Table of Contents

    Op een etiket van een voedingsmiddel vind je heel wat informatie, veel meer dan je wellicht weet: de samenstelling, de oorsprong, het gewicht, de voedingswaarde, de allergenen die het kan bevatten, de bewaarwijze, enzovoort.

    Het etiket lezen is je boerenverstand gebruiken. Als je de inhoud begrijpt, koop je je product op een verantwoorde manier en met kennis van zaken.

    Hieronder vind je de elementen die regelmatig op de etiketten van voedingsmiddelen staan.

    Productnaam en ingrediëntenlijst

    De productnaam geeft duidelijk aan wat het product is. Die productnaam mag niet worden verward met het merk van het product.

    De ingrediëntenlijst bevat, zoals de naam al aangeeft, alle ingrediënten die worden gebruikt bij het maken van het product. De lijst wordt altijd voorafgegaan door een kopje met het woord “ingrediënten”. Sommige producten, zoals alcoholische dranken, zijn wettelijk vrijgesteld van het hebben van een ingrediëntenlijst.

    De hoeveelheid van elk ingrediënt dat op de verpakking staat of in de naam van het product wordt genoemd, wordt uitgedrukt als percentage. Een voorbeeld: bij “tomatensoep met gehakballetjes” moet het percentage tomaat en gehakt aangegeven worden, niet het percentage selder of wortelen. Als er een selder of wortel op de verpakking afgebeeld staat, moet dat percentage wel aangegeven worden. Houd bij het vergelijken van bepaalde producten rekening met de hoeveelheid van elk ingrediënt. Bijvoorbeeld, niet alle aardbeienyoghurts bevatten dezelfde hoeveelheid aardbeien ...

    De ingrediëntenlijst vermeldt eerst het ingrediënt dat het meest weegt bij het maken van het product en vervolgens de andere ingrediënten in aflopende volgorde van gewicht.

    De oorsprong van het product

    Hoe weet je waar een voedingsproduct vandaan komt? Het eerste wat je moet doen is controleren of de oorsprong wordt vermeld op het etiket, aan het winkelrek of de kraam van de handelaar.

    Meer informatie vind je op de pagina De oorsprong van voedingsmiddelen.

    Nettohoeveelheid

    De nettohoeveelheid van een product is het gewicht zonder verpakking. Het wordt uitgedrukt in liters, centiliters of milliliters voor vloeistoffen en in kilogrammen of grammen voor andere producten.

    Hou ook rekening met de nettohoeveelheid mee als je producten vergelijkt en kiest. Er zijn echter enkele producten waarvoor een wettelijke uitzondering geldt, waardoor de hoeveelheid niet hoeft te worden vermeld. Sommige soorten fruit zoals kiwi's en mango's, groenten zoals look en maïskolven en bepaalde zeevruchten mogen per stuk verkocht worden.

    Alcoholgehalte

    Het alcoholgehalte van dranken wordt weergegeven als percentage.

    De hoeveelheid alcohol wordt gevolgd door het symbool “% vol.” en kan worden voorafgegaan door het woord “alcohol” of de afkorting “alc.”.

    Die aanduiding geldt alleen voor alcoholische dranken met meer dan 1,2 % alcohol.

    Naam en adres

    De naam en het adres op een product zijn die van de onderneming die verantwoordelijk is voor de informatie op de verpakking. Het adres geeft geen betrouwbare indicatie van de herkomst van het product.

    Allergenen

    Allergenen zijn ingrediënten die bij bepaalde mensen allergieën of intoleranties kunnen veroorzaken. Ze worden duidelijk aangegeven (bv. vetgedrukt, in kleur, enz.) in de ingrediëntenlijst.

    Als er geen ingrediëntenlijst is (wat voor bepaalde producten is toegestaan), kunnen allergenen worden geïdentificeerd door het woord “Bevat”.

    Minimale houdbaarheidsdatum of uiterste consumptiedatum

    Voor zeer bederfelijke producten die snel geconsumeerd moeten worden, wordt de uiterste consumptiedatum vermeld na de woorden “te gebruiken tot ...”.

