Table of Contents

    Een octrooi verleent de houder in de eerste plaats een verbodsrecht met betrekking tot een uitvinding. Dat houdt in dat de houder het recht heeft om derden te verbieden de uitvinding te gebruiken zonder voorafgaande toestemming (verbodsrecht).

    De octrooihouder heeft ook het recht om

    • het octrooi over te dragen of,
    • in licentie te geven en,
    • op te treden bij inbreuk op zijn recht.

    Een octrooiaanvrager geniet ook een aantal rechten vóór het octrooi effectief wordt verleend.

    Exclusief verbodsrecht

    Een octrooi verleent de houder ervan een exclusief, tijdelijk en territoriaal beperkt verbodsrecht op een uitvinding. De octrooihouder mag als enige de uitvinding exploiteren, met andere woorden:

    • gebruiken,
    • produceren,
    • verkopen,
    • in- of uitvoeren,...

    Wel geldt dit op voorwaarde dat de uitvinding geëxploiteerd mag worden. Een octrooi verwerven betekent nog niet dat u het octrooi zomaar vrij zal kunnen exploiteren, bijvoorbeeld om redenen van openbare orde en veiligheid). Het verbodsrecht is immers onderworpen aan een aantal uitzonderingen en beperkingen.

    In de praktijk kan een octrooihouder iedere derde verbieden om zonder zijn uitdrukkelijke toestemming een aantal handelingen te stellen. De handelingen die zijn voorbehouden aan de octrooihouder staan opgesomd in artikel XI.29 van Boek XI van het Wetboek van economisch recht.

    De octrooihouder kan derden dus verbieden:

    • een product waarop het octrooi betrekking heeft, te vervaardigen, aan te bieden, in de handel te brengen, te gebruiken of in te voeren.
    • een werkwijze waarop het octrooi betrekking heeft, toe te passen of de toepassing ervan aan te bieden in België als de derde weet, dat de toepassing van de werkwijze verboden is zonder toestemming van de octrooihouder, of wanneer het gezien de omstandigheden duidelijk is.
    • een product dat rechtstreeks is verkregen volgens de werkwijze waarop het octrooi betrekking heeft aan te bieden, in het verkeer te brengen, te gebruiken, in te voeren of te bezitten.
    • middelen voor het verwezenlijken van een beschermde uitvinding te leveren wanneer de derde weet dat deze middelen geschikt of bestemd zijn voor die verwezenlijking, of wanneer dat gezien de omstandigheden duidelijk is. Deze middelen mogen wel geleverd worden aan wie van de octrooihouder toestemming heeft verkregen om de uitvinding te exploiteren. Bovendien geldt dit verbod niet voor middelen die courant in de handel verkrijgbaar zijn.

    Producten die verkregen zijn door middel van een door een octrooi beschermde werkwijze, vallen eveneens onder de bescherming die het octrooi biedt, die op de werkwijze slaat.

    Een Belgisch octrooi verleent slechts bescherming op het Belgisch grondgebied. Om bescherming in andere landen te verwerven moet men een octrooiaanvraag indienen in die landen, hetzij via een nationale procedure in elk van die landen, hetzij via de registratieprocedure voor een Europese of internationale octrooiaanvraag. Een uitvinding die in het buitenland door een octrooi beschermd is, is daarom nog niet in België beschermd door dat octrooi.

    Overdracht en licentie

    De octrooihouder kan zijn octrooi (of zelfs de octrooiaanvraag) geheel of gedeeltelijk aan derden overdragen. Een overdracht moet op straffe van nietigheid schriftelijk gebeuren. Een overdracht is bovendien slechts tegenstelbaar aan derden als ze wordt ingeschreven in het octrooiregister.

    Hiertoe moet u de overdracht aan de Dienst voor de Intellectuele Eigendom (DIE) meedelen via het volgende formulier:

    Het Nederlandse formulier downloaden (DOC, 141 KB)

    Het duitse formulier downloaden (DOCX, 27.41 KB)

    U moet een bewijs van de akte van overdracht, een uittreksel van die akte of een attest van overdracht toevoegen, ondertekend door de partijen.

    Om meerdere opeenvolgende overdrachten te melden, gebruikt u het volgende formulier: 

    Het Nederlandse formulier downloaden (DOCX, 76.05 KB)

    Het duitse formulier downloaden (DOCX, 67 KB)

    De octrooihouder (of houder van een octrooiaanvraag) kan er ook voor opteren om zijn octrooi in licentie te geven. Een licentie geeft derden de toestemming om de uitvinding geheel of gedeeltelijk, al dan niet exclusief, te gebruiken of te exploiteren terwijl de octrooihouder wel eigenaar blijft van het octrooi. Die licenties moeten, op straffe van nietigheid, schriftelijk gebeuren. Ze zijn pas tegenstelbaar aan derden wanneer ze zijn ingeschreven in het octrooiregister.

