U krijgt het voorstel om door het aantrekken van nieuwe deelnemers geld te verdienen

Iemand die je kent suggereert een manier om geld te verdienen. Om dat te doen, moet je lid worden van een netwerk dat al leden heeft. En om lid te worden van dat netwerk, moet je eerst instapkosten betalen en nieuwe leden werven.

Wees op je hoede voor dat soort voorstellen, want je kunt het slachtoffer worden van een piramidespel. Als je aan zo'n plan meedoet, riskeer je niet alleen geld te verliezen, maar ook medeplichtig te worden aan een strafbaar feit.

Wat verstaan we onder “piramideverkoop”?

We kunnen spreken van piramideverkoop wanneer de beloofde vergoeding afhangt van de promotie, toetreding en/of (financiële) deelname van steeds meer nieuwe leden. De verkoop van producten is hierbij bijkomstig. Anders gezegd, de vergoeding komt dus eerder voort uit het aanwerven van nieuwe leden dan de verkoop van producten aan consumenten. Piramidesystemen zijn zo georganiseerd dat zij die er laattijdig instappen de verliezers zijn, ongeacht hun capaciteiten als verkopers of influencers!  Dergelijke systemen zijn dan ook fundamenteel oneerlijk.

Piramideverkoop, een verboden praktijk

De piramideverkoop is een verboden praktijk omwille van twee redenen. Aan de ene kant is de verkoop van producten niet gericht op de zogenaamde “echte” consumentenmarkt, maar leidt het eerder tot interne consumptie binnen de piramide. Om deel te nemen aan een piramidesysteem en recht te hebben op een commissie moet u een soort toegangsrecht betalen onder de vorm van een minimum aankoop van de goederen, een belegging in cryptomunten, een maandelijkse abonnementskost,… Die inleg moet vaak periodiek herhaald worden om te mogen blijven deelnemen.

Aan de andere kant is het werven van nieuwe leden een voorwaarde voor het verdienen van een inkomen uit deelname aan de piramideverkoop. Het inkomen vloeit dus eerder voort uit het aanwerven van nieuwe leden dan de verkoop van producten. De deelnemers die je zelf actief rekruteert  worden op hun buurt ook aangemoedigd om nieuwe deelnemers te rekruteren. Iedere deelnemer moet dus instapkosten betalen. Een deel van die inleg stroomt door naar jou als rekruteerder en degenen boven jou in de piramide. Voor latere deelnemers wordt het steeds moeilijker om nieuwe deelnemers te vinden, de vijver met vissen is reeds leeggevist door de lucky few die vroeg genoeg deelnamen. Gezien het hele systeem gebaseerd is op nieuwe leden die een inbreng moeten doen, leidt het laattijdig instappen automatisch tot verlies, ondanks de onrealistische belofte op rijkdom.

De piramideverkoop, een praktijk met psychologische gevolgen

Deelname aan een piramidesysteem kan ook een psychologische impact hebben. Bij het uitbouwen van een netwerk word je gemotiveerd om vrienden en familie hierin te betrekken. Zij staan het dichtste bij jou en zijn het makkelijkst te bereiken en te overtuigen. Wanneer duidelijk wordt dat het allemaal niet zo rooskleurig is, kan dit voor spanningen zorgen en hen uiteindelijk wegjagen. Andere leden binnen de piramidestructuur moedigen je aan om afstand te nemen van vrienden en familie die negatief zijn over het systeem. Er wordt druk uitgeoefend om meer inspanningen en investeringen te doen om resultaten te bereiken. Wanneer je die resultaten niet bereikt, wordt de schuld bij jou gelegd. Dat laatste kan psychologische gevolgen hebben op je welbehagen. 

Wat zegt de wet over piramideverkoop?

Het opzetten van en deelnemen aan een piramidesysteem is strafbaar. De straf is een strafrechtelijke boete van maximaal 100.000 euro of een gevangenisstraf van maximaal vijf jaar, of beide (art. XV.86. van het Wetboek van economisch recht).

