Producten die bestemd zijn voor consumenten of waarvan het aannemelijk is dat consumenten ze zullen gebruiken, ook al zijn ze niet voor hen bedoeld, moeten beantwoorden aan de verordening voor algemene productveiligheid (VAPV, of de veelgebruikte afkorting: GPSR, voor ‘General product safety regulation’).
Die verplichting geldt voor alle producten, of ze nu nieuw, tweedehands, gerepareerd of opnieuw in goede staat gebracht zijn.
De GPSR is de Verordening (EU) 2023/988 inzake algemene productveiligheid. Die trad in werking op 13 december 2024.
De verordening vervangt de Europese Richtlijn 2001/95/EG van 3 december 2001 betreffende algemene productveiligheid. Aangezien het om een verordening gaat, is ze meteen van toepassing in alle landen van de Europese Unie en wordt niet omgezet in Belgische regelgeving.
Nieuwe verplichtingen naargelang uw rol in de distributieketen
De GPSR bevat veel nieuwe eisen. Die variëren afhankelijk van uw rol in de distributieketen van producten bestemd voor consumenten.
Op deze pagina vindt u de belangrijkste vereisten voor de verschillende rollen in de distributieketen van producten. Het is geen volledige beschrijving van alle verplichtingen. Die staan in Verordening (EU) 2023/988.
Verplichtingen voor fabrikanten
Als fabrikant moet u ervoor zorgen dat het product dat u op de markt brengt, voldoet aan de algemene veiligheidsverplichting. U bent in de EU verantwoordelijk voor de veiligheid van uw producten.
Ook als u een product niet zelf vervaardigt, wordt u als fabrikant beschouwd. Als u als natuurlijk of rechtspersoon een product onder uw eigen naam of merk op de markt brengt, bent u er verantwoordelijk voor. Ook als u een product substantieel wijzigt, wordt u fabrikant van het gewijzigde deel van het product of van het product als geheel, afhankelijk van de aangebrachte wijzigingen.
Voordat u een product op de markt brengt, voert u een interne risicoanalyse uit. U stelt ook technische documentatie op, die u bewaart en ter beschikking houdt van de autoriteiten gedurende 10 jaar vanaf de datum waarop het product op de markt is gebracht. Die technische documentatie moet up-to-date blijven en bevat ten minste een algemene beschrijving van het product en de essentiële kenmerken die relevant zijn voor de beoordeling van de veiligheid ervan.
De producten die u op de markt brengt moeten:
- veilig en conform de GPSR zijn;
- traceerbaar zijn (vermeld uw naam of handelsmerk, uw post- en elektronische adres);
- identificeerbaar zijn (uw producten zijn voorzien van een identificatienummer zoals een type-, batch- of serienummer);
- vergezeld gaan van instructies en veiligheidsinformatie in de taal van het taalgebied waar het product op de markt wordt gebracht (die informatie kan als extraatje in elektronische vorm ter beschikking worden gesteld).
Daarnaast moet u onder meer:
- communicatiekanalen ter beschikking stellen van consumenten zodat ze klachten kunnen indienen of u op de hoogte kunnen brengen van een eventueel ongeval of veiligheidsprobleem met uw product;
- een intern register bijhouden van klachten, ongevallen en teruggeroepen producten
- de nodige corrigerende maatregelen nemen en de markttoezichtautoriteiten via het toegangspunt Safety Business Gateway op de hoogte brengen wanneer u ontdekt dat een product dat al op de markt is, gevaarlijk is;
- de consumenten op de hoogte brengen bij het terugroepen van een product door een probleem met de productveiligheid;
- samenwerken met de markttoezichtautoriteiten;
- een in de EU gevestigde marktdeelnemer aanwijzen die verantwoordelijk is voor producten die op de EU-markt worden gebracht als u niet in de EU gevestigd bent.
Verplichtingen voor importeurs
Als importeur moet u ervoor zorgen dat het product dat u op de markt brengt, veilig is.
De producten die u invoert en op de markt brengt, moeten:
- conform de algemene veiligheidsverplichting zijn;
- traceerbaar zijn (vermeld naast de identificatiegegevens van de fabrikant uw naam of handelsmerk, uw post- en elektronische adres);
- identificeerbaar zijn (er moeten een identificatienummer op producten staan zoals een type-, batch- of serienummer);
- vergezeld zijn van instructies en veiligheidsinformatie in de taal van het taalgebied waar het product op de markt wordt gebracht.
