Table of Contents
België, een kleine open economie van bijna 11,8 miljoen inwoners, ligt in het hart van West-Europa. In 2023 bedroeg zijn bbp 584,7 miljard euro. Door zijn openheid is handel essentieel voor België. Daarnaast is 63,8 % van de Belgische uitvoer bestemd voor de intra-Europese markt. De buurlanden van België, met name Duitsland, Frankrijk en Nederland, zijn ook de belangrijkste handelspartners. De buitenlandse handel daalde bijzonder sterk in 2023, zowel voor de uitvoer als voor de invoer van goederen. De handelsbalans verslechterde en het tekort bedroeg in 2023 bijna 5,2 miljard euro.
Groeimarkten
De belangrijkste uitvoerproducten van de Belgische ondernemingen waren in 2023 producten uit de chemische nijverheid, maar ook minerale producten, voertuigen en vervoermaterieel, evenals machines en elektrische apparaten en onedele metalen.
In 2022 was de farmaceutische industrie, binnen de verwerkende nijverheid, de belangrijkste sector in het creëren van toegevoegde waarde, gevolgd door de chemische nijverheid en de voedings- en drankenindustrie.
Groei en bbp
De jaarlijkse groei van het bbp in België vertraagde van 4,3 % in 2022 tot 1,3 % in 2023. In het tweede kwartaal van 2024 steeg het bbp in België met 0,9 % j-o-j, een waarde die hoger is aan die van het voorgaande kwartaal (0,8 %). Met een bijdrage van 2,2 procentpunt droeg de binnenlandse vraag exclusief voorraden beide de grootste bijdrage bij aan de economische groei in het tweede kwartaal van 2024, terwijl de voorraadwijzigingen een grote rem vormden met een negatief bijdrage van 1,6 procentpunt. De netto-uitvoer leverde echter een machtige bijdrage van 0,2 procentpunt. In het geval van de netto-uitvoer moet echter worden benadrukt dat dit niet is toe te schrijven aan een sterke buitenlandse handel, aangezien zowel de uitvoer als de invoer op jaarbasis nog steeds afnemen, zij het in steeds minder uitgesproken mate. Binnen de binnenlandse vraag wogen alleen de investeringen van huishoudens in woongebouwen op de groei van de economische bedrijvigheid, met een negatieve bijdrage van -0,3 procentpunt.
De diensten vormen traditioneel de belangrijkste motor van de Belgische economische groei. In 2023 ondersteunden ze de groei van de economische activiteit volledig en waren ze de belangrijkste motor in elk kwartaal van 2023, en dat blijft zo in het tweede kwartaal van 2024. De bouwsector ondersteunde de bbp-groei, zij het in bescheiden mate, in het tweede kwartaal van 2024 (0,1 procentpunt). Daarentegen bleef de verwerkende industrie exclusief de bouwsector in het tweede kwartaal van 2024 wegen op de economische groei, waardoor deze met 0,1 procentpunt daalde. Dit is de vierde opeenvolgende negatieve bijdrage van deze sector, hoewel minder negatief dan in de voorgaande twee kwartalen.
Productie-index
De industriële productie, exclusief de bouwsector (secties B+C+D) bleef dalen in 2024. Na een daling met 6,6 % j-o-j in het eerste kwartaal, daalde ze met nog eens 2,1 % in het tweede kwartaal. In de verwerkende nijverheid (afdeling C) daalde de productie in het tweede kwartaal van 2024 ook met 1,8 %, wat het zesde opeenvolgende kwartaal van daling is. Na een opmerkelijke daling van 14,9 % in 2023 daalde de productie in de sector productie van elektriciteit, gas, stoom en gekoelde lucht (Sectie D) verder in de eerste twee kwartalen van 2024, met een daling van 4,7 % in het tweede kwartaal, de zevende opeenvolgende daling. Hoewel de bouw de enige sector was die in 2023 en begin 2024 een productiestijging liet optekenen, daalde de productie in het tweede kwartaal van 2024 (-5,1 % op jaarbasis).
Ondernemersvertrouwen
In 2023 is het ondernemersvertrouwen in België opnieuw verslechterd, met een daling van 7,7 punten ten opzichte van 2022. Die neerwaartse trend is waarneembaar in alle sectoren, zij het in verschillende mate. Het is echter de verwerkende industrie die het vertrouwen het sterkst ziet dalen in 2023, door de verslechtering van de werkgelegenheidsvooruitzichten en de daling van de verwachte vraag. Na de lichte opleving van het vertrouwen in het eerste en het tweede kwartaal van 2024 keerde de trend om in het derde kwartaal, toen het vertrouwen al bijzonder laag was.
