Aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds

Elke natuurlijke persoon die, in België, een beroepsactiviteit uitoefent zonder daarbij gebonden te zijn door een arbeidsovereenkomst of statuut, wordt beschouwd als “zelfstandige”. Er is in dat geval geen ondergeschikt verband.

Als zelfstandige hebt u een eigen sociaal statuut en een specifieke sociale zekerheidsregeling. Om die reden moet u zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen van uw keuze en daar ieder kwartaal sociale bijdragen betalen.

Aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen

Aansluiting als zelfstandige

Als zelfstandige moet u zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen. U kunt dit fonds vrij kiezen. Deze verplichting geldt ook voor de zelfstandigen in bijberoep.

Vooraleer u start, moet u als zelfstandige aangesloten zijn bij een sociaal verzekeringsfonds.

Als u daarmee te laat bent, vraagt het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) u om uw aansluiting in orde te brengen. Doet u dat niet, dan wordt u automatisch aangesloten bij de Nationale Hulpkas voor Zelfstandigen.

Bij inbreuken kunt u een administratieve boete krijgen.

Op het moment van aansluiting moeten niet-Europese onderdanen over een beroepskaart beschikken (die door de Belgische diplomatieke of consulaire post van uw land van verblijf of een erkend ondernemingsloket naar keuze kan worden afgeleverd).

Aansluiting als vennootschap

Als u een vennootschap opricht, dan moet die ook worden aangesloten bij een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen (ook als u zelf al bent aangesloten)  in de drie maanden volgend op de oprichting van de vennootschap. De vennootschap moet dan een jaarlijkse bijdrage betalen die bestemd is voor het sociaal statuut voor zelfstandigen.

Betaling van de sociale bijdragen

Als zelfstandige moet u sociale bijdragen aan uw sociaal verzekeringsfonds betalen. Onder bepaalde voorwaarden hoeven bepaalde verzekerden geen sociale bijdragen te betalen (zelfstandigen in bijberoep, gepensioneerden, studenten …).

Als u een beginnende zelfstandige in hoofdberoep bent die voordien nooit een activiteit als zelfstandige heeft uitgeoefend of die meer dan vijf jaar geleden een zelfstandige activiteit heeft stopgezet, heeft u ook gedurende de vier eerste kwartalen van uw activiteit de mogelijkheid om onder bepaalde voorwaarden te genieten van de voordelige bijdrageregeling "primo starter". 

U kunt eveneens van die regeling genieten als u een zelfstandige activiteit hervat na een periode van arbeidsongeschiktheid of invaliditeit. 

Als u een startende zelfstandige artiest bent, wordt die voordelige bijdrageregeling uitgebreid van vier naar acht kwartalen (indien u aan de voorwaarden van die regeling voldoet).

De berekening van de sociale bijdragen in twee fases:

• In het bijdragejaar zelf betaalt u een voorlopige bijdrage op basis van de zelfstandige beroepsinkomsten van drie jaar voordien. Aan het begin van elk kalenderkwartaal (de maanden januari, april, juli en oktober) ontvangt u een vervalbericht met de bedragen die u uiterlijk voor het einde van elk kwartaal moet betalen.
• De fiscus stelt – meestal twee jaar later - de beroepsinkomsten van het bijdragejaar zelf vast. Het sociaal verzekeringsfonds maakt dan een eindafrekening op van de sociale bijdragen, op basis van de beroepsinkomsten van dat bijdragejaar.

En voor de starters?

Als starter heeft u geen voorgaande jaren als zelfstandige. Uw voorlopige bijdragen worden dus berekend op basis van een zelf aangegeven inkomen of op basis van een wettelijk minimum.

Uw inkomsten schatten

Het kan natuurlijk zijn dat uw beroepsinkomsten van drie jaar geleden anders waren dan uw huidige beroepsinkomsten. Daarom moet u op basis van uw vervaldagbericht een inschatting maken van uw huidige inkomsten. Die vergelijkt u met uw inkomsten van drie jaar voordien.

Er zijn dan drie mogelijkheden:

• Uw inkomsten zijn ongeveer stabiel gebleven of u kunt moeilijk inschatten hoe ze nog gaan verlopen: u betaalt de bijdrage zoals vermeld op het vervaldagbericht.
• U meent dat uw huidige inkomsten hoger zijn dan die van drie jaar geleden: u betaalt een hogere bijdrage.
• U stelt vast dat uw huidige inkomsten lager liggen dan die van drie jaar geleden. U kunt dan een vermindering bekomen van uw voorlopige sociale bijdragen  op basis van door uzelf geraamde inkomsten voor het jaar in kwestie. U moet uw sociaal verzekeringsfonds echter aantonen, met bewijsstukken, dat uw inkomsten gedaald zijn of zullen dalen in de loop van het betreffende bijdragejaar, want het moet zijn akkoord geven.

Opgelet: als bij de definitieve bijdrageafrekening blijkt dat uw inkomsten de drempel overschrijden, betaalt u boven op de bijdragen een vermeerdering.

Eindafrekening

Zodra het sociaal verzekeringsfonds de definitieve jaarinkomsten kent, bezorgt het u een eindafrekening. Daarop staat het definitieve bedrag van de bijdragen. Heeft u minder betaald, dan moet u bijbetalen. Heeft u al te veel bijdragen betaald, dan krijgt u een terugbetaling.

Er wordt geen enkele vermeerdering toegepast op de bijdragen die u moet bijbetalen, maar wel voor wie onterecht een vermindering heeft bedongen.

Meer informatie?

Voor meer inlichtingen over het sociaal statuut van zelfstandigen alsook hun rechten en verplichtingen, kunt u contact opnemen met:

Tel.: +32 2 528 60 11
Fax: +32 2 528 69 77
E-mail: zelfindep@minsoc.fed.be
Website van de FOD Sociale Zekerheid

Rijksinstituut voor de sociale verzekeringen der zelfstandigen (RSVZ)
Willebroekkaai 35
1000 Brussel
Tel.: +32 2 546 42 11
Fax: +32 2 511 21 53
E-mail: social.security@minsoc.fed.be
Website van de RSVZ

Een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen vinden.