Daarnaast moet u onder meer:
- gedurende 10 jaar vanaf de datum waarop het product in de handel is gebracht een kopie van de door de fabrikant opgestelde technische documentatie bewaren en ter beschikking houden van de autoriteiten;
- nagaan of er communicatiekanalen beschikbaar zijn voor consumenten;
- ontvangen klachten, informatie over ongevallen en teruggeroepen producten onderzoeken en registreren in het interne register van de fabrikant of in uw eigen register;
- de fabrikant informeren en de markttoezichtautoriteiten via de Safety Business Gateway informeren wanneer u ontdekt dat een product dat al in de handel is, gevaarlijk is;
- de consumenten op de hoogte brengen bij het terugroepen van een product door een probleem met de productveiligheid;
- samenwerken met de markttoezichtautoriteiten.
Verplichtingen voor distributeurs
Als distributeur moet u controleren of de fabrikant of importeur heeft voldaan aan zijn verplichtingen op het gebied van traceerbaarheid en veiligheidsinstructies en -informatie. U moet ook samenwerken met de markttoezichtautoriteiten. Bovendien moet u de fabrikant of importeur op de hoogte brengen als u een product gevaarlijk vindt.
Verplichtingen voor gemachtigden
De fabrikant kan een gemachtigde aanstellen, maar dat is niet verplicht. Wel moet dat gebeuren via een schriftelijk mandaat.
Als gemachtigde voert u de taken uit die zijn gespecificeerd in het schriftelijk mandaat dat u van de fabrikant hebt gekregen. U bezorgt op verzoek een kopie van dat mandaat aan de autoriteiten.
Verplichtingen van marktdeelnemers bij verkoop op afstand
Wanneer u producten online of via andere vormen van verkoop op afstand op de markt aanbiedt, moet het aanbod duidelijk en zichtbaar de volgende informatie vermelden
- de identificatie en de contactgegevens van de fabrikant
- de identificatie en de contactgegevens van de verantwoordelijke marktdeelnemer voor de producten als de fabrikant niet in de EU gevestigd is
- de identificatiemiddelen van de producten
- waarschuwingen of veiligheidsinformatie op het product of de verpakking in de taal van het taalgebied waar het product op de markt wordt gebracht.
Aanbieders van onlinemarktplaatsen hebben voortaan specifieke verplichtingen voor productveiligheid.
Voor welke producten geldt Verordening (EU) 2023/988?
De algemene veiligheidsverplichting waarin de GPSR voorziet, is van toepassing op producten die bestemd zijn voor consumenten. Producten die uitsluitend zijn ontworpen voor professioneel gebruik, maar die door consumenten kunnen worden gekocht, moeten ook voldoen aan de GPSR.
De GPSR vormt een aanvulling op andere specifieke veiligheidswetgeving van de Europese Unie (EU). Als het recht van de EU specifieke veiligheidseisen aan producten oplegt, heeft de GPSR betrekking op andere aspecten en risico's die niet onder die wetgeving vallen, om ervoor te zorgen dat alle producten veilig zijn. Wanneer het EU-recht dergelijke vereisten niet oplegt, is de GPSR in zijn geheel van toepassing.
De GPSR voorziet echter in een lijst van uitzonderingen. Bovendien is de GPSR niet van toepassing op producten die vóór gebruik gerepareerd of gereviseerd moeten worden, op voorwaarde dat die producten duidelijk als zodanig gemarkeerd op de markt worden aangeboden.
Consumentenproducten die vóór 13 december 2024 in de handel zijn gebracht en die aan de oude wetgeving voldeden, kunnen op de markt blijven. Die oude wetgeving is het Wetboek van economisch recht, Boek IX over de veiligheid van producten en diensten. Die bevat de omzetting van de Europese Richtlijn 2001/95/EG van 3 december 2001 inzake algemene productveiligheid en wordt binnenkort aangepast.
Enkele categorieën van producten bestemd voor consumenten
Voor elk van deze producten kunt u aanvullende informatie raadplegen.
