Conjunctuurindicatoren voor België

Bbp naar uitgaven

Het bbp groeide in het vierde kwartaal van 2024 met 1,1 %, een daling op jaarbasis ten opzichte van de 1,2% in het voorgaande kwartaal.

Die groei kan worden toegeschreven aan de kracht van de binnenlandse vraag exclusief voorraden (+3,5 procentpunt), en meer specifiek aan de particuliere consumptieve bestedingen en bedrijfsinvesteringen. De particuliere consumptie droeg 1,6 procentpunt bij en de overheidsconsumptie 0,7 procentpunt. De bruto-investeringen in vaste activa ondersteunden de bbp-groei in het vierde kwartaal van 2024 met 1,2 procentpunt, dankzij de prestaties van de bedrijfsinvesteringen (+1,3 procentpunt). Terwijl de overheidsinvesteringen een bescheiden bijdrage leverden aan de economische groei (0,1 procentpunt), was dit niet het geval voor de investeringen van huishoudens in woningen, die sinds het derde kwartaal van 2021, d.w.z. gedurende 12 opeenvolgende kwartalen, niet hebben bijgedragen aan de bbp-groei.

Door de verslechtering van de bijdrage van de netto-uitvoer werd deze uiteindelijk negatief, waardoor de economische groei in het vierde kwartaal van 2024 werd afgeroomd (-1,1 procentpunt). Dat was het resultaat van een sterkere daling van de uitvoer dan van de invoer. Beide componenten daalden voor het achtste opeenvolgende kwartaal, wat wijst op een vertraging van de Belgische buitenlandse handel.

De voorraadwijzigingen drukken opnieuw de economische groei in het vierde kwartaal van 2024 (-1,3 procentpunt). Dit is de zevende negatieve kwartaalbijdrage op rij voor deze component.

De economische groei vertraagde daardoor in 2024 van 1,3 % in 2023 naar 1 % in 2024. In 2024 droeg de binnenlandse vraag exclusief voorraden 2,1 procentpunt bij aan de bbp-groei. Met uitzondering van de persoonlijke investeringen leverden de andere componenten een positieve bijdrage aan de economische groei in 2024:

• particuliere consumptieve bestedingen (1 procentpunt)
• consumptieve overheidsbestedingen (0,9 procentpunt)
• investeringen (0,2 procentpunt). Binnen de bruto-investeringen in vaste activa leverden de bedrijfsinvesteringen de grootste bijdrage aan de economische groei (+0,3 procentpunt), gevolgd door de overheidsinvesteringen (+0,2 procentpunt), terwijl de investeringen van huishoudens in woningen voor het derde jaar op rij de bbp-groei verlaagden, met 0,2 procentpunt.

Veranderingen in voorraden hadden opnieuw een negatieve impact op de bbp-groei in 2024, met een aftrek van 1,2 procentpunt.

De netto-uitvoer daarentegen stimuleerde de economische groei lichtjes met een bijdrage van 0,1 procentpunt. Dat cijfer verhult echter een verslechtering van de Belgische export en import voor het tweede jaar op rij.

Bbp vanuit een productieperspectief

In het vierde kwartaal van 2024 groeide de economische activiteit met 1,1 % jaar-op-jaar, 0,1 procentpunt minder dan in het voorgaande kwartaal.

De activiteit in de winningsindustrie en de be- en verwerkende industrie (met uitzondering van de bouw) daalde voor het zesde achtereenvolgende kwartaal. Hierdoor daalde het bbp met 0,1 procentpunt in het vierde kwartaal van 2024.

Diensten droegen 0,9 procentpunt bij aan de bbp-groei in het vierde kwartaal van 2024, een vertraging ten opzichte van het vorige kwartaal, toen ze 1,1 procentpunt bijdroegen. De dienstensector bleef de motor van de economische activiteit in het vierde kwartaal van 2024.

De bouwactiviteit nam toe en droeg 0,1 procentpunt bij aan de groei van de economische activiteit in het vierde kwartaal van 2024, evenveel als in het voorgaande kwartaal.

Tot slot had de afname van de activiteit in de landbouwsector in het vierde kwartaal van 2024, gezien het geringe gewicht ervan, geen invloed op de bbp-groei.

In 2024 groeide de economische activiteit met 1 %, tegenover 1,3 % in 2023.

