Table of Contents

    Een teken moet aan een aantal voorwaarden voldoen om als merk te kunnen worden geregistreerd. Het teken moet onderscheidendtoelaatbaar en beschikbaar zijn en het moet  in het register kunnen worden weergegeven.

    Een teken ...

    De basisfunctie van een merk is aan het publiek te tonen van welk bedrijf een product of dienst afkomstig is (herkomstfunctie). Een merk moet daarom worden opgevat als een teken dat deze informatie kan overbrengen. Een merk kan bijvoorbeeld bestaan uit

    • woorden,

    • tekeningen,

    • logo’s,

    • letters,

    • cijfers,

    • product- of verpakkingsvormen.

    Hoewel er in principe vrijwel geen beperkingen zijn over de aard van een teken dat als merk kan worden gebruikt, hebben niet alle tekens dezelfde karakteristieken om meteen de rol van merk te spelen. Indien de consument een teken eerder als een kenmerk van het betrokken product of de betrokken dienst ervaart, dan als een aanduiding van de commerciële herkomst ervan, vervult het teken duidelijk niet de oorspronkelijke functie van het merk en zal de registratie worden afgewezen.

    • Kleuren,
    • vormen en
    • geluiden

    worden bijvoorbeeld in principe niet uitgesloten als merk, maar moeten van geval tot geval worden onderzocht, zodat het publiek deze tekens wel degelijk als merk kan beschouwen, dus als een teken dat het verkochte product in die kleur, vorm of klank onderscheidt, als afkomstig van een bepaalde onderneming, en niet louter als decoratief element.

    Tekens kunnen niet als merk worden beschouwd als ze uitsluitend bestaan uit

    • een vorm die wordt bepaald door de aard van het product (bv. de normale vorm van een breinaald),

    • een vorm die noodzakelijk is om een technisch resultaat te verkrijgen (bv. de vorm van een schroevendraaier die betere resultaten oplevert) en

    • een vorm die een wezenlijke waarde van het product uitmaakt (bv. de vorm van een artistiek ogende kristallen vaas)

    Zie ook voorbeelden van merken

    Onderscheidend vermogen

    De meest wezenlijke functie van een merk is om de producten en diensten van de ene onderneming te kunnen onderscheiden van die van een andere. Een merk moet bijgevolg onderscheidend vermogen hebben.

    Het merk moet

    • de aandacht van het publiek kunnen trekken én

    • duidelijk kunnen maken van welke bedrijf de producten of diensten afkomstig zijn.

    Of een teken dat onderscheidend vermogen heeft, moet van geval tot geval worden onderzocht.

    • Een beschrijvende slogan of benaming, of

    • een teken dat kan worden gebruikt om een kenmerk van het product of van de dienst aan te duiden (zoals een aanduiding die kan worden gebruikt om de soort, de kwaliteit, de hoeveelheid, de bestemming, de waarde, de geografische oorsprong of de productieperiode weer te geven)

    zullen in de regel niet voldoende onderscheidend vermogen hebben.

    Een eenvoudig logo van een appel voor een fruitverkoper of het woord "goedkoop" voor een supermarkt voldoen bijvoorbeeld nauwelijks aan deze eis van onderscheidend vermogen, terwijl een dergelijk logo wel mogelijk zou zijn voor andere soorten producten, zoals cosmetica of computers. Wat wel kan, is dat dergelijke tekens, al zijn ze op zich niet onderscheidend, door frequent gebruik (en regelmatige reclame) bij de consument een onderscheidend karakter krijgen en dat ze het betreffende product uiteindelijk toch onderscheiden van andere producten. Pas wanneer dat het geval is, kan een teken dat in eerste instantie louter beschrijvend en niet-onderscheidend was, alsnog als merk worden geregistreerd.

