De elektriciteit in België kan afkomstig zijn van Belgische of buitenlandse producenten. Vóór de elektriciteit wordt verdeeld naar woningen, moet ze vanaf de productiecentrales via het hoogspanningsnet worden overgebracht naar de beheerders van het distributienet en de grote industriële verbruikers.
Het beheer van de transmissie van elektriciteit gebeurt door één enkele netbeheerder: Elia.
Rol van de netbeheerder
De beheerder van het transmissienet is inzonderheid belast met de volgende taken:
- de exploitatie van het transmissienet en het onderhoud ervan;
- de verbetering, de vernieuwing en de uitbreiding van het transmissienet, met name in het kader van het ontwikkelingsplan, om een adequate capaciteit te waarborgen om aan de behoeften te voldoen;
- het technisch beheer van de elektriciteitsstromen op het transmissienet en, in dit kader, de coördinatie van de inschakeling van de productie-installaties en het bepalen van het gebruik van de koppellijnen;
- het waarborgen van de veiligheid, de betrouwbaarheid en de efficiëntie van het transmissienet en, in dit verband, toezien op de beschikbaarheid van de onontbeerlijke ondersteunende diensten.
Technisch reglement voor het beheer van het transmissienet en voor de toegang ertoe
Het beheer van het transmissienet en de toegang ertoe vallen onder een technisch reglement, waarin zijn vastgelegd:
- de technische minimumeisen voor de aansluiting op het transmissienet van productie-installaties, distributienetten, uitrusting van direct aangesloten afnemers, koppellijnencircuits en directe lijnen, de aansluitingstermijnen evenals de technische modaliteiten die de netbeheerder toelaten toegang te hebben tot de installaties van de gebruikers en met betrekking daartoe maatregelen te nemen of te laten nemen indien de veiligheid of de technische betrouwbaarheid van het net dit vereist, alsook de termijnen voor aansluiting;
- de operationele regels waaraan de netbeheerder onderworpen is bij zijn technisch beheer van de elektriciteitsstromen en bij de acties die hij moet ondernemen om het hoofd te bieden aan problemen van overbelasting, technische mankementen en defecten van productie-eenheden;
- in voorkomend geval, de prioriteit die in de mate van het mogelijke, rekening houdend met de noodzakelijke bevoorradingszekerheid, moet worden gegeven aan de productie-installaties die gebruik maken van hernieuwbare energiebronnen, of aan eenheden van warmtekrachtkoppeling;
- de ondersteunende diensten waarvoor de netbeheerder moet zorgen;
- de gegevens die de netgebruikers aan de netbeheerder moeten verstrekken;
- de informatie die door de netbeheerder moet worden verstrekt aan de beheerders van andere elektriciteitsnetten waaraan het transmissienet is gekoppeld, om een veilige en efficiënte exploitatie, een gecoördineerde ontwikkeling en de interoperabiliteit van het koppelnet te waarborgen;
- de bepalingen op het gebied van informatie of van voorafgaande goedkeuring door de commissie van operationele regels, algemene voorwaarden, modelovereenkomsten, formulieren of procedures die van toepassing zijn op de netbeheerder en, in voorkomend geval, op de gebruikers.
Plan voor de ontwikkeling van het transmissienet
De netbeheerder stelt een plan voor de ontwikkeling van het transmissienet op, in samenwerking met de Algemene Directie Energie en het Federaal Planbureau.
Het ontwikkelingsplan bevat een gedetailleerde raming van de behoeften aan transmissiecapaciteit en bepaalt het investeringsprogramma dat de netbeheerder zich verbindt uit te voeren om aan deze behoeften te voldoen. Het ontwikkelingsplan houdt rekening met de nood aan een adequate reservecapaciteit en met de projecten van gemeenschappelijk belang, aangewezen door de instellingen van de Europese Unie op het gebied van de trans-Europese netten.
Het ontwikkelingsplan dekt een periode van tien jaar. Het wordt om de vier jaar aangepast voor de tien daaropvolgende jaren.
De beheerder van het transmissienet moet meer bepaald zijn ontwerpplan voorleggen, uitgewerkt overeenkomstig de procedure vermeld in het koninklijk besluit van 20 december 2007 betreffende de procedure voor uitwerking, goedkeuring en bekendmaking van het plan inzake ontwikkeling van het transmissienet voor elektriciteit, en wordt uiteindelijk ter goedkeuring voorgelegd aan de minister van Energie.
