OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen en de Nationale Contactpunten - Veelgestelde vragen (FAQ's)

De oorspronkelijke versie van de OESO-richtlijnen dateert van 1976.

Sindsdien werden de richtlijnen vijf keer herzien. De laatste herziening in 2011 heeft dat instrument meer slagkracht gegeven dankzij

• een nieuw hoofdstuk over de mensenrechten (hoofdstuk 4),
• een effectiever bemiddelingsproces,
• een nieuwe en meer omvattende benadering van de due diligence van ondernemingen.

Die herziening heeft ook de hoofdstukken van de richtlijnen in overeenstemming gebracht met andere internationale normen en verdragen. Zo bevat het hoofdstuk over het milieu (hoofdstuk 6) voortaan beginselen en doelstellingen overgenomen uit de Verklaring van Rio, Agenda 21 en het Verdrag van Aarhus.

Een Nationaal Contactpunt (NCP) is een schakel voor de OESO-richtlijnen in de onderschrijvende landen.

De opdracht van een NCP is om de richtlijnen effectiever te maken door ze te promoten, vragen hierover te beantwoorden en bemiddelings-/verzoeningsdiensten aan te bieden voor de klachten die bij het NCP terechtkomen. In dat laatste geval komt het NCP tussen om een dialoog op gang te brengen tussen een onderneming en andere partijen die een klacht indienen omdat die onderneming de richtlijnen niet zou hebben nageleefd.

Alle onderschrijvende landen moeten verplicht een Nationaal Contactpunt oprichten. Hoe ze dat doen, mogen ze zelf kiezen. Ze moeten daarbij wel aan vier criteria voldoen, namelijk zichtbaarheid, toegankelijkheid, transparantie en verantwoordelijkheid.

Ja, België heeft sinds 1980 een Nationaal Contactpunt. De oprichting van zo'n contactpunt is verplicht voor landen die de richtlijnen onderschrijven.

In België is het NCP op een tripartite manier samengesteld, met in totaal 15 organisaties, waaronder

• drie werkgeversorganisaties (VBO, Agoria en Comeos),
• drie vakorganisaties (ACV, ABVV en ACLVB),
• zes federale overheidsdiensten (Economie, Leefmilieu - Gezondheid, Buitenlandse Zaken, Financiën, Justitie en Werkgelegenheid),
• de drie gewesten (Wallonië, Brussel-Hoofdstad en Vlaanderen).

De samenstelling van het Belgisch NCP is een afspiegeling van de nationale sociale dialoog en zorgt voor een evenwicht tussen de standpunten bij de behandeling van elke melding in verband met de niet-naleving van de richtlijnen door een onderneming of organisatie.

Het voorzitterschap en het secretariaat van het NCP worden waargenomen door ambtenaren van de Algemene Directie Economische Analyses en Internationale Economie van de FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie.

Elke natuurlijke of rechtspersoon (ngo's, vakbonden enz.) kan zich tot het Nationaal Contactpunt (NCP) wenden en een klacht indienen tegen een organisatie wegens vermeende schending van één of meer OESO-richtlijnen. De klager moet aantonen welk belang hij of zij heeft bij het indienen van de klacht.

Zo'n klacht wordt ook wel "specifieke omstandigheid" genoemd.

Een klacht moet op een van de volgende manieren bij het NCP worden ingediend:

• via het online formulier (PDF, 1.29 MB),
• via e-mail,
• via brief.

Tel.: +32 2 277 87 34
E-mail: ncp@economie.fgov.be

Een specifieke omstandigheid verwijst naar een klacht die bij een Nationaal Contactpunt wordt ingediend en waarin wordt beweerd dat een onderneming de OESO-richtlijnen zou hebben overtreden.

In bijlage 3 bij het huishoudelijk reglement van het Nationaal Contactpunt zijn alle elementen opgenomen die moeten worden meegedeeld zodat het NCP de klacht (specifieke omstandigheid) binnen een redelijke termijn kan behandelen.

Als klager moet u in ieder geval het volgende kunnen voorleggen:

• uw identiteit door aanwijzing van een contactpersoon, een naam van een organisatie (indien het niet gaat om een klacht van een individu), uw adres, telefoonnummer en e-mail;
• een voorstelling van de klacht, met een beschrijving van de context, de vastgestelde problemen en hun plaats;
• een toelichting van het belang dat u erbij heeft om u tot het NCP te wenden;
• de contactgegevens van de onderneming of organisatie waarop de klacht betrekking heeft;
• de lijst van de hoofdstukken en paragrafen die volgens de klacht geschonden zouden zijn, volgens de editie van 2011 van de richtlijnen;
• informatie over andere stappen die al rechtstreeks met de onderneming of andere instanties zijn ondernomen om de aangehaalde problemen op te lossen.

De lijst is niet exhaustief en is zelfs niet noodzakelijk. Die mag immers geen belemmering zijn om een klacht in te dienen bij het Belgisch NCP.

Het Nationaal Contactpunt volgt een behandelingsprocedure die in overeenstemming is met de procedure die in de OESO werd vastgelegd voor dat soort klachten, meer bepaald de OESO-richtlijnen. De procedure wordt uitvoerig beschreven in het huishoudelijk reglement van het NCP en in bijlage 2 daarbij.

De verschillende stappen worden in het volgende schema weergegeven:  

De rol van een Nationaal Contactpunt (NCP) bij de behandeling van een klacht (specifieke omstandigheid) bestaat erin een platform te bieden voor dialoog en uitwisseling tussen de betrokken partijen om een oplossing te vinden voor hun geschil. Een NCP hoeft niet a priori vast te stellen of de door een partij aangevoerde overtredingen bewezen zijn. Het moet veeleer een dialoog tussen de partijen op gang brengen en optimale voorwaarden scheppen om die uitwisseling zo constructief mogelijk te laten verlopen. Aan het einde van de procedure kunnen de partijen een overeenkomst bereiken met daarin oplossingen om de aangeklaagde situatie recht te zetten en/of actieplannen opstellen voor de toekomst.

Het Nationaal Contactpunt staat regelmatig in contact met ondernemingen en nationale federaties om hen bewust te maken van wat maatschappelijk verantwoord ondernemen (of "maatschappelijke verantwoordelijkheid") precies kan betekenen doorheen hun volledige toeleveringsketen. Daarom organiseert het NCP regelmatig evenementen en rondetafels met verschillende partijen, met een sectorale insteek. Het NCP draagt ook zijn expertise bij aan evenementen die door derden worden georganiseerd.

Het begrip redelijke zorgvuldigheid is wat in het Engels gewoonlijk "due diligence" wordt genoemd.

Due diligence is een bedrijfsspecifieke aanpak om sociale, milieu- en governancerisico's in verband met de bedrijfsvoering te voorkomen. Die aanpak kan ook gelden voor de activiteiten van hun dochterondernemingen en zakenpartners (onderaannemers en leveranciers). Een dergelijke aanpak wordt gedefinieerd in artikelen 10, 11 en 12 van het hoofdstuk Algemene Beginselen van de OESO-richtlijnen.

Het due diligence-principe vereist een managementsysteem dat in staat is risico's in de hele toeleveringsketen te identificeren en de negatieve gevolgen ervan te beperken.

U kunt het Belgisch Nationaal Contactpunt (NCP) bereiken via zijn secretariaat:

Tel.: +32 2 277 81 63 of +32 2 277 86 51
E-mail: ncp@ecnomie.fgov.be