    Hiertoe moet u de licentie aan de DIE meedelen aan de hand van een door de partijen ondertekend attest van de licentieovereenkomst via het volgende formulier:

    Het Nederlandse formulier downloaden (DOC, 125.5 KB)

    Het duitse formulier downloaden (DOCX, 27.78 KB)

    Een melding aan de DIE is niet alleen vereist voor overdrachten en licenties, maar ook voor elke statuutwijziging van het octrooi (zoals naams- of adreswijziging van de houder, inpandgeving, of vruchtgebruik op het octrooi...). Voor al die wijzigingen zijn er formaliteiten te vervullen.

    De octrooihouder en de overdracht- of licentienemer bepalen vrij de specifieke inhoud van overeenkomsten voor overdracht of licentie (prijs, duur, territoriale of andere beperkingen, controlemodaliteiten, enz.). Het mededingingsrecht legt wel bepaalde beperkingen op.

    Inpandgeving en vruchtgebruik

    Een pand is een contract waarbij een persoon zijn schuldeiser een roerend goed of een waarde geeft om de uitvoering van zijn verbintenissen te verzekeren. Vruchtgebruik is het recht om een onroerend goed te gebruiken of er inkomsten uit te ontvangen, zoals huur, rente of dividenden.

    De octrooihouder kan zijn octrooi (en zelfs zijn octrooiaanvraag) in vruchtgebruik geven of zijn octrooi (en zelfs zijn octrooiaanvraag) aan derden verpanden.

    Om deze handelingen in het octrooiregister te laten inschrijven en dus afdwingbaar te maken aan derden, moeten ze via een van de volgende formulieren aan de Dienst worden meegedeeld:

    Inpandgeving

    Het Nederlandse formulier downloaden (DOCX, 30 KB)

    Het Duitse formulier downloaden (DOCX, 26.6 KB)

    Vruchtgebruik

    Het Nederlandse formulier downloaden (DOCX, 29.07 KB)

    Het Duitse formulier downloaden (DOCX, 27.66 KB)

    Het formulier moet vergezeld te zijn van een bewijs van de inpandgeving en vruchtgebruik, een uittreksel uit de akte of een attest van de door de partijen ondertekende akte. In geval van mede-eigendom moet het akkoord van alle mede-eigenaars worden gegeven.

    Opgelet!

    De documenten die u opstuurt voor de registratie van een wijziging van status worden onder het tabblad "Documenten" op eRegister gepubliceerd. De Dienst wijzigt de verstrekte documenten niet: indien u van mening bent dat bepaalde informatie niet mag worden gepubliceerd, is het aan u om de passages die deze informatie bevatten te verbergen. Let op, om de Dienst in staat te stellen de wijziging van status te registreren, moeten de essentiële punten voor de registratie van de wijziging van status echter wel zichtbaar worden gelaten.

    Optreden tegen inbreuken op het octrooi

    Wanneer een derde een inbreuk pleegt op het octrooi, m.a.w. handelingen stelt die onder de beschermingsomvang van het octrooi vallen zonder daar toestemming voor te hebben en zonder dat er een uitzondering of beperking van toepassing is, dan kan de octrooihouder hem gerechtelijk vervolgen wegens namaak.

    Voor de verlening van het octrooi

    De octrooiaanvrager heeft de mogelijkheid om een rechtsvordering in te stellen tegen derden die zijn uitvinding zonder zijn toestemming gebruiken, zelfs voordat het octrooi is verleend. Indien het concrete gebruik een handeling vormt die door het octrooi niet wordt toegestaan, kan de derde veroordeeld worden tot betaling van een billijke vergoeding, die bij de definitieve octrooiverlening kan worden bevestigd. Die mogelijkheid wordt de aanvrager pas geboden na publicatie van de octrooiaanvraag, of van zodra aan de betrokken derde een afschrift van de octrooiaanvraag werd bezorgd.

    Als het octrooi uiteindelijk niet wordt toegekend of geen betrekking heeft op de exploitatiewijze door de betrokken derde, dan kan die derde de vergoeding die hij betaalde, terugvorderen.

    Laatst bijgewerkt
    1 juli 2024