Ondernemingsdemografie
In 2023 was de ondernemingsdemografie zwakker dan in 2022. Het aantal oprichtingen daalde met 9,5 %, terwijl het aantal stopzettingen met 12,5 % toenam. De verbetering van de bedrijfsdynamiek die in het eerste kwartaal van 2024 ten opzichte van het eerste kwartaal van 2023 werd vastgesteld, zwakte in het tweede kwartaal van 2024 enigszins af in vergelijking met dezelfde periode van 2023, met slechts 2 meer opgerichte bedrijven en 2.368 meer stopzettingen. Hoewel het nettosaldo van opgerichte en opgeheven bedrijven positief was in het tweede kwartaal van 2024, met 5.678 eenheden, lag het nog steeds lager dan in het tweede kwartaal van 2023.
Faillissementen
In 2023 werden er in België in totaal 10.243 faillissementen geregistreerd, 10,6 % meer dan in 2022. De bouwsector (F) noteerde het hoogste aantal faillissementen in 2023. De dienstensector (G-T), de grootste sector van de economie, is ook de sector waar het aantal faillissementen in absolute cijfers het sterkst steeg in 2023 (+654 faillissementen).
In het derde kwartaal van 2024 bleef het totale aantal faillissementen stijgen met 12,9 % op jaarbasis. De bouwsector (F) bleef het hoogste aantal faillissementen noteren in dit derde kwartaal (603 faillissementen, 144 meer dan een jaar eerder).
In het derde kwartaal van 2024 was de dienstensector (G-T) goed voor 69,3 % van de geregistreerde faillissementen (1.629 van de 2.352 faillissementen), of 125 meer faillissementen op jaarbasis. Daarna volgde de bouwsector (F), die goed was voor 25,6 % van de faillissementen (604 van de 2.352 geregistreerde faillissementen).
Arbeidsmarkt
Over het geheel genomen liet 2023 een gunstige trend op de arbeidsmarkt zien: de arbeidsparticipatie steeg en zowel de totale werkloosheid als de werkloosheid onder jongeren tot 25 jaar daalde.
De verslechtering van de totale werkloosheidsgraad die in het eerste kwartaal van 2024 werd waargenomen, zette niet door in het tweede kwartaal van 2024, waar de werkloosheid 5,5 % bedroeg en stagneerde ten opzichte van dezelfde periode in 2023. De werkloosheidsgraad voor jongeren onder de 25 jaar zette de verslechtering (jaar-op-jaar) voort die in het vierde kwartaal van 2023 begon, en steeg van 15 % in het tweede kwartaal van 2023 tot 17,3 % in het tweede kwartaal van 2024. De verslechtering van de tewerkstellingsgraad die in het eerste kwartaal van 2024 (jaar-op-jaar) werd waargenomen, kwam tot stilstand in het tweede kwartaal van 2024, waarbij hij steeg van 65,9 % in dezelfde periode van 2023 naar 66,6 %.
Inflatie
Na negatief te zijn geworden aan het einde van 2023, trok de inflatie weer aan in 2024, tot 5,1 % in het tweede kwartaal, alvorens iets af te nemen tot 4,7 % in het derde kwartaal van 2024. Deze inflatie wordt grotendeels beïnvloed door energieproducten, die de inflatie zagen stijgen tot 20,9 % in het tweede kwartaal van 2024 en vervolgens tot 15,1 % in het derde kwartaal, waarmee ze de grootste bijdrage leveren aan de totale inflatie (1,5 procentpunt). Zonder deze productcategorie zou de totale inflatie in het derde kwartaal 3,2 % zijn geweest in plaats van 4,7 %.
Wat de andere productgroepen betreft, evolueerde de inflatie gematigder in het derde kwartaal van 2024. Onbewerkte voedingsmiddelen en bewerkte voedingsmiddelen kenden een inflatie van respectievelijk 2,2 % en 5,8 %, wat 0,1 en 1 procentpunt bijdroeg aan de totale inflatie in het derde kwartaal van 2024. In de dienstensector vertraagde de inflatie tot 4,1 %, goed voor 1,8 procentpunt van de totale inflatie. De inflatie van niet-energetische industriële producten stabiliseerde zich op 1,4 % in het derde kwartaal van 2024 en droeg 0,4 procentpunt bij aan de totale inflatie.
Groeivooruitzichten
In zijn publicatie van september 2024 stelt het Federaal Planbureau dat de Belgische economische groei 1,1 % zou bedragen 1,1 % voor 2024 en 1,3 % voor 2025.
Na een groei van 3,3 % in 2023 voorspelt het IMF in zijn groeiprognoses van oktober dat de wereldeconomie met 3,2 % groeit in 2024 en ook in 2025.