Hoe een piramideverkoopsysteem herkennen?

Ziehier enkel indicaties die u moeten waarschuwen voor een mogelijk piramideverkoopsysteem:

1. Instapkosten / periodieke kosten

Een legitieme onderneming betaalt haar werknemers of zelfstandige vertegenwoordigers en vraagt hen geen lidmaatschapsgeld voor de mogelijkheid om haar producten te mogen verkopen. Bij een piramideverkoopsysteem moet elke deelnemer betalen om tot het systeem toe te treden. Het kan gaan over eenmalige instapkosten, een maandelijkse betaling en/of de verplichting om producten aan te kopen, ook al is er op de economische markt geen of nauwelijks behoefte aan het product en ontstaat hierdoor een voorraad die moeilijk of niet te verkopen is. Dat geld wordt onder andere gebruikt om de hogere niveaus van de structuur te betalen.

2. Directe bonus bij aanwerving

Het bonussysteem bij piramideverkoop zit vaak complex in elkaar met meerdere rangen en commissies afhankelijk van je rang. Als het mogelijk is een bonus te verdienen door het aanwerven van nieuwe leden en/of een bonus te verdienen voor elke persoon die door die nieuwe leden vervolgens worden aangebracht, is dat een zeer slecht teken.

3. Commissies op persoonlijke aankopen van downline verkopers / Commissie op elk gebruik binnen de onderneming

Als het verbruik van de producten alleen of hoofdzakelijk binnen de piramidestructuur plaatsvindt en dus niet gericht is op de “echte” consumentenmarkt, kunnen nieuwe leden enkel een aanzienlijke commissie verdienen als zij steeds meer leden werven die vervolgens ook aankopen moeten doen op die “interne piramidemarkt”.

4. Belofte op onrealistische rendementen

De piramideverkoopsystemen worden vaak gepromoot door onrealistische rendementen, rijkdom en onafhankelijkheid te beloven. Ondanks die beloftes zijn het echter enkelingen die tot dat niveau kunnen uitgroeien omdat zij er vroeg genoeg bij waren.

Samenvattend, het is aangeraden om aandacht te besteden aan de alarmsignalen:

• Filmpjes, webinars, bijeenkomsten... waarbij je rijkdom en onafhankelijkheid wordt beloofd.
• Je moet andere deelnemers zoeken en recruteren.
• Je moet zelf iets betalen of kopen om aan het systeem te mogen deelnemen.
• Je moet deelnemen aan een cursus om succesvol te kunnen worden.
• Je moet snel handelen.
• Er is nauwelijks vraag naar de producten of er wordt nauwelijks aandacht aan besteed.

Enkele adviezen om niet in de val van het piramidesystem te vallen

• Wees voorzichtig bij infosessies over interessante opportuniteiten om geld te verdienen en men adviseert om zelf deelnemers te zoeken.
• Wees voorzichtig als u iets moet betalen of kopen om deel te nemen aan het systeem.
• Wees kritisch en ga bijvoorbeeld op zoek naar ervaringen van andere deelnemers.
• Denk goed na voor je ergens aan deelneemt. Zowel het promoten, deelnemen als opzetten van een piramidesysteem is illegaal.

Vermoed je een piramidespel? Ben je slachtoffer van een dergelijk systeem? Wat moet je doen?

• Vermoed je een piramidesysteem? Meld het bij het Meldpunt van de FOD Economie.
  Vermeld "een particulier" als klager en "een bedrijf" als tegenpartij. Selecteer het thema Fraude & oplichting en vervolgens het scenario Piramideverkoop. Je ontvangt een bericht met informatie over de te nemen stappen en de contactgegevens van mensen die je kunnen helpen.
• Heb je al geïnvesteerd? Bij veel van die bedrijven kun je producten terugsturen die je hebt besteld en niet hebt geopend. Dat is al een begin. Dien echter een klacht in bij de plaatselijke politie.