Veiligheid van drukvaten van eenvoudige vorm

Drukvaten van eenvoudige vorm worden gedefinieerd als in serie vervaardigde, gelaste drukvaten met een inwendige overdruk van meer dan 0,5 bar. Ze zijn bedoeld om lucht of stikstof te bevatten, en niet aan vlammen blootgesteld te worden.

Bovendien gelden voor die producten nog een aantal andere beperkingen voor hun eigenschappen:

• de delen en verbindingen, die van belang zijn voor de sterkte van het drukvat, moeten vervaardigd zijn uit niet-gelegeerd kwaliteitsstaal, niet-gelegeerd aluminium, of geen dispersieharding vertonende aluminiumlegeringen;
• het drukvat moet bestaan uit:

• ofwel een cilindrisch gedeelte met een cirkelvormige dwarsdoorsnede, afgesloten door gewelfde bodems met de holle zijde naar binnen en/of door platte bodems. Die bodems hebben een zelfde omwentelingsas als het cilindrische gedeelte,
• ofwel twee gewelfde bodems met een zelfde omwentelingsas;

• de maximale bedrijfsdruk van het drukvat mag ten hoogste gelijk zijn aan 30 bar en het product van deze druk en de inhoud van het vat (PS.V) is niet groter dan 10 000 bar.l;
• de minimale bedrijfstemperatuur mag niet lager zijn dan –50 °C en de maximale bedrijfstemperatuur mag niet hoger zijn dan 300 °C bij stalen drukvaten en 100 °C bij drukvaten van aluminium of aluminiumlegeringen.

Reglementering

De algemene veiligheidsvoorschriften voor drukvaten van eenvoudige vorm worden opgelegd in het Wetboek economisch recht, boek IX betreffende de veiligheid van producten en diensten.

Die bepalingen worden aangevuld en verder uitgewerkt in het koninklijk besluit van 1 april 2016 betreffende het op de markt aanbieden van drukvaten van eenvoudige vorm. Dat besluit voorziet in de omzetting van de Europese richtlijn 2014/29/EU van 26 februari 2014 betreffende de harmonisatie van de wetgevingen van de lidstaten inzake het op de markt aanbieden van drukvaten van eenvoudige vorm.
De richtlijn 2014/29/EU is een herschikking van de richtlijn 2009/105/EG waarvan de eisen het voorwerp uitmaakten van het koninklijk besluit van 11 juni 1990 (gewijzigd door de besluiten van 19 mei 1992, 5 mei 1995 en 6 december 2005), opgeheven op 20 april 2016, datum van inwerkingtreding van de nieuwe richtlijn.

Volgende drukvaten zijn uitgesloten van het toepassingsgebied van het koninklijk besluit:

• drukvaten die speciaal ontworpen zijn voor nucleair gebruik, en die bij defect het verspreiden van radioactiviteit kunnen veroorzaken;
• drukvaten die speciaal voor installatie op of voortstuwing van schepen en luchtvaartuigen bestemd zijn;
• brandblusapparaten.

Drukvaten vóór 20 april 2016 op de markt gebracht

De drukvaten van eenvoudige vorm die onder het voormelde koninklijk besluit van 11 juni 1990 vallen en in overeenstemming zijn met dit besluit en die vóór 20 april 2016 in de handel zijn gebracht, kunnen verder op de markt worden aangeboden en/of in gebruik worden genomen. Certificaten die conform het koninklijk besluit van 11 juni 1990 door erkende keuringsinstanties zijn verstrekt, zijn geldig.

Verplichtingen voor de economische operatoren

De nieuwe reglementering voert nieuwe verplichtingen in voor alle economische operatoren die betrokken zijn bij de verkoopketen van drukvaten van eenvoudige vorm, teneinde de verantwoordelijkheid te vergroten van al wie een rol speelt in de veiligheid van de producten en te zorgen voor een betere samenwerking met de controlerende autoriteiten, zowel de Belgische als de buitenlandse.

Zo moeten alle betrokken operatoren geschikte maatregelen treffen om te vermijden dat een niet-conform drukvat in de handel wordt gebracht en moeten zij ervoor zorgen dat de vaten traceerbaar zijn binnen de verkoopketen.

Verplichtingen voor de fabrikanten

Voor drukvaten waarvan het product PS.V groter is dan 50 bar.l

• de technische documentatie opstellen;
• drukvaten ontwerpen en vervaardigen die voldoen aan de essentiële veiligheidsvoorschriften, zoals beschreven in bijlage I van het koninklijk besluit ;
• alvorens de drukvaten worden vervaardigd, ze onderwerpen aan een EU-typeonderzoek;
• alvorens de drukvaten in de handel worden gebracht, ze onderwerpen (in functie van het product PS.V) aan een van de conformiteitsbeoordelingsprocedures (op basis van de interne productiecontrole en eventueel van onder toezicht verrichte tests); die procedures zijn beschreven in bijlage II van het koninklijk besluit;
• een EU-verklaring van overeenstemming opstellen (moet 10 jaar worden bewaard);
• op de conforme drukvaten de CE-markering aanbrengen, alsook volgende opschriften:

• de maximale bedrijfsdruk (PS in bar);
• de maximale bedrijfstemperatuur (Tmax in °C);
• de minimale bedrijfstemperatuur (Tmin in °C);
• de capaciteit van het vat (V in l);
• de naam, handelsnaam of het gedeponeerd merk, alsook het adres van de fabrikant;
• het type en het serie- of partijnummer van het drukvat.

Voor drukvaten waarvan het product PS.V kleiner dan of gelijk is aan 50 bar.l

• de geldende regels van goed vakmanschap ter zake toepassen;
• de nodige opschriften aanbrengen voor hun identificatie en veilig gebruik (zie hierboven);
• echter in geen geval de CE-markering aanbrengen.

Geschillen en klachten

Als u als consument een klacht hebt over drukvaten van eenvoudige vorm, kunt u terecht bij het Meldpunt.

Als u fabrikant bent en het product dat u in de handel hebt gebracht, een veiligheidsrisico inhoudt, moet u het Centraal Meldpunt voor Producten op de hoogte brengen.