Table of Contents
Indien u in België actief bent als fabrikant, verdeler of installateur van meetinstrumenten onderworpen aan reglementaire metrologische controle, dan bent u medeverantwoordelijk voor het waarborgen dat het betreffende meetinstrument voldoet aan de toepasselijke wettelijke vereisten.
Metrologische reglementering en controle
Alle meetinstrumenten die, in het kader van handelstransacties, gebruikt worden om de hoeveelheid van een geleverd goed of de grootte van een geleverde dienst te bepalen en er zo de prijs van te berekenen, moeten volgens artikel VIII.43 van boek VIII van het Wetboek van economisch recht “geijkt” zijn
Bepaalde wetteksten leggen eveneens het gebruik van geijkte meetinstrumenten op. Het gaat dan bijvoorbeeld om meetinstrumenten die gebruikt worden om accijnsproducten te registreren, meetinstrumenten gebruikt in het kader van de verkeersveiligheid of om instrumenten die de milieubelasting van installaties meten.
Wat wordt bedoeld met "geijkte instrumenten"?
Om te kunnen spreken van een geijkt meetinstrument moet het meetinstrument in het algemeen:
- beschikken over een geldige model- of typegoedkeuring;
- een eerste ijk hebben ondergaan; en
- op regelmatige tijdstippen en na elke herstelling of incident (met betrekking tot hard- of software) een herijking ondergaan.
De fabrikant, verdeler of installateur van een meetinstrument is steeds betrokken bij de eerste twee aspecten.
Meetinstrumenten die aan Europese regelgeving onderworpen zijn
Voor de meetinstrumenten vermeld in tabel 1, bestaat er een Europees reglementair kader. Dat houdt in dat er voor die meetinstrumenten essentiële eisen worden vastgesteld op Europees niveau. Die essentiële eisen hebben onder meer betrekking op de nauwkeurigheid en op de betrouwbaarheid van de meetresultaten. Er zijn eveneens eisen voor de verplichte opschriften en gebruiksrichtlijnen, voor de robuustheid en de fraudebestendigheid van het meetinstrument. De wijze waarop de meetinstrumenten kunnen worden aangesloten op externe computers of systemen voor automatisatie wordt eveneens bepaald.
|
Type of familie van meetinstrumenten |
Voorbeeld |
Ref. |
|
|---|---|---|---|
|
Niet-automatische weeginstrumenten |
Balans in de supermarkt
|
1 |
|
|
Automatische weeginstrumenten |
Gewichts- en prijsetiketteermachine in de supermarkt Controleweger voor verpakkingen Weegmachine voor het afwegen bij verpakkingen |
2 |
|
|
Watermeters |
Watermeter geplaatst door de drinkwatermaatschappij |
2 |
|
|
Gasmeters |
Gasmeter voor gasdistributie |
2 |
|
|
Kilowattuurmeters |
Compteur raccordé au réseau électrique |
2 |
|
|
Débitmètres pour l'énergie thermique |
Verbruiksmeter aangesloten op een verwarmingsnet |
2 |
|
|
Meters voor andere vloeistoffen dan water |
Brandstofpomp Meter voor bevoorrading via tankwagen |
2 |
|
|
Taximeters |
Meter aan boord van een taxi voor het bepalen van de prijs op het einde van een rit |
2 |
|
|
Stoffelijke maten |
Plooimeter Meetlint Glazen met merk- of vulstreep gebruikt in horecazaken |
2 |
|
|
Dimensionale meetinstrumenten |
Meetinstrument voor het bepalen van de lengte van kabels bij het oprollen Meetinstrument voor het bepalen van het oppervlak van leer |
2 |
|
|
Uitlaatgasanalysator |
Meetinstrument voor het bepalen van het gehalte CO en CO2 in de uitlaat van verbrandingsmotoren. |
2 |
|
Referenties :
1 = KB van 12 april 2016 betreffende niet-automatische weeginstrumenten
2 = KB van 15 april 2016 betreffende meetinstrumenten
Het koninklijk besluit van 12 april 2016 betreffende niet-automatische weeginstrumenten en het koninklijk besluit van 15 april 2016 betreffende meetinstrumenten, beschrijven zeer uitgebreid welke de verplichtingen zijn van fabrikanten en verdelers van meetinstrumenten.
We kunnen dan ook enkel aanraden om die besluiten grondig te bestuderen als u actief bent als fabrikant, verdeler of installateur van meetinstrumenten.
Voornaamste verplichtingen voor fabrikanten
Wanneer hij een meetinstrument in de handel brengt en/of in gebruik (laat) nemen, waarborgt de fabrikant dat het instrument werd ontworpen, vervaardigd en – in voorkomend geval – afgesteld overeenkomstig de essentiële eisen beschreven in de overeenstemmende regelgeving.
De fabrikant doet een beroep op een of meer bij de Europese Commissie aangemelde instanties, om de conformiteit van het meetinstrument aan te tonen. Eenmaal de conformiteit aangetoond werd, stelt de fabrikant een zogeheten “EU-conformiteitsverklaring” op en brengt hij de CE-markering en de aanvullende metrologische markering aan op het meetinstrument.
