Auteursrecht in de digitale omgeving: geef de voorkeur aan het legale aanbod!

Muziek beluisteren, films bekijken, boeken of kranten lezen, het kan allemaal digitaal en legaal. Het is eenvoudig en gemakkelijk, zonder juridische kopzorgen. Er zijn nog zoveel andere dingen mogelijk. De digitale markt is in België ongetwijfeld een feit. Of het nu gaat om de aankoop van een e-book, het streamen van muziek op uw smartphone, het lezen van een krant of tijdschrift op uw tablet, of het bestellen van een documentaire, een film of informatie via digitale tv: alles is wettelijk mogelijk. En vaak tegen een voordelige prijs. Deze diensten kunnen zelfs gratis zijn, eventueel gefinancierd met reclame-inkomsten.

Legale onlineplatformen bestaan al langer, maar zijn tegenwoordig veel vlotter beschikbaar, gemakkelijk toegankelijk en betrouwbaar. Ze kunnen met andere woorden een volwaardig alternatief vormen voor de fysieke markt, of een aanvulling hierop. En het aanbod blijft groeien.

De Raad voor de Intellectuele Eigendom heeft zich uitvoerig gebogen over de kwestie van de handhaving van auteursrechten op het internet. Op deze website kunt u het advies van de Raad voor de Intellectuele Eigendom raadplegen.

Een van de aanbevelingen van de Raad is dat het wettelijke aanbod moet worden beschermd en gestimuleerd. De auteursrechtelijke principes die in de fysieke wereld van toepassing zijn, gelden immers ook in de digitale wereld: wanneer u muziek wilt beluisteren, films wilt bekijken, of boeken wilt lezen, dan moet u de rechten van de auteurs en de naburige rechten respecteren. Auteurs, uitvoerende artiesten en producenten investeren veel creativiteit, tijd en geld in hun werken en prestaties. Zij verdienen daarvoor dan ook respect en een gepaste vergoeding.

Een competitieve, duurzame en evenwichtige markt voor producten en diensten creëren is een van de voornaamste taken van de FOD Economie. Enkel de wettelijke onlineplatformen, die rechthebbenden op een correcte manier behandelen en tegelijkertijd voldoende competitief zijn om de consument aan te trekken, kunnen op een duurzame en evenwichtige manier creativiteit garanderen. Uit respect voor die creativiteit, raden wij u dan ook aan om een beroep te doen op deze legale platformen.

Vergeet niet: het auteursrecht geldt eveneens op het internet.

Is wat op het internet staat beschermd?

Alle werken die op internet staan, zijn auteursrechtelijk beschermd indien ze voldoen aan de beschermingsvoorwaarden.

Voorbeelden zijn:

  • teksten;

  • afbeeldingen;

  • computerprogramma’s;

  • muziek en

  • websites.

Dit geldt altijd, ook al moet u niet betalen om toegang te krijgen tot deze werken of wordt er geen “copyright” of auteursnaam vermeld.

Voor wat op het internet staat, moet u bijgevolg alle regels van het auteursrecht respecteren. Bovendien moet u aan de rechthebbenden toestemming vragen om:

  • een foto te kopiëren;
  • muziek af te laden (te downloaden);
  • artikels over te nemen;
  • foto’s van een internetgebruiker op de eigen website te plaatsen, enz.

In sommige gevallen kan de houder van het auteursrecht duidelijk aangeven dat formele toelating vereist is om het werk te kopiëren. Dan moet u nagaan:

  • hoe ver deze toestemming reikt, en
  • voor welk soort gebruik deze toestemming wordt verleend (enkel privégebruik, niet-commercieel gebruik, gebruik voor onderwijsdoeleinden, enz.).

Dit soort toestemmingen wordt vaak gegeven via modellen van zogenaamde vrije licenties of “public domain” licenties.

Moet u rekening houden met auteursrecht alvorens iets op internet te plaatsen?

Uiteraard. Iets op het internet plaatsen houdt een mededeling aan het publiek in, bijvoorbeeld:

  • een foto; 

  • een tekening; 

  • muziek; 

  • een film; 

  • een computerprogramma;

  • een spel…

Indien het materiaal dat u wilt gebruiken auteursrechtelijk beschermd is, heeft u dus de toestemming nodig van de houder van het recht om dit materiaal op het even welke soort internetpagina (klassieke websites, blogs, Myspace, Facebook, YouTube, enz…) te plaatsen.

Is peer-to-peer (downloaden en uploaden van muziek, films, series...) wettelijk?

Het is in elk geval illegaal om uw eigen bestanden via peer-to-peernetwerken beschikbaar te stellen (uploaden) zonder de toestemming van de auteur of van de rechthebbende, op een wijze waardoor ze door andere internetgebruikers gedownload kunnen worden. Bij peer-to-peernetwerken is het er evenwel bijna altijd om te doen dat de deelnemers bestanden delen, die op hun computer staan.

Wie zelf downloadt, moet zijn bestanden eveneens ter beschikking stellen van anderen,

  • ofwel omdat dit technisch zo geregeld is;
  • ofwel omdat dit van de deelnemers aan dergelijke netwerken (moreel) zo wordt verwacht.

Rechtbanken in andere landen beschouwen het afladen (downloaden) van een muziekbestand of een film niet als een privékopie. Het is bijgevolg eveneens illegaal.

Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft in een arrest van 10 april 2014 verduidelijkt dat het maken van een privékopie uit een ongeoorloofde bron niet toegelaten is. Een ongeoorloofde bron is een bron waarbij inbreuk wordt gemaakt op de rechten van de auteurs of houders van naburige rechten. Een kopie van een werk via een P2P-netwerk, zelfs indien slechts voor persoonlijk gebruik, vormt vaak een kopie uit een ongeoorloofde bron en is dus niet toegelaten door de wet.

Laatst bijgewerkt
15 januari 2021