Indien de CREG na de goedkeuring vaststelt dat de investeringen voorzien in het ontwikkelingsplan de netbeheerder niet in staat stellen om op een adequate en doeltreffende wijze aan de capaciteitsbehoeften te voldoen, kan de minister de netbeheerder verplichten om het ontwikkelingsplan aan te passen.
Raadpleeg het federale ontwikkelingsplan 2024-34 betreffende het transmissienet van elektriciteit, goedgekeurd op basis van de verklaring van de Algemene Directie Energie (PDF, 449.78 KB).
Raadpleeg het federale ontwikkelingsplan 2015-25 betreffende het transmissienet van elektriciteit, goedgekeurd op basis van de verklaring van de Algemene Directie Energie.
Raadpleeg het federale ontwikkelingsplan 2010-2020 betreffende het transmissienet van elektriciteit, goedgekeurd op basis van de verklaring van de Algemene Directie Energie.
Toelating voor de aanleg van rechtstreekse lijnen
Elke aanleg van een elektriciteitslijn die complementair is aan het transmissienetwerk, met uitzondering van lijnen die behoren tot een distributienetwerk, is onderworpen aan de voorafgaande verlening van een individuele vergunning van de minister van Energie, op voorstel van de Commissie voor Regulering van de Elektriciteit en het Gas (CREG).
Raadpleging van relevante stakeholders over een voorstel ter invoering van het concept “elektro-intensieve verbruiker” in artikel 12, §5 in de elektriciteitswet
Context
De sterke verhoging van de Belgische transmissienettarieven over de periode 2024-2027 leidt mogelijk tot het ontstaan van een concurrentienadeel dat waarschijnlijk in de eerste plaats de elektro-intensieve industriële verbruikers zal treffen. Op advies van de CREG plant de Minister van Energie daarom de invoering van een gunstige tariefregeling voor de elektro-intensieve verbruikers.
Aangezien de definitie van "elektro-intensieve verbruiker" momenteel niet bestaat in de elektriciteitswet, zal een eerste concrete stap erin bestaan om op basis van precieze economische criteria te definiëren welke industriële verbruikers als elektro-intensief kunnen worden beschouwd.
Deze definitie van "elektro-intensieve verbruiker" moet samen met een tariefrichtlijn in artikel 12, §5, in de elektriciteitswet worden opgenomen. Deze gunstige tariefregeling, waartoe op federaal niveau wordt besloten, zal gelden voor de verbruikers die zijn aangesloten op het transmissienet en op de netten met een transmissiefunctie. Aangezien de gewesten bevoegd zijn voor de distributietarieven, kunnen enkel zij de tarieven voor de verbruikers die zijn aangesloten op het distributienet vastleggen.
Raadpleging van relevante stakeholders
In opdracht van De Minister heeft de Algemene Directie Energie een voorstel geformuleerd van definiëring van het concept “elektro-intensieve verbruiker” dat moet worden toegevoegd aan artikel 12, §5 in de elektriciteitswet. Meer specifiek zal dit concept worden toegepast bij de bepaling van de vervoerstarieven van die ondernemingen of vestigingen van ondernemingen die rechtstreeks zijn aangesloten op het transmissienet en op de netten met een transmissiefunctie.
Dit voorstel werd aan een groep relevante stakeholders voorgelegd ter consultatie. Het rapport in bijlage is een synthese van de ontvangen reacties. De raadplegingsperiode liep van 27 oktober tot 28 november 2023. In totaal hebben vijf stakeholders die werden aangeschreven op de oproep gereageerd: de ondernemingsfederaties Febeliec, Agoria, Essenscia, Unizo en een respondent die verzocht heeft om een vertrouwelijke behandeling. Bovendien hebben twee ondernemingen, die via hun federatie op de hoogte werden gebracht van het initiatief, deelgenomen (Thy Marcinelle en een respondent die verzocht heeft om een vertrouwelijke behandeling). Tenslotte heeft Elia, de transmissienetbeheerder, naar aanleiding van deze consultatie, het initiatief genomen om enkele reflecties mee delen betreffende de problematiek.