Voor meer details over al de verplichtingen van de fabrikant, de essentiële eisen en de procedure voor conformiteitsbeoordeling, verwijzen wij naar de betreffende koninklijke besluiten.
Naam van de fabrikant verplicht vermeld op het meetinstrument
De naam van de fabrikant of de geregistreerde merknaam en het postadres waarop de fabrikant kan gecontacteerd worden, moeten verplicht vermeld worden op het meetinstrument. (Indien dat niet mogelijk is op het meetinstrument zelf, bijvoorbeeld omdat het meetinstrument te klein is voor al de verplichte vermeldingen, dan moet dat gebeuren op een bijgevoegd document en op de verpakking).
Het is de hier vermelde organisatie ((handels)naam, adres) die als fabrikant wordt beschouwd en die dus verantwoordelijk is voor het naleven van al de verplichtingen die aan de fabrikant worden gesteld.
Voornaamste verplichtingen voor de verdeler of installateur
Alvorens meetinstrumenten op de markt aan te bieden en/of alvorens een meetinstrument in gebruik te stellen, controleren zij of het meetinstrument voorzien is van de CE-markering en de aanvullende metrologische markering, en vergezeld gaat van de EU-conformiteitsverklaring en de vereiste (technische) documentatie ten behoeve van de eindgebruikers.
Voor meer details over al de verplichtingen van de verdelers of installateurs verwijzen wij naar de betreffende koninklijke besluiten.
In de gevallen waar de verdeler of installateur optreedt in naam (als gemandateerde) van de fabrikant, dan staat hij zelf in voor een deel van de verplichtingen van de fabrikant zoals hierboven beschreven.
Meetinstrumenten waarvoor er geen Europese regels bestaan
Voor de meetinstrumenten waarvoor er geen technische Europese regels bestaan, is de Metrologische dienst bevoegd om modelgoedkeuringen af te leveren. Dat gebeurt onder meer voor automatische hoogtemeters die het niveau van een opslagtank voor vloeistoffen bepalen, voor snelheidsmeters gebruikt door de federale politie en voor CNG-verdeelinstallaties voor voertuigen.
|
Type meetinstrument |
Reglementaire bepaling |
|---|---|
|
Automatische hoogtemeters voor vloeistoffen |
KB van 25 september 2014 betreffende de automatische hoogtemeters |
|
Alcoholsloten voor voertuigen |
KB van 26 november 2010 betreffende de technische specificaties van de alcoholsloten bedoeld in artikel 61sexies van de wet van 16 maart 1968 betreffende de politie over het wegverkeer |
|
Snelheidsmeters en systemen voor trajectcontrole |
KB van 12 oktober 2010 betreffende de goedkeuring, de ijking en de installatie van de meettoestellen gebruikt om toezicht te houden op de naleving van de wet betreffende de politie over het wegverkeer en haar uitvoeringsbesluiten |
|
IJkmassa’s |
KB van 19 december 2008 betreffende ijkmassa's van 100 kg tot 5.000 kg gebruikt in het kader van de ijkingen en de inspecties van weegwerktuigen |
|
Ademtesttoestellen en de ademanalysetoestellen gebruikt door de politie |
KB van 21 april 2007 betreffende de ademtesttoestellen en de ademanalysetoestellen |
|
Vaste opslagtanks voor vloeistoffen (accijns- of energieproducten) |
KB van 3 november 1993 besluit betreffende de landtanks |
Bent u fabrikant, verdeler of installateur van een dergelijk meetinstrument, dan raden wij u aan om de desbetreffende regelgeving te bestuderen en om onze dienst te contacteren (metrology.approvals@economie.fgov.be).
Aanvraag van een modelgoedkeuring
Een modelgoedkeuring kan aangevraagd worden door de fabrikant of door zijn gemandateerde vertegenwoordiger in België.
De aanvrager dient dan bij de Metrologische dienst een volledig dossier in dat de technische kenmerken van het meetinstrument of de meetinstallatie beschrijft, en dat alle test- en beproevingsresultaten die de overeenstemming met de toepasselijke eisen aantonen, bevat.
Na onderzoek van het dossier, waarbij wordt nagegaan of het dossier volledig is en of de conformiteit voldoende aangetoond is, wordt een modelgoedkeuring afgeleverd voor een periode van 10 jaar. Pas na ontvangst van de modelgoedkeuring mag de fabrikant of zijn verdeler het meetinstrument in België op de markt aanbieden en in gebruik stellen.
een modelgoedkeuringsaanvraag indienen
Aanvraag van een eerste ijk
Meetinstrumenten die onder een Belgische modelgoedkeuring op de markt worden verhandeld, ondergaan een afzonderlijke eerste ijk op de plaats van gebruik of in een hiervoor door de overheid aangewezen laboratorium.
De eerste ijk wordt aangevraagd door de fabrikant of de gebruiker. Bij de eerste ijk wordt nagegaan of het meetinstrument voldoet aan de modelgoedkeuring of alle toepasselijke eisen. De eerste ijk wordt steeds uitgevoerd onder controle en verantwoordelijkheid van de Metrologische dienst
Na de eerste ijk wordt een ijkmerk aangebracht dat het jaartal van eerste ijk vermeldt.
Om een eerste ijk aan te vragen, moet u een e-mail sturen naar Metrology.Noord@economie.fgov.be.
