Table of Contents
Context en kader van multistakeholder-initiatieven
U staat niet alleen tegenover de talrijke uitdagingen en de vragen die u zich stelt rond de implementatie van uw due diligence! Wel integendeel. Talloze ondernemingen stelden zich reeds dezelfde vragen en hadden te kampen met dezelfde praktische, organisatorische of technische problemen. Vele ondernemingen vonden bij elkaar de antwoorden op hun vragen door zich aan te sluiten bij multistakeholder-initiatieven, waar ook praktische ondersteuning gevonden wordt.
Multistakeholder-initiatieven zijn platformen voor dialoog tussen verschillende stakeholders rond gemeenschappelijke doelen. Het zijn interactieve processen waarbij ondernemingen, verenigingen zonder winstoogmerk en eventueel andere groeperingen van stakeholders samenwerken om hun leden te helpen bij de implementatie van hun beleid van maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo).
In de loop van de laatste twee decennia werden multistakeholder-initiatieven opgericht in bijna alle grote mondiale waardeketens. Vandaag vormen die initiatieven de centrale pijlers in het beleid van talrijke organisaties op het gebied van mensenrechten.
Welke toegevoegde waarde hebben multistakeholder-initiatieven voor mijn onderneming?
Multistakeholder-initiatieven kunnen een ruime waaier aan functies vervullen, zoals
- bewustmaken
- verschillende belanghebbenden samenbrengen
- wederzijds begrip creëren
- sectoroverschrijdend leren
- capaciteit opbouwen
- normen opstellen
- goede methoden certificeren en monitoren
Voor kmo’s kunnen die initiatieven een collectieve hefboom vormen bij leveranciers of potentiële kopers om de naleving te eisen van bepaalde normen en waarden op maatschappelijk vlak, milieugebied, mensenrechten en goed ondernemingsbestuur. Ze zullen zelf kunnen antwoorden op de eisen die gesteld worden door medecontractanten en door de consumenten. Tevens kunnen op die manier allerlei hulpmiddelen gedeeld worden, kan er eventueel gebruikgemaakt worden van gemeenschappelijke klachtenregelingen, kunnen voorbeelden van gedragscodes of hulpmiddelen voor de evaluatie (screening) van leveranciers rechtstreeks overgenomen worden.
Multistakeholder-initiatieven in België
Het netwerk De Shift omschrijft zichzelf als het verzamelpunt voor duurzame ontwikkeling in België met als doel de transitie naar een duurzamere maatschappij en economie te bevorderen. Het netwerk telt meer dan 500 leden en omvat zowel grote groepen als kmo’s, overheidsinstellingen, ngo’s en consultants. Het team biedt verschillende opleidingen en seminaries die gegeven worden door interne of externe deskundigen van het netwerk. De leden kunnen hun prioriteiten en hun problemen delen op netwerkingsbijeenkomsten. Van de leden wordt verwacht dat zij ten minste een van de 15 duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG) van de VN realiseren.
Internationale multistakeholder-initiatieven
Op internationaal niveau bestaan er een groot aantal initiatieven, de meeste vanuit een sectorspecifieke benadering. Hierna volgt een beknopte lijst op basis van de sectoren.
Visserij
De Marine Stewardship Council (MSC) is een onafhankelijke organisatie zonder winstoogmerk die ijvert voor een duurzamere visvangst. Een van de initiatieven van de MSC was de uitwerking van een wereldwijde milieunorm voor duurzame visvangstmethoden. Ondernemingen die die norm naleven, mogen gebruikmaken van het blauwe ecolabel MSC Certified Sustainable Seafood.
Luchtvaart en defensie
De AeroSpace and Defence Industries Association of Europe (ASD) is de stem van de Europese luchtvaart-, ruimtevaart-, defensie- en veiligheidsindustrie. Zij vertegenwoordigt meer dan 3.000 ondernemingen en ondersteunt actief de competitieve ontwikkeling van de sector in Europa en in de wereld.
Landbouw en voeding
Het platform Sustainable Agriculture Initiatives werd opgericht door de voedingsindustrie om de ontwikkeling van duurzame landbouw actief te promoten en te ondersteunen. Bij de werking van het platform zijn verschillende schakels uit de voedselproductieketen betrokken.
De Roundtable on Sustainable Palm Oil is een internationaal platform dat opgericht werd met de bedoeling de productie en het gebruik van duurzame palmolie te promoten dankzij de implementatie en eerbiediging van wereldwijde normen. Daarbij verbinden de diverse stakeholders van de sector zich ertoe om gecertificeerde duurzame palmolie op de markt te brengen. Het platform omvat producenten, handelaars, fabrikanten van consumptieproducten, verkopers, banken en investeerders alsook ngo’s die milieubescherming en sociale rechten behartigen.
De World Cocoa Foundation moedigt de duurzame productie van cacao aan. De organisatie richt zich op een duurzame omgang met het milieu en op de ontwikkeling van milieu- en mensvriendelijke productietechnieken. Zij dient tevens als forum voor de behoeften van de cacaoteeltsector.
De Ethical Tea Partnership is een alliantie van theepakkers die samenwerken voor een grotere duurzaamheid van de theenijverheid en betere levensomstandigheden van de werknemers rechtstreeks op de plantages.
Chemische nijverheid
Responsible Care is een initiatief van de chemienijverheid. De aangesloten ondernemingen werken samen om continu hun inspanningen op het gebied van gezondheid, veiligheid en leefmilieu te verbeteren en de stakeholders te informeren over hun producten en hun processen.
