Table of Contents
De bevoorradingszekerheid voor aardgas voor België is momenteel verzekerd. De regering monitort die op permanente wijze rekening houdend met de politieke ontwikkelingen en weersomstandigheden, in nauw overleg met Fluxys - de nationale aardgasvervoersnetbeheerder (TSO) - de Europese Commissie en de buurlanden.
Belgische troeven op het vlak van de bevoorradingszekerheid
België beschikt over volgende unieke kenmerken om het hoofd te bieden aan mogelijke bevoorradingsproblemen:
- Het Belgisch aardgasnetwerk is het knooppunt van het West-Europees gasnetwerk en is verbonden met verschillende en gediversifieerde aardgasbronnen. Het Belgisch aardgasnet is een knooppunt in het West-Europese aardgasnetwerk en is verbonden via pijpleidingen met de Noorse aardgasvelden, de UK-markt (aardgasvelden Noordzee en LNG-terminals), Nederland (laagcalorisch aardgas – Groningen), en via LNG-terminals (LNG-terminal Zeebrugge, LNG-terminal Duinkerke) met toeleveringsbronnen vanuit gans de wereld (o.a. Qatar bijvoorbeeld...). Die verscheidenheid is uiteraard een belangrijk voordeel aangezien we zo niet afhankelijk zijn van een enkele bron.
- België beschikt over meer aardgasinvoercapaciteit dan we zelf nodig hebben. Van de totale capaciteit aan aardgas dat via Noorse pijpleidingen of de LNG-terminal aan België kan aangeleverd worden hebben we in België slechts een derde van de totale capaciteit nodig om de Belgische eindgebruiker van gas te voorzien. Zelfs wanneer de aardgaslevering naar Europa vanuit Rusland wordt teruggeschroefd of volledig stopt, is er genoeg capaciteit om aan België het nodige aardgas te leveren en om zelfs onze buurlanden desgevallend bij te staan.
- België is een transitland voor aardgas. Ongeveer twee derde van de capaciteit die in Zeebrugge toekomt wordt doorgevoerd naar andere westerse landen (Duitsland, Nederland, Frankrijk) en dient dus om onze buurlanden te leveren. Dit betekent dat, zelfs indien bijkomende capaciteit noodzakelijk is voor de Europese markt, dan kunnen de LNG-terminals (Be, Fr, UK) bijkomende LNG-schepen ontvangen voor de Europese markt en zo LNG-capaciteit doorvoeren via België.
Bijkomende garanties voor de bevoorradingszekerheid
Naast de mogelijkheden van invoer van aardgas, heeft België twee (beperkte) mogelijkheden om onderbrekingen van invoer op te vangen: de ondergrondse opslag van aardgas te Loenhout enerzijds en het pijpleidingennetwerk zelf.
- Ondergrondse opslag: De site van Loenhout heeft een maximumcapaciteit van 9TWh of 770 Mm3. In theorie betekent dit dat men met deze capaciteit het volledige Belgische verbruik tijdens 8 opeenvolgende extreem koude dagen kan overbruggen. De huidige vullingsgraad wordt dagelijks opgevolgd.
- Het pijpleidingennetwerk: De pijpleidingen van de Fluxys-infrastructuur zijn zodanig georganiseerd om een piekcapaciteit op een dag van uitzonderlijke vraag (zoals het gemiddeld eens om de 20 jaar voorkomt) te waarborgen. Die pijpleidingen kunnen daarom dienen als extra, flexibele buffer in een periode van hogere vraag.
Europees solidariteitsprincipe
Op Europees niveau wordt er afgestemd tussen overheidsinstanties en de gasnetbeheerders. Zo kunnen netwerkbeheerders zoals Fluxys de nodige marktmaatregelen treffen.
Als de maatregelen die de transmissienetbeheerders nemen onvoldoende blijken, dan zullen er bijkomende spoedmaatregelen genomen worden om de bevoorradingszekerheid te waarborgen, o.a. via een solidariteitsmechanisme tussen Europese landen.
Dat solidariteitsmechanisme houdt in dat, als België zelf niet meer in staat is om zijn eigen aardgasbevoorrading aan de door solidariteit beschermde afnemers (huishoudens, essentiële sociale diensten, …) te verzekeren, het een beroep kan doen op de buurlanden om aardgas in te voeren. Dat aardgas kan enkel gebruikt worden om de door solidariteit beschermde afnemers te bevoorraden. Andere sectoren zoals bijvoorbeeld de industrie, vallen niet onder dat mechanisme.
Crisis Rusland-Oekraïne
Gezien de huidige geopolitieke situatie, volgen de overheidsinstanties, alsook de operatoren van de gasnetwerken de impact van de geopolitieke spanningen en het conflict tussen Rusland en Oekraïne, de gasbevoorrading op de voet. Momenteel zijn er geen aanwijzingen dat de bevoorrading van Russisch gas aan Europa via Oekraïne verminderd of stopgezet wordt (3.3.2022).
Hoe dan ook is de Belgische afhankelijkheid van Russisch gas beperkt. Het grootste deel van het aardgas dat in België wordt verbruikt is, op basis van de fysieke binnenstromen op het Belgisch grondgebied, afkomstig uit Noorwegen en Nederland. De rest is afkomstig uit het Verenigd Koninkrijk en verschillende andere landen over de hele wereld, waaronder Qatar. Indien Rusland zou beslissen om de gasleveringen aan Europa volledig stop te zetten, zou dat in eerste instantie geen gevolg hebben op de Belgische bevoorradingszekerheid, maar wellicht wel op de marktprijzen voor aardgas. Daarnaast zou de doorvoer van aardgas naar de buurlanden (die meer afhankelijk zijn van Russisch gas) kunnen toenemen.