Table of Contents

    In principe kunnen alle denkbare tekens een merk vormen. Er zijn evenwel een aantal wettelijke voorwaarden voor merkbescherming die maken dat niet alle tekens effectief aanvaard zullen worden. De twee grootste struikelblokken zijn de vereiste van onderscheidend vermogen (het teken moet de goederen of diensten van een onderneming kunnen onderscheiden van andere) en de vereiste dat het teken in het register moet kunnen worden weergegeven.

    Tekens die bestaan uit woorden, cijfers, letters, logo’s en motieven - die de overgrote meerderheid van de aangevraagde merken vormen - kunnen gemakkelijk in het register worden weergegeven. Ook vormen van producten en van verpakkingen en kleuren of kleurencombinaties kunnen gemakkelijk worden weergegeven in het register, maar het onderscheidend vermogen daarvan is moeilijker aan te tonen.

    Voor de minder klassieke types zoals geluiden, hologrammen, bewegende beelden, multimediabeelden of nog andere soorten tekens, is de vereiste van een weergave in het register minder evident, maar dankzij nieuwe technologieën niet onmogelijk. Men kan bijvoorbeeld audio- of videobestanden indienen. Maar ook al wekken die tekens bepaalde gedachteassociaties op, ze kunnen naar de consument toe moeilijker een idee overbrengen van de herkomst van de producten en diensten waarvoor ze worden gebruikt en ze kunnen dus te weinig onderscheidend vermogen hebben. Toch vinden we van deze tekens voorbeelden die als merk zijn geregistreerd in de Benelux of de Europese Unie. Pogingen tot registratie van geur- en smaakmerken hebben tot nog toe geen succes opgeleverd bij ontstentenis van een toereikende weergave in het register.

    De voorbeelden hierboven slaan hoofdzakelijk op individuele merken. Dat zijn merken die door één onderneming worden gebruikt om de eigen producten of diensten te onderscheiden van de producten of diensten van een andere onderneming. Naast individuele merken, die het klassieke voorbeeld vormen, bestaan er eveneens collectieve merken en certificeringsmerken. In die gevallen kan hetzelfde merkteken door verschillende ondernemingen worden gebruikt (bijv. het logo van “Woolmark”). Voor meer details, zie  collectief merk en certificeringsmerk.

    Woordmerken

    Bijvoorbeeld: Coca-Cola, Philips, Chiquita,…

    Chiquita

    Beeldmerken

    Bijvoorbeeld het logo van Apple

    Logo van Apple

    Kleurmerken

    Met een kleurmerk bedoelen we niet een bepaald woord of beeld in een bepaalde kleur, maar wel een kleur op zich of een kleurencombinatie die als merk worden geregistreerd voor een specifieke categorie van goederen of diensten. Dat heeft als gevolg dat de consument begrijpt dat de producten of diensten die onder deze kleur worden verkocht, zoals benzine of telecommunicatiediensten, afkomstig zijn van slechts een bepaalde onderneming. Het geregistreerde merk ziet er dan bijvoorbeeld uit als een oranje vierkant.

    De afbeelding van de kleur is echter niet toereikend om te voldoen aan de vereiste weergave in het register. De aanvrager moet ook een tekstuele beschrijving van de kleur en een verwijzing naar een internationaal erkende kleurcode (bijv. de RAL- of PTS-code van de kleur) toevoegen.

    Vormmerken

    Bijvoorbeeld de vorm van een fles, van een apparaat, van een reep chocolade, van een verpakking.

    Sommige vormen zijn uitgesloten van merkbescherming! Dat is het geval voor 

    1. vormen die bepaald worden door de aard van het product (bijv. de normale vorm van een breinaald),
    2. vormen die noodzakelijk zijn om een technisch resultaat te krijgen (bijv. de vorm van een schroevendraaier waarmee betere technische resultaten kunnen worden bekomen) en
    3. vormen die een wezenlijke waarde verlenen aan het product (bijv. de vorm van een artistiek uitziende kristallen vaas). Niemand mag deze vormen monopoliseren.

    Deze uitgesloten vormen zijn soms wél te beschermen via andere intellectuele eigendomsrechten zoals octrooientekeningen- en modellen of auteursrecht. Deze andere rechten zijn echter beperkt in tijd, terwijl het merkrecht onbeperkt hernieuwbaar is.

    Geluidsmerken

    Geluidsmerken kunnnen in het register weergegeven worden als elektronisch audiobestand (bv. een .mpg-bestand). Doorgaans is dat de beste optie. Een melodie kan ook genoteerd worden op een notenbalk. Voor andere klanken, zoals het geluid van een dier, volstaat een beschrijving of nabootsing in woorden niet. Een volledig sonogram met volume, tijd en frequentiemodulaties kan echter wel voldoende zijn.

    Een voorbeeld van een geluidsmerk is dat van de filmstudio Metro-Goldwyn-Mayer, die het bekende leeuwengebrul als merk heeft weten te registreren (registratie nr. 005170113).

    Geurmerken, smaakmerken en tastmerken

    Voor dat soort merken is een weergave in het register potentieel problematisch.

    Laatst bijgewerkt
    8 januari 2021