In welke mate programmeren fabrikanten de veroudering van hun elektronische toestellen (zodat ze sneller onbruikbaar worden). Wat kan er gedaan worden om die praktijken een halt toe te roepen?

Het begrip geplande veroudering legt een listige werkwijze bloot waarmee de normale levensduur van een product bewust wordt verkort van bij het ontwerp ervan, zodat de gebruiksduur beperkt is en men het product sneller moet vervangen.

De frustratie bij de consument is meer dan reëel wanneer hij vaststelt dat de effectieve levensduur van het product niet overeenstemt met wat hij ervan verwacht. Het verlengen van de levensduur van producten beoogt daarbij twee doelen:

  • de consument beschermen tegen oneerlijke of bedrieglijke handelspraktijken; en
  • een bijdrage leveren aan de circulaire en duurzame economie.

Het voornaamste obstakel voor levensduurverlenging is de beperkte mogelijkheid tot herstelling, die technisch beperkt kan zijn en duur kan uitvallen. Het verlengen van de levensduur van producten kan anderzijds leiden tot winst afkomstig uit het besparen op grondstoffen.

Toch zou voor bepaalde producten de milieuwinst onbestaande of zelfs negatief kunnen zijn. Dat zou bijvoorbeeld het geval zijn indien de levensduurverlenging een rem vormt op het aanschaffen en gebruiken van nieuwe, energiezuiniger producten.

De functionaliteitseconomie

De functionaliteitseconomie is een vernieuwend economisch model dat een belangrijke rol kan spelen voor de levensduur van producten. Het doel ervan is de inkomsten en de kosten voor de fabrikant optimaliseren door de klant veeleer de dienst die een product levert te verkopen dan wel het product zelf.

Met dit economische model blijft de fabrikant eigenaar van het product en wordt hij ertoe aangespoord het design van het product te herdenken zodat het langer meegaat, door ervoor te zorgen dat het herstelbaar is en te waken over een optimaal gebruik door de consument.

In 2017 werd op vraag van de minister van Economie een onderzoek onder leiding van de FOD Economie verricht over de strijd tegen geplande veroudering van producten. In dat onderzoek staan denkpistes en aanbevelingen die nu worden besproken met alle betrokken partijen.

Laatst bijgewerkt
16 oktober 2018