Farmaceutische nijverheid
De Pharmaceutical Supply Chain Initiative is een platform van farmabedrijven die ijveren voor betere resultaten op maatschappelijk, economisch en milieugebied voor alle betrokken partijen in de farmaceutische toeleveringsketen. Het initiatief omvat een verbetering van de arbeidsomstandigheden van de werknemers, economische ontwikkeling en een schoner milieu voor de lokale gemeenschappen.
De organisatie werkte de beginselen van de farmaceutische industrie uit voor een verantwoord beheer van de toeleveringsketen. Die beginselen hebben betrekking op vijf gebieden van verantwoorde handelsverrichtingen:
- ethiek
- arbeidsomstandigheden
- gezondheid en veiligheid
- leefmilieu
- bijhorende managementsystemen
Diamantindustrie
De Responsible Jewellery Council promoot ethisch, maatschappelijk en milieuvriendelijk handelen met eerbiediging van de mensenrechten binnen de toeleveringsketens van diamant en goud. De organisatie voerde daartoe eind 2009 een certificatiesysteem in.
Het Kimberley-proces is een initiatief waarbij regeringen, de industrie en het maatschappelijk middenveld betrokken zijn met de bedoeling de winning en de verkoop van diamant uit conflictgebieden in te dijken.
Textielindustrie
Better Work is een programma dat ondernemingen moet begeleiden bij de naleving van internationale arbeidsnormen in de mondiale toeleveringsketens. Het programma is het resultaat van een samenwerking tussen de ILO en de International Finance Corporation (IFC).
De Fair Labor Association is een multistakeholder-organisatie die verantwoordelijkheid en transparantie bij de producenten van kleding en textiel wil bevorderen
- door opleidingen te geven aan de werknemers en aan de directie van de fabrieken
- door due diligence in te voeren via onafhankelijke evaluaties
- door te pleiten voor een grotere verantwoordelijkheid en transparantie van de ondernemingen, fabrikanten, fabrieken en andere onderdelen van de wereldwijde toeleveringsketens
De Better Coton Initiative is het grootste programma voor duurzaam katoen ter wereld. Het platform werkt met een brede waaier aan betrokkenen van de katoensector, van het veld tot in de winkel, om meetbare en permanente verbeteringen voor het milieu, de landbouwgemeenschappen en de economieën van de katoen producerende regio’s te bevorderen. De twee voornaamste doelstellingen zijn:
- de milieueffecten van de katoenproductie verminderen
- de bestaansmiddelen en de economische ontwikkeling in de katoen producerende regio’s verbeteren
Het Responsible Leader Initiative wil de stakeholders van de sector verenigen rond drie kernprioriteiten:
- de ontwikkeling van een wereldwijde norm tot stand brengen
- als platform dienen voor het delen van informatie
- een collectieve boodschap uitdragen bij de andere industrietakken, initiatieven en regeringen
Mijnbouwindustrie
De Voluntary Principles on Security and Human Rights zijn richtlijnen op het gebied van veiligheid en beveiliging voor de ondernemingen van de mijnbouwindustrie in een kader dat de eerbiediging van de mensenrechten en de fundamentele grondrechten eerbiedigt.
Het Extractive Industries Transparency Initiative heeft tot doel goed ondernemingsbestuur te versterken door grotere transparantie en verantwoordelijkheid in de landen met een mijnbouwindustrie. Het platform stelde een wereldwijde norm op om open en verantwoordelijk beheer van de aardolie- en gasreserves en van de minerale voorraden te bevorderen. De norm verlangt de verspreiding van informatie doorheen de hele waardeketen van de mijnbouwindustrie, vanaf het winningsgebied tot aan de consument.
Het Responsible Minerals Initiative wil zijn leden de nodige instrumenten en middelen bieden om binnen hun toeleveringsketens beslissingen te nemen die de wettelijke conformiteit verbeteren en de verantwoordelijke bevoorrading ondersteunen in conflictgebieden met hoog risico.
Het International Tin Supply Chain Initiative (ITSCI) helpt zijn leden om de financiering van conflicten en de schending van mensenrechten te vermijden en het hoofd te bieden aan andere risico’s zoals corruptie in de toeleveringsketens van mineralen.
Bouwnijverheid
De Mega-Sporting Events Platform for Human Rights is een multistakeholder-coalitie van internationale en intergouvernementele organisaties, regeringen, sportbesturen, atleten, vakbonden, sponsors, zenders en groepen van het maatschappelijk middenveld. Door dialoog en gezamenlijk initiatief willen ze bereiken dat alle betrokken partijen bij de organisatie van een evenement zich ten volle bewust zijn van hun plichten op het gebied van mensenrechten en hun verantwoordelijkheid opnemen tijdens de hele levenscyclus van grote sportevenementen.
Het Construction Sector Transparency Initiative is een van de belangrijkste wereldwijde initiatieven ter verbetering van transparantie en verantwoordelijkheid bij openbare infrastructuurwerken. Het platform werkt samen met de regering, de privésector en de burger om gegevens over infrastructuurwerken te verspreiden, te interpreteren en te valideren.
Financiële sector
De Equator Principles zijn een door privébanken in het leven geroepen initiatief voor de financiële sector. Deze beginselen omvatten de verantwoordelijkheid van ondernemingen op het gebied van leningen en financieringen. Het platform biedt tools en methoden om de milieurisico ‘s en maatschappelijke risico’s bij financieringsprojecten te bepalen, te evalueren en te beheersen. Het wil voornamelijk een minimale norm voor due diligence en controle leveren om verantwoordelijke besluitvorming op het gebied van risico’s te ondersteunen.
