor uw bedrijf kan eenvoudig lijken, maar toch is het een cruciale stap: u dient de ideale naam te vinden, die klanten aantrekt en die u van uw concurrenten onderscheidt. Verder zijn er een aantal specifieke bepalingen die u moet naleven, al naargelang u met uw activiteit in de vorm van een eenmanszaak of een vennootschap start.

    Een eenmanszaak een naam geven

    Voor uw zaak (als natuurlijke persoon), kiest u eventueel een andere naam dan uw familienaam. In plaats van uw bloemenzaak te openen onder de naam “Jansen”, geeft u er bijvoorbeeld de voorkeur aan haar “De gouden lelie” te noemen. In dat geval opteert u voor een handelsnaam.

    De handelsnaam

    De handelsnaam is de benaming waaronder een natuurlijke persoon zijn handelsactiviteit uitoefent of de benaming waaronder een handelsonderneming wordt uitgebaat en door haar klanten gekend is.

    Keuze van de handelsnaam

    U kiest in principe vrij de naam van uw zaak. U mag uw familienaam gebruiken of een zelfbedachte naam. De keuze van die naam is belangrijk, want onder die naam opereert uw onderneming op de markt en concurreert ze. De naam identificeert uw onderneming en onderscheidt u van de andere ondernemingen. Daarnaast heeft die naam ook een publicitaire functie. Bovendien moet u de naam van uw onderneming vermelden op alle officiële documenten die met uw beroepsactiviteit te maken hebben (facturen, bestelbonnen, visitekaartjes, ...).

    Hoewel u de handelsnaam in principe vrij kunt kiezen, moet u er toch op letten dat u geen bestaande naam van een concurrent gebruikt.

    Er zijn verscheidene mogelijkheden om vooraf na te gaan of er al een naam bestaat die gelijkt op de naam die u wilt gebruiken:

    Bescherming van uw handelsnaam

    Het recht op de handelsnaam vergt geen enkele formaliteit qua neerlegging of voorafgaande registratie. Het recht ontstaat uit het eerste openbare gebruik van de handelsnaam.

    De vermelding van de handelsnaam in de Kruispuntbank van Ondernemingen zou een eerste gebruik kunnen zijn. Maar, bij het beslechten van geschillen, moet het bewijs worden geleverd en zijn de regels van het Burgerlijke Wetboek van toepassing.

    De mate van bescherming van de handelsnaam hangt af van zijn gebruik. Naargelang het geval kan hij worden gebruikt op het niveau van een stad, een regio, het land, … Het is evident dat, hoe meer een naam bekend en verspreid is, hoe meer bescherming eruit voortvloeit.

    Wanneer iemand anders uw handelsnaam gebruikt of wanneer een naam wordt gebruikt die tot verwarring kan leiden, kunt u artikel VI.104 van het boek VI Marktpraktijken en consumentenbescherming van het Wetboek van economisch recht inroepen, dat bepaalt dat "elke met de eerlijke marktpraktijken strijdige daad, waardoor een onderneming de beroepsbelangen van een of meer andere ondernemingen schaadt of kan schaden, is verboden".

    Bij een geschil over de handelsnaam of een merkteken, analyseert de rechtbank eerst de voorgeschiedenis (welk teken was eerst?) en houdt vervolgens rekening met verscheidene criteria zoals de klantenzone, de commerciële uitstraling, de faam van de zaak, de potentiële uitbreiding van de onderneming, enz., vooraleer een van de ondernemingen eventueel ertoe te verplichten van naam te veranderen. De rechter kan ook een schadevergoeding opleggen.

    Elke gerechtelijke procedure brengt hoge kosten met zich mee. Denk dus eerst goed na over het belang van de zaak en raadpleeg eventueel een jurist.

    Een vennootschap een naam geven

    Indien u beslist een vennootschap op te richten moet u een onderscheid maken tussen de handelsnaam van uw onderneming en haar maatschappelijke naam (of firmanaam).

    Handelsnaam

    De handelsnaam is de naam waaronder u de handelsonderneming uitbaat en die door uw klanten gekend is.