    Toelaatbaarheid

    Een aantal categorieën van tekens worden niet toegestaan als merk:

    • tekens die strijdig zijn met de openbare orde of goede zeden;
    • wapenschilden, vlaggen en andere staatsemblemen, emblemen en benamingen van internationale organisaties, officiële waarborg- en controletekens;
    • tekens het publiek kunnen misleiden, zoals over de aard, kwaliteit of de geografische herkomst van goederen of diensten;
    • tekens die overeenstemmen met beschermde oorsprongsbenamingen of geografische aanduidingen;
    • tekens die overeenstemmen met traditionele aanduidingen voor beschermde wijnen;
    • tekens die overeenstemmen met beschermde gewaarborgde traditionele specialiteiten;
    • tekens die bestaan uit een benaming van een eerder geregistreerd plantenras of het weergeven in zijn wezenlijke elementen, terwijl ze betrekking hebben op plantenrassen van dezelfde soort of van een nauw verwante soort.

    Beschikbaarheid

    Om een geldig merk te vormen, moet het teken beschikbaar zijn voor de betrokken waren of diensten (zie specialiteitsbeginsel). Dat betekent dat het teken (of een gelijkaardig teken) nog niet door anderen werd geregistreerd als merk voor identieke of soortgelijke waren of diensten. Deze oudere merken – ook wel anterioriteiten genoemd – kunnen zo de latere registratie van een merk op hetzelfde teken verhinderen.

    De houders van deze identieke of gelijkaardige oudere merken kunnen in sommige gevallen een oppositieprocedure instellen tegen de aanvraag tot registratie of ze kunnen, na de verlening van het merk, een nietigheidsprocedure voeren om het recentere merk te doen verdwijnen.

    Niet enkel eerder geregistreerde merken kunnen een anterioriteit vormen. In bepaalde omstandigheden kan een ander eerder gebruik door een derde  - zoals bijvoorbeeld een gebruik van het teken als handels- of vennootschapsnaam - ook een beletsel vormen voor het verkrijgen van een geldig merk.

    Men mag bovendien geen teken registreren waarvan men zou moeten weten dat het al eerder voor soortelijke goederen of diensten in de Benelux werd gebruikt (of zelfs buiten de Benelux indien degene die het indient in rechtstreekse verbinding staat met de vroegere gebruiker van het teken).

    Gebeurt dat toch, dan spreekt men van een "depot te kwader trouw" dat op vraag van de vroegere gebruiker door een rechtbank nietig kan worden verklaard.

    Weergave in het register

    Ten slotte moet het teken in het register kunnen worden weergegeven op een wijze die de bevoegde overheid en het publiek in staat stelt nauwkeurig en duidelijk te bepalen wat het teken is. De reden voor deze voorwaarde is veeleer praktisch van aard. Merken moeten geregistreerd worden en dit merkenregister moet kunnen worden geraadpleegd. Merkenbureaus accepteren daarom alleen tekens die reproduceerbaar zijn in het register.

    Deze weergave kan gebeuren door

    • letters,
    • cijfers,
    • lijnen,
    • afbeeldingen,
    • kleuren,
    • enz.

    In ieder geval moet de weergave

    • duidelijk zijn,
    • nauwkeurig zijn,
    • als zodanig volledig zijn,
    • gemakkelijk toegankelijk zijn,
    • begrijpelijk zijn,
    • duurzaam zijn en
    • objectief zijn.

    Het doel is om het teken op een zodanige wijze in het merkenregister te beschrijven dat iedere belanghebbende kan nagaan wat precies als merk beschermd wordt. Hoewel geuren en smaken ook tekens kunnen zijn, is het moeilijker die op een voldoende volledige en nauwkeurige manier weer te geven. Indien dat niet mogelijk is, zullen zij als merk worden geweigerd.

    Met betrekking tot geluiden bestaan er oplossingen zoals de notatie op een notenbalk of een sonogram of het toevoegen van een audiobestand (mp3).

    Laatst bijgewerkt
    12 januari 2021