Op grond van Verordening (EG) nr. 1099/2008 produceert de AD Energie van de FOD Economie maandelijkse officiële statistieken over elektriciteitsvoorziening en -verbruik in België.
Deze officiële gegevens zijn twee maanden na het einde van de referentieperiode definitief. Zeer vroege gegevens (die betrekking hebben op de 2 maanden voorafgaand aan de huidige maand) worden hier echter ook gepresenteerd. Deze gegevens kennen een voorlopig karakter. Dat wil zeggen dat het om een eerste betrouwbare schatting gaat (uit officiële gegevens is een maximale afwijking van ongeveer 2 procentpunten waargenomen) en de gegevens dus nog niet finaal zijn.
De belangrijkste verschillen tussen de vroege en de definitieve gegevens worden over het algemeen waargenomen op het niveau van het berekende verbruik en de productie vanuit thermische vectoren. Om deze reden worden de ramingen van de elektriciteitsopwekking per energiebron voor de laatste twee maanden in de onderstaande infografiek alleen gegeven voor kernenergie, wind- en zonne-energie, de overige energiebronnen worden geaggregeerd.
Maandelijkse elektriciteitsproductie per energiebron in GWh
* Thermisch - hernieuwbaar omvat vaste en vloeibare biomassa, biogas en hernieuwbaar afval. Thermisch - niet-hernieuwbaar omvat vaste en vloeibare fossiele brandstoffen, aardgas en niet-hernieuwbaar afval. Andere omvat waterstof en de recuperatie van chemische warmte.
In de 12 maanden van september 2023 tot augustus 2024 varieerde de maandelijkse bruto-productie van elektriciteit tussen 5.390 GWh (in september 2023) en 7.308 GWh (in januari 2024). De productie in september 2023 (5.390 GWh) is de laagste maandelijkse bruto elektriciteitsproductie sinds eind 2018
De elektriciteitsproductie op basis van wind- en zonne-energie kent een sterke schommeling (tussen 623 GWh en 2.023 GWh voor windenergie, en tussen 111 GWh en 1.207 GWh voor zonne-energie voor het lopende jaar) vanwege hun afhankelijkheid van de weersomstandigheden. De wintermaanden kennen doorgaans een piek in de productie van windenergie vanwege een hogere gemiddelde windsnelheid. Voor zonne-energie bevindt de productiepiek zich in het late voorjaar tot de zomer vanwege de langere periodes van zonneschijn.
Omdat het elektriciteitsverbruik in de winter hoger is, is de productie over het algemeen ook in de winter hoger. Sinds de permanente sluiting van 2 kernreactoren (Doel 3 in oktober 2022 en Tihange 2 in februari 2023), ligt de Belgische elektriciteitsproductie op een lager niveau dan vroeger. Soms moeten ook tijdelijke sluitingen van andere productie-eenheden (voornamelijk grote aardgascentrales) worden vermeld.
De lichte stijging van de elektriciteitsproductie deze zomer is te danken aan de goede beschikbaarheid van de resterende nucleaire installaties en de hoge fotovoltaïsche zonne-energieproductie.
Bevorrading van de Belgische elektriciteitsmarkt in GWh
Om in het elektriciteitsverbruik van de afgelopen twaalf maanden te kunnen voorzien, moest België zijn binnenlandse productie aanvullen met invoer, met name uit Frankrijk.
In de zomermaanden, met een laag verbruik en een hogere zonne-energieproductie, is er een daling van de netto-invoer.
De bruto-elektriciteitsproductie is de totale elektrische energie die door alle generatoraggregaten in kwestie wordt geproduceerd (inclusief pompaccumulatie), gemeten aan de uitgang van de hoofdgeneratoren.
De netto-elektriciteitsopwekking is gelijk aan de bruto-elektriciteitsproductie verminderd met het elektriciteitsverbruik van de productie-installaties en met de verliezen in de hoofdtransformatoren.
De netto-invoer is gelijk aan de totale invoer minus de totale uitvoer. Zij zijn positief wanneer aan het einde van de betrokken periode meer elektriciteit werd ingevoerd dan uitgevoerd, en negatief anders.
