Table of Contents
Belangrijkste lessen uit de conjunctuuranalyse van de chemische en farmaceutische nijverheid in 2023 en begin 2024
De chemische industrie kende een vrij ongunstige evolutie in 2023. De meeste indicatoren evolueerden namelijk negatief. Drie ervan kenden zelfs het slechtste resultaat voor de periode 2019-2023: de industriële productie, de oprichtingen en de schrappingen van ondernemingen. Onder de ongunstige ontwikkelingen vallen ook de vermindering van de omzet, de afname van het aantal arbeidsplaatsen en van de btw-plichtige ondernemingen. Hoewel zowel het aantal oprichtingen van ondernemingen als het aantal schrappingen van ondernemingen dezelfde ongunstige evolutie kenden als in 2022, is het saldo van de oprichtingen-schrappingen voor het eerst in de beschouwde periode negatief geworden, wat wijst op een vrij slechte ondernemingsdynamiek. Ook de buitenlandse handel vertoonde een minder goede dynamiek in 2023, met een daling van de uitvoer en van de invoer, maar ook van het handelsoverschot. Enkele indicatoren doen het daarentegen wel goed, zoals de investeringen, die een opvallende toename vertoonden in 2023 en een recordpeil haalden voor de vijf beschouwde jaren. De faillissementen namen af, evenals de verloren jobs door die faillissementen.
De situatie voor de chemische industrie lijkt niet te verbeteren in het eerste deel van 2024. De omzet blijf namelijk verder afnemen, net als de buitenlandse handel. Daarnaast vermindert ook het aantal arbeidsplaatsen, terwijl de faillissementen opnieuw stijgen en het aantal verloren banen door die faillissementen de hoogte inschiet. Daarentegen blijven de investeringen dynamisch en neemt de productie weer toe.
De farmaceutische industrie beleefde een enigszins gemengd jaar 2023. Sommige indicatoren vertonen hun beste resultaat of blijven groeien voor de periode 2019-2023, terwijl andere indicatoren in het rood staan. De omzet, de investeringen, het aantal arbeidsplaatsen, maar ook de opvallende afwezigheid van faillissementen zijn de indicatoren met een gunstige evolutie. Omgekeerd liep de productie terug en vertoonden alle indicatoren over ondernemingsdynamiek een terugval in 2023 (uitgezonderd de faillissementen). Zo waren er minder oprichtingen van ondernemingen en meer schrappingen, met als gevolg een daling van het aantal btw-plichtige ondernemingen. De buitenlandse handel van de farmaceutische industrie nam fors af en het handelsoverschot verslechterde.
De situatie lijkt enigszins verslechterd te zijn in de eerst maanden van 2024, toen de investeringen en de faillissementen opnieuw in het kamp van de ongunstig geëvolueerde indicatoren terechtkwamen.
De sector vervaardiging van producten van rubber of kunststof kende een vrij somber jaar in 2023, aangezien de meeste van de gevolgde economische indicatoren een uitgesproken ongunstige evolutie vertoonden. Zo vertoonden de productie en de omzet een gevoelige daling en kenden de indicatoren over de arbeidsmarkt een inzinking, net als de indicatoren over de ondernemingsdynamiek, met als kleine uitzondering het aantal verloren jobs door faillissementen. Enkel de investeringen en de loonmassa tekenden positieve resultaten op, maar de groei ervan lag in beide gevallen een procent lager. Daarnaast zien we weliswaar een verbetering voor de handelsbalans, maar dat komt voort uit een opvallende daling van de invoer.
De situatie lijkt erger te worden bij het begin van 2024, aangezien alle indicatoren, investeringen en loonmassa inbegrepen, toen een negatieve ontwikkeling kenden.
Raadpleeg het verslag - oktober 2024
Belangrijkste lessen uit de analyse van het concurrentievermogen van de chemische en farmaceutische nijverheid in 2024
Het concurrentievermogen van de chemische, de farmaceutische en de rubber- en kunststofindustrie wordt beoordeeld aan de hand van een reeks indicatoren rond resultaten en determinanten. Het concurrentievermogen omvat vele factoren zodat het een ruime benadering vergt.
Voor de hele sector verliest België Europees en Internationaal marktaandeel, met een opvallende terugval in de farmaceutische export. Die daling is sterker dan bij concurrenten zoals Duitsland en Ierland. De import blijft daarentegen relatief stabiel, met hoge marktaandelen voor farmaceutische producten. Deze drie sectoren zijn van essentieel belang voor België, met 39 % van de bruto toegevoegde waarde van de verwerkende industrie, dat is twee keer meer dan bij onze voornaamste handelspartners (Frankrijk, Duitsland, Nederland).
Terwijl in onze belangrijkste buurlanden de productiviteit in de chemische industrie een achtbaanrit kende, daalt ze in België geleidelijk in de periode 2018-2023. Anderzijds zal de Belgische farmaceutische industrie, die van oudsher een hoge productiviteit heeft, het in de beschouwde periode beter doen dan haar buurlanden.
In 2023 en opnieuw in 2024 was de stijging van de energieprijzen meer binnen de perken en herwon België een duidelijk competitief voordeel op de prijs van aardgas, alsook een licht competitief voordeel op elektriciteit. Die voordelen zijn echter onderhevig aan de dreiging van aanzienlijke kortingen en verminderingen op de facturen in de buurlanden. Die situatie weerspiegelt de nood aan een adequaat groen industrieel beleid voor energie-intensieve industrieën in België.
De structuur van octrooien in chemische technologieën is de afgelopen tien jaar veranderd. Organische fijnchemie, die in 2014 domineerde, vertegenwoordigde slechts 9 % van het totaal chemische octrooien in 2023. Farmaceutica staat nu op de eerste plaats met 17 % van het totaal, terwijl biotechnologieën zijn gedaald in 2023.
Als onderdeel van de tweeledige digitale en groene transitie is het verhogen van het aantal afgestudeerden voor wetenschap, technologie, techniek en wiskunde (STEM) en informatie- en communicatietechnologie ook een prioriteit.
Raadpleeg het verslag - november 2024
Definitie van de sectoren chemische en farmaceutische industrie
De chemische industrie (C20) omvat de bewerking van organische en anorganische grondstoffen door een chemisch procedé en de vorming van producten. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de vervaardiging van chemische basisproducten in de eerste groep en de vervaardiging van intermediaire en eindproducten door verdere verwerking van chemische basisproducten in de overige klassen.
De vervaardiging van farmaceutische grondstoffen en producten (C21) omvat de vervaardiging van farmaceutische grondstoffen en farmaceutische producten. Ze omvat eveneens de vervaardiging van chemische producten voor medicinaal gebruik en van kruidengeneesmiddelen.
De vervaardiging van producten van rubber of kunststof (C22) omvat de vervaardiging van producten van rubber en kunststof. Kenmerkend voor die afdeling zijn de gebruikte grondstoffen.
De vervaardiging van producten van rubber omvat de vervaardiging van rubberbanden. Die nomenclatuur omvat ook de vervaardiging van andere producten van rubber, met name de vervaardiging van overige producten van natuurlijke of synthetische rubber.
De vervaardiging van producten van kunststof omvat met name de vervaardiging van platen, vellen, buizen en profielen van kunststof, maar ook de vervaardiging van verpakkingsmateriaal van kunststof (winkelzakjes, boodschappentassen, containers, dozen, kisten, korf- en andere flessen, stopsels, enz.).
Die definities zijn afkomstig van de NACEBEL-nomenclatuur, de Belgische door Statbel opgestelde versie van de Statistische Nomenclatuur van de economische activiteiten in de Europese Gemeenschap.
