Federale machtiging voor de uitvoer van nucleaire goederen

Voor de uitvoer van nucleaire materialen, nucleaire uitrustingen en nucleaire technologie, evenals goederen die kunnen worden gebruikt op nucleair gebied, zijn twee vergunningen nodig:

• een federale procedure
• een gewestelijke uitvoervergunning

In tegenstelling tot de uitvoer van andere gevoelige goederen, kan de gewestelijke uitvoervergunning bijgevolg niet worden gegeven zonder voorafgaande machtiging, ondertekend door de federale minister voor Energie. Die procedure moet verhinderen dat de goederen bijdragen aan de ontwikkeling of vervaardiging van kernwapens of worden gebruikt in onregelmatige nucleaire brandstofcycli.

De minister voor Energie krijgt daarover het advies van de Commissie van Advies voor de niet-verspreiding van kernwapens (CANVEK), dat bestaat uit leden van verschillende ministeries, waaronder de inlichtingendiensten. De Commissie komt maandelijks bijeen om exportaanvragen te onderzoeken voor nucleaire goederen en goederen voor tweeërlei nucleair gebruik.

Voor welke goederen is de voorafgaande federale toelating vereist?

Zijn onderworpen aan een voorafgaande federale machtiging die recht geeft op een gewestelijke uitvoervergunning: materialen, uitrusting en technologie die vermeld zijn in bepaalde verwijzingen van de Verordening (EU) 2021/821 van het Europees Parlement en de Raad van 20 mei 2021 tot instelling van een Unieregeling voor controle op de uitvoer, de tussenhandel, de technische bijstand, de doorvoer en de overbrenging van producten voor tweeërlei gebruik (herschikking). Het gaat om:

• enerzijds, de goederen en technologie die uitsluitend gebruikt worden voor civiele nucleaire doeleinden, onder meer natuurlijk uranium, speciale splijtstoffen, zwaar water, zirkoniumbuizen, kernreactoren voor de elektriciteitsproductie, uitrusting voor verrijking van nucleaire materialen, uitrusting voor de fabricage van nucleaire brandstoffen, uitrusting voor opwerking van de verbruikte brandstof, …, die overeenkomen met de goederen die opgesomd zijn in Infirc 254/Part 1 van het IAEA en categorie 0 van bijlage I bij de Verordening (EU) 2021/821;

• anderzijds, de goederen en technologie voor tweeërlei gebruik, die zowel voor civiele nucleaire doeleinden als voor andere civiele doeleinden gebruikt kunnen worden, die overeenkomen met Infirc 254/Part2 van het IAEA en, voornamelijk, met de verwijzingen 200 tot 299 van de categorieën 1 tot 9 van bijlage I bij de Verordening (EU) 2021/821.

Welke verplichtingen gelden bij de export van nucleaire goederen?

Exporteurs naar niet-kernwapenstaten die geen lid zijn van de EU moeten een voorafgaande machtiging van de federale minister van Energie kunnen voorleggen voor nucleaire goederen en goederen voor tweeërlei nucleair gebruik.

Voor intracommunautaire overdracht van nucleaire goederen in de Europese Unie hebben de exporteurs een informatieplicht ten aanzien van de Algemene Directie Energie van de FOD Economie.

Voor de intracommunautaire overdracht in de EU van speciale splijtstoffen, in het bijzonder afgescheiden plutonium en hoogverrijkt uranium, zijn de exporteurs onderworpen aan specifieke vereisten op het vlak van non-proliferatie en moeten zij contact opnemen met de Algemene Directie Energie van de FOD Economie.

Voor de intracommunautaire overdracht in de EU van natuurlijk uranium en speciale splijtstoffen die geen afgescheiden plutonium of hoogverrijkt uranium zijn, zijn exporteurs niet onderworpen aan nationale non-proliferatieverplichtingen. Het toezicht op dergelijke goederen in de Europese Unie wordt verzekerd door Euratom.

Hoe verkrijgt u een voorafgaande federale machtiging voor de gewestelijke uitvoervergunning?

Voor de nucleaire uitvoer en intracommunautaire overdrachten moet u vóór de daadwerkelijke uitvoer een uitgebreid exportdossier samenstellen met de volgende gegevens:

• een omschrijving van de goederen
• de hoeveelheid
• de opslagplaats van de goederen
• de plaats van eindgebruik
• de (vermoede) exportdatum

Dat dossier moet u sturen naar:

FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie
Algemene Directie Energie
Koning Albert II-laan 16 
1000 Brussel

E-mail: CANPAN-CANVEK@economie.fgov.be

De volledige informatie (met inbegrip van de exacte exportdatum) moet u bij de Algemene Directie Energie bezorgen binnen de 30 dagen volgend op het trimester waarin de uitvoer effectief heeft plaatsgevonden.

Welke elementen worden bij een voorafgaande federale vergunningsaanvraag onderzocht?

De leden van de Commissie van Advies voor de niet-verspreiding van kernwapens (CANVEK) gaan voor elke uitvoeraanvraag na of:

• de goederen of de technologie waarover de aanvraag gaat, vermeld worden in de relevante verwijzingen van de verordening (EU) 821/2021; 
• de goederen of technologie waarop de aanvraag betrekking heeft waarschijnlijk niet gebruikt worden voor de ontwikkeling of de vervaardiging van kernwapens of andere nucleaire explosiemiddelen;
• er in het land van bestemming voldoende waarborgen bestaan dat de goederen waarover de aanvraag gaat, niet terechtkomen in een brandstofcyclus of nucleaire activiteiten die niet onder de veralgemeende controle van het International Atomic Energy Agency (IAEA) vallen;
• het land van bestemming voldoende waarborgen geeft dat de goederen waarop de aanvraag gaat, niet worden heruitgevoerd zonder de voorafgaande en uitdrukkelijke toestemming van België;
• het land van bestemming in overeenstemming is met de algemeen geldende non-proliferatieverplichtingen in het kader van het non-proliferatieverdrag. De CANVEK kan bijvoorbeeld nagaan of alle nucleaire materialen van het land van bestemming onder de veiligheidscontrole van IAEA staan;
• er voldoende maatregelen zijn genomen over de beveiliging van nucleaire materialen;
• er geen gevaar bestaat voor nucleair terrorisme;
• de uitvoer voldoet aan andere dan de hierboven vermelde maatregelen die volgens de internationale afspraken over nucleaire non-proliferatie getroffen worden.

Raadpleeg de jaarverslagen van de CANVEK

Rechtsgrondslag voor de federale machtigingen voor de  uitvoer van nucleaire goederen

Voor het aanvragen en afleveren van de machtigingen geldt de Verordening (EU) 2021/821 van het Europees Parlement en de Raad van 20 mei 2021 tot instelling van een Unieregeling voor controle op de uitvoer, de tussenhandel, de technische bijstand, de doorvoer en de overbrenging van producten voor tweeërlei gebruik (herschikking).

De uitreiking van de voorafgaande federale machtiging, het toepassingsgebied, de voorwaarden tot uitvoer en de procedure voor de uitvoer van nucleaire materialen, nucleaire installaties en nucleaire uitrustingen, alsmede voor nucleaire technologie en de goederen van tweeërlei gebruik in het nucleaire domein zijn geregeld door de wet van 9 februari 1981.