    Voor andere producten wordt een minimale houdbaarheidsdatum aangegeven. Die wordt voorafgegaan door:

    • de woorden “ ten minste houdbaar tot ...” als de datum een specifieke dag vermeldt,
    • of, in andere gevallen, de woorden “bij voorkeur te gebruiken voor …”.

    Deze animatievideo van de FOD Volksgezondheid verduidelijkt het verschil tussen deze twee type vervaldata.

    Sommige producten hoeven geen datum van minimale houdbaarheid te vermelden.

    Bewaring en gebruik van het product

    Waar nodig kan op het etiket of de verpakking van het product ook worden vermeld hoe het product moet worden bewaard (koud, droog, beschermd tegen licht, enz.) en gebruikt (“gebruik binnen x dagen na opening”, bijvoorbeeld).

    Het etiket kan ook advies bevatten over hoe het voedingsproduct moet worden klaargemaakt voor het juiste gebruik, zoals “water toevoegen” of “verwarmen tot x graden Celsius”...

    Toestand van het product of de specifieke behandeling

    Het etiket bevat ook informatie over de toestand van het product of de specifieke behandeling die het heeft ondergaan (bijvoorbeeld poeder, opnieuw ingevroren, gevriesdroogd, snelgevroren, concentraat, gerookt). Dat is altijd verplicht wanneer het weglaten van die informatie de koper zou kunnen misleiden.

    Voor producten die vóór verkoop diepgevroren waren en ontdooid worden verkocht, gaat de benaming van het levensmiddel vergezeld van de vermelding ”ontdooid”. Die producten mogen thuis niet meer ingevroren worden.

    Voor levensmiddelen die met ioniserende straling behandeld werden (bijvoorbeeld om ze te ontsmetten), vermeldt het etiket verplicht: “doorstraald” of “behandeld met ioniserende straling”.

    Bij vis of vlees bevat het etiket een vermelding van de aanwezigheid van toegevoegd water als het toegevoegde water meer dan 5 % uitmaakt van het gewicht van het afgewerkte product.

    De voedingswaardeverklaring

    De voedingswaardeverklaring wordt meestal op de verpakking vermeld in de vorm van een tabel met de gemiddelde voedingswaarde van het product per gewichtseenheid (bijvoorbeeld per 100 gram).

    Het bevat altijd:

    • de energetische waarde (in kJ en kcal)
    • de hoeveelheid vet en verzadigde vetzuren
    • de hoeveelheid koolhydraten en suikers
    • de hoeveelheid eiwitten
    • de hoeveelheid zout

    Die verplichte gegevens kunnen worden aangevuld met andere elementen zoals de hoeveelheid zetmeel, voedingsvezels, vitaminen of mineralen.

    Op sommige producten staat ook een logo  met kleuren en letters die een voedingswaardeschaal voorstellen, ook bekend als de “Nutri-Score”. Dat is een etiketteringssysteem, dat officieel overgenomen is door de Belgische overheid, dat producenten vrijwillig op voedingsmiddelen aanbrengen om consumenten te informeren over de samenstelling van de voedingswaarde van hun producten, zodat ze soortgelijke producten snel kunnen vergelijken op basis van de voedingswaarde.

    Het gebruik van die “Nutri-Score” doet niets af aan de eis voor een gedetailleerde voedingswaardeverklaring zoals hierboven gespecificeerd.

    Wat moet je doen als je een inbreuk vermoedt?

    Een bewuste consument zijn, betekent voor jezelf zorgen, maar ook aan anderen denken.

    Als je vermoedt dat de informatie op een productetiket onjuist, misleidend of bedrieglijk is, meld dat dan via het contactformulier op het ConsumerConnect-platform. Doe hetzelfde als je misleidende milieuclaims vermoedt (greenwashing).

    Je melding wordt doorgegeven aan de overheidsdiensten die verantwoordelijk zijn voor het toezicht op het product en wordt, in het geval van bewezen fraude, gebruikt om een einde te maken aan de frauduleuze praktijk en zo te voorkomen dat consumenten die minder goed geïnformeerd zijn, worden bedrogen.

    Sommige producten vormen echter een uitzondering op de hierboven vermelde wettelijke verplichtingen. Een vermelding die ontbreekt op het etiket of de verpakking van een voedingsproduct vormt dus niet systematisch een overtreding.

    Laatst bijgewerkt
    17 december 2024