Het verschil tussen de beschikbare hoeveelheid elektriciteit (nettoproductie + netto-invoer) en de berekende finale consumptie is te wijten aan enerzijds de hoeveelheid elektriciteit verbruikt in de pompcentrales, en anderzijds de verliezen op het net. Beide factoren zitten niet vervat in de berekende finale consumptie.
Verloop consumptie elektriciteit in GWh
Sinds september 2022 is het elektriciteitsverbruik in België gedaald. Het verbruik was historisch laag in de zomer van 2023, met een historisch minimum van 5.568 GWh in juli.
Ondanks de daling en daaropvolgende stabilisering van de energieprijzen blijft het maandelijkse verbruik momenteel lager dan normaal, met uitzondering van april 2020, aangezien het verbruik in april 2020 abnormaal laag was als gevolg van de lockdown. Ondanks de warmere temperaturen ligt het verbruik in 2024 echter iets hoger dan in 2023.
Deze structurele daling van het elektriciteitsverbruik wordt niet enkel waargenomen in de industrie, maar ook in andere economische sectoren en is deels te wijten aan de hoge prijzen, die resulteren in een lagere economische activiteit.
Netto-import met de buurlanden in GWh
België is verbonden met al zijn grenslanden (Frankrijk, Luxemburg, Duitsland, Nederland), en het Verenigd Koninkrijk voor een maximale commerciële importcapaciteit van 6.500 MW.
Na vele maanden van aanzienlijke noord-zuidstromen, deels als gevolg van de uitzonderlijk lage beschikbaarheid van Franse kerncentrales, is de historische trend van positieve netto-importen uit Frankrijk sinds april 2023 weer relevant.
Hernieuwbare energiebronnen
Elektriciteitsproductie in GWh op basis van hernieuwbare energiebronnen voor juni 2024
In juni 2024 (laatste maand waarvoor definitieve gegevens beschikbaar zijn) bedroeg de elektriciteitsproductie op basis van hernieuwbare energiebronnen 2.098 GWh, ofwel 34 % van de totale bruto-elektriciteitsproductie. De voornaamste bijdragen zijn afkomstig van zonne-energie (1.156 GWh) en windenergie (687 GWh).
Vanaf april 2023 beperkt de productie van elektriciteit op basis van vaste biomassa zich door het stilleggen van de centrale Rodenhuize, de belangrijkste biomassa centrale in België.
De elektriciteit die wordt opgewekt door gepompte opslagfaciliteiten (Coo en Plate-Taille) wordt niet opgenomen in de gegevens over de opwekking van hernieuwbare waterkracht, aangezien het gaat om opslag en niet om opwekking.
Elektriciteitsproductie in GWh op basis van windenergie
De recordproductie, geregistreerd in de maand februari 2022 (1.843 GWh), werd in december 2023 overschreden (2.023 GWh).
De tweede golf van de bouw van offshore windmolenparken werd eind december 2020 afgerond en brengt het geïnstalleerd vermogen van de offshore-windmolenparken op 2.262 MW.
Elektriciteitsproductie in GWh op basis van zonne-energie
Het geïnstalleerde vermogen van zonnepanelen is de afgelopen jaren fors toegenomen, en sinds 2015 (3,1 GW) zelfs meer dan verdubbeld tot bijna 8,7 GW eind 2023. In bovenstaande grafiek wordt de spreiding van de minimum- en maximumproductie van elektriciteit op basis van zonne-energie per maand gedurende de periode 2015-2022 weergegeven in het lichtgroen.
2023 was een jaar van zonneschijn dat door de KMI als “normaal” werd omschreven. Het productieniveau steeg echter ten opzichte van voorgaande jaren na een toename van de geïnstalleerde capaciteit (+25 % tussen 2022 en 2023).
Ondanks de verdere ontwikkeling van het geïnstalleerd vermogen blijft de productieniveau begin 2024 dicht bij die van begin 2023. De ongunstige weersomstandigheden, met name in februari, waar de zon minder dan 50 % van het normale zonlicht vertegenwoordigde (februari 2024 was volgens de KMI een van de drie minst zonnige maanden van februari sinds 1991), maakten het niet mogelijk het nieuwe potentieel volledig te benutten. Aan de andere kant bereikte de productie in augustus 2024 dankzij een iets hoger dan normale (en dan in augustus 2023) zonneschijn een nieuw maandelijks record (1.207 GWh).
Contact E2-EMES@economie.fgov.be