    Maatschappelijke naam

    De maatschappelijke naam is de officiële benaming van de vennootschap (bv of nv bijvoorbeeld) zoals die vermeld is in de statuten van de vennootschap en gepubliceerd is in het Belgisch Staatsblad. Die naam dient enkel om de vennootschap te identificeren en heeft geen publicitair doel zoals dat wel het geval is voor de handelsnaam.

    Het is natuurlijk toegelaten dat de handelsnaam dezelfde is als de maatschappelijke benaming.

    Keuze van de maatschappelijke naam

    De keuze van de maatschappelijke naam van een bv of van een nv bijvoorbeeld, is vrij. U mag de naam van vennoten nemen, het doel van de vennootschap of elke andere naam. De naam van de vennootschap moet worden voorafgegaan of gevolgd door de rechtsvorm, volledig (bijvoorbeeld “naamloze vennootschap”), of afgekort (bijvoorbeeld “nv”).

    Om elk risico op verwarring of oneerlijke concurrentie te vermijden (vermijden dat een vennootschap voor een andere zou worden genomen) moet u er echter op letten geen naam te kiezen van een andere vennootschap of een naam die te sterk lijkt op die van een andere vennootschap. Evenzeer kan het nuttig zijn om na te gaan of de naam niet werd neergelegd als merk en of het geen gekende organisatie of vereniging betreft. Over het algemeen controleert de notaris die elementen vóór de oprichting van de vennootschap.

    Er zijn tal van mogelijkheden om, alvorens de maatschappelijke naam te kiezen, het bestaan van die naam na te gaan:

    • via de Kruispuntbank van Ondernemingen kunt u de actieve ondernemingen opzoeken;
    • u kunt ook het Belgisch Staatsbladimage raadplegen;
    • of de zoekmotoren van het internet gebruiken;
    • of u doet een beroep op een gespecialiseerde firma die dat soort opzoekingen tegen betaling doet.

    Bescherming van de maatschappelijke naam

    Het recht van een rechtspersoon op een maatschappelijke naam is verworven zodra die naam bij de griffie is neergelegd, want de vennootschap verwerft op die datum de rechtspersoonlijkheid.

    Het Wetboek van vennootschappen en verenigingen bevat de bepalingen over deze bescherming (Deel 1 – Boek 2 – Titel 3 – artikel 2:3 §1). Het bepaalt dat een vennootschap geen gebruik mag maken van een naam die al wordt gebruikt. De enige voorziene sanctie is een schadevergoeding.

    Bij een geschil analyseert de rechtbank eerst de voorgeschiedenis en houdt vervolgens rekening met verscheidene criteria zoals de klantenzone, de commerciële uitstraling, de faam van de zaak, de potentiële uitbreiding van de onderneming, enz., vooraleer een van de ondernemingen ertoe te verplichten haar maatschappelijke naam te veranderen.

    En het merk?

    Terwijl de handelsnaam en de maatschappelijke naam merktekens zijn van de onderneming zelf, is het merk het merkteken van de producten of diensten van de onderneming.

    Natuurlijk mag eenzelfde teken worden gekozen als merk en als handelsnaam.

    U kunt uw merknaam ook deponeren als Benelux-merkimage, als gemeenschapsmerk (Europese Unie) of als wereldmerk om van een grotere en uitgebreidere bescherming te genieten.

    Om beschermd te zijn, moet u het merk registreren volgens een bepaalde procedure. Het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendomimageimage kan u alle nuttige informatie geven.

    Vooraleer te kiezen gaat u best na of er voor soortgelijke activiteiten en territoria een gelijkend of soortgelijk merk bestaat. U kunt zoeken via de website van het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom(BBIE) dat het register van de Benelux-merken beheert. Dat register geeft toegang tot merken die in de Benelux beschermd zijn. 

    Meer informatie?

    Voor alle inlichtingen over het vennootschapsrecht:

    Federale Overheidsdienst Justitie
    Dienst Economische Rechten
    Waterloolaan 115
    1000 Brussel

    Tel.: +32 2 542 65 11
    E-mail: info@just.fgov.be
    Website van de FOD Justitie

    Laatst bijgewerkt
    3 maart 2020