De dienstensector leverde met 1 procentpunt opnieuw de grootste bijdrage aan de economische groei, net als in 2023. Terwijl de winning van delfstoffen en de verwerkende industrie 0,1 procentpunt hadden bijgedragen aan de economische groei in 2023, remden ze in 2024 de groei af met een negatieve bijdrage van 0,1 procentpunt.. De bouwsector daarentegen stimuleerde de economische groei licht met een bijdrage van 0,1 procentpunt. Dat is de eerste positieve bijdrage sinds 2021. De landbouw droeg, zoals sinds 2019, niet bij aan de economische groei.

Ondernemersvertrouwen

Achter de virtuele stabilisatie van het ondernemersvertrouwen in het vierde kwartaal van 2024 (- 12,6 punten tegenover -12,7 punten in het vorige kwartaal) gaan uiteenlopende trends tussen de sectoren schuil.

Zoals gewoonlijk blijft het ondernemersvertrouwen het hoogst in de sector zakelijke dienstverlening. Het bereikte 4,1 punten in het vierde kwartaal van 2024, een aanzienlijke stijging ten opzichte van de 0,8 punten in het voorgaande kwartaal.

Met een aanzienlijke verbetering in het vierde kwartaal van 2024 (-9,2 punten, ofwel 6 punten meer dan in het voorgaande kwartaal) begint het ondernemersvertrouwen in de detailhandel het niveau van voor de crisis te benaderen.

Het pessimisme neemt daarentegen toe in de verwerkende industrie, waar het vertrouwen in het vierde kwartaal van 2024 verslechterde en met 1,9 punten daalde tot -18,3 punten.

In 2024 verbeterde het ondernemersvertrouwen in België zeer licht met 0,1 punten ten opzichte van de score van -12,6 punten in 2023. De vertrouwenscurve bleef echter negatief in alle vier de kwartalen van 2024.

De trends verschillen echter van sector tot sector. De verbetering van het vertrouwen is merkbaar in de zakelijke dienstverlening, waar de index met 4 punten is gestegen tot +3,5, en in mindere mate in de handel (-14,9 in 2024 vergeleken met -16,8 het jaar daarvoor).

Daarentegen is het vertrouwen in de industrie in 2024 het laagst met -16,8 punten, 0,7 punten lager dan in 2023. Dat is de laagste waarde sinds 2012.

Industriële productie

Jaar-op-jaar gemeten trok de productie in de industrie zonder bouw (secties B+C+D) aan in het vierde kwartaal van 2024, met een daling van 1,5 % na een stijging van 3,3 % in het voorgaande kwartaal.

Ook de productie in de verwerkende nijverheid (sectie C) daalde in het vierde kwartaal van 2024 met 1,4 % op jaarbasis. De productiestijging in het derde kwartaal van 2024 was van korte duur.

De erosie van de productie in de sector elektriciteit, gas, stoom en gekoelde lucht (sectie D) zette ook door in het vierde kwartaal van 2024, met een daling van de productie met 1,7 % ten opzichte van het overeenkomstige kwartaal van 2023.

In het vierde kwartaal van 2024 noteerde de productie in de bouwnijverheid (sectie F) een stijging van 0,8 % ten opzichte van het vierde kwartaal van 2024. Hoewel die productiestijging bescheiden was, maakte ze een einde aan twee kwartalen van achteruitgang in de bouwsector.

Als gevolg hiervan kreeg de industriële productie in 2024 een nieuwe klap. In vergelijking met 2023 is de productie in alle sectoren gedaald, namelijk in de industrie (winning van delfstoffen), de verwerkende nijverheid, de elektriciteitssector en de bouw (B+C+D+F). Hoewel de productie in de bouwnijverheid eind 2024 weer aantrok, steeg deze niet voldoende om een daling op jaarniveau te voorkomen. Die daling van de jaarlijkse productie in de bouwsector is ook de eerste die sinds 2021 wordt opgetekend. Voor de andere sectoren die hier zijn onderzocht, heeft de neerwaartse trend die in 2023 werd waargenomen, zich daarentegen voortgezet, zij het op kleinere schaal.

Bezettingsgraad productiecapaciteit

De bezettingsgraad van de productiecapaciteit (PCU-Productie Capacity Utilization) voor de verwerkende industrie steeg licht in het vierde kwartaal van 2024 en bereikte 75%. Dit is het hoogste resultaat sinds het tweede kwartaal van 2023, maar het ligt nog steeds ver onder de waarden van voor de energiecrisis en ook onder het gemiddelde over 10 jaar (78,9 %).

Een voorbeeld van stabiliteit is de zeer lichte stijging van de PCU in de voedingsindustrie, van 76,2 % in het derde kwartaal van 2024 naar 76,6 % in het vierde kwartaal van 2024. Hoewel de TUC van de voedingssector onder het 10-jarig gemiddelde lag, komt die nog steeds het dichtst in de buurt van die van alle hier onderzochte sectoren.

De textielindustrie rapporteerde een stijging van haar PCU, van 61,6 % in het derde kwartaal van 2024 tot 63,5 % in het vierde kwartaal van 2024. Ondertussen stagneerde de PCU voor de technologische industrie op 76,6 %. Die percentages zijn nog steeds erg laag in vergelijking met de percentages die werden waargenomen tijdens de bestudeerde periode (2014-2024), en zelfs onder hun waarde tijdens de pandemie.

De situatie is anders in de chemische industrie. De PCU in die sector verslechterde aanzienlijk, van 70,1% in het derde kwartaal van 2024 tot 65,7 % in het vierde kwartaal van 2024. Die daling maakt een einde aan een reeks van drie opeenvolgende kwartaalstijgingen voor deze indicator en brengt hem terug op een niveau dat dicht bij dat van het vierde kwartaal van 2023 ligt. Die sterke neerwaartse beweging in het vierde kwartaal heeft zich al voorgedaan in 2022 en 2023. Bovendien blijft de PCU van de chemische industrie aanzienlijk onder het gemiddelde over 10 jaar.

De bezettingsgraad (PCU) van de verwerkende industrie schommelde door de jaren heen. In 2020 was er een aanzienlijke daling in verband met de Covid-19-pandemie. In 2024 bereikte de PCU voor de verwerkende industrie als geheel het laagste niveau in de periode 2014-2023, met een daling van één punt tot 74,5 %.

De PCU voor de vier onderzochte sectoren dalen en wijken dus af van hun langetermijngemiddelde. Zo zal de PCU voor de voedingsindustrie in 2024 met 1,2 procentpunten dalen tot 76,4 %, vergeleken met een gemiddelde waarde van 77,6 % voor de periode 2014-2023. De situatie is vergelijkbaar voor de textielindustrie, waar de PCU met slechts 0,8 procentpunten zal dalen tot 62,6 % in 2024, vergeleken met een 10-jarig gemiddelde van 68,5 %. De situatie is vergelijkbaar voor de technologische industrie, waar de historisch hoge PCU met 1,4 procentpunt daalt tot 76,8 %, ver onder het langetermijngemiddelde van 80,1%.

De situatie is nog zorgwekkender voor de chemische industrie, waar de UTC in 2024 met 1,2 procentpunten is gedaald tot 67,9 %, bijna 10 procentpunten onder het gemiddelde van de afgelopen 10 jaar (77,4 %).

Oprichtingen en stopzettingen van ondernemingen

In het vierde kwartaal van 2024 werden 28.876 nieuwe bedrijven opgericht, 1.458 minder dan in het overeenkomstige kwartaal van 2023. Die nieuwe bedrijven vertegenwoordigden:

• 89,2 % een eerste belastingaanvrager (waarvan 48,0 % natuurlijke personen en 41,2 % rechtspersonen)
• 10,8 % een nieuwe belastingaanvrager (waarvan 9,3 % natuurlijke personen en 1,5 % rechtspersonen).

Daarnaast staakten 26.800 bedrijven hun activiteiten in het vierde kwartaal van 2024 (waarvan 70,5 % natuurlijke personen en 29,5 % rechtspersonen), 1.980 meer dan in het vierde kwartaal van 2023.

In het vierde kwartaal van 2024 was het saldo van starters en stopzettingen met 2.076 positief. Het waren er echter 3.438 minder dan in het overeenkomstige kwartaal van 2023 (een daling met bijna twee derde, of 62,4 %).

In 2024 was de bedrijvendemografie zwakker dan in 2023. Het aantal oprichtingen daalde met 0,3%, terwijl het aantal opheffingen met 6,8% toenam.

Het nettosaldo van opgerichte en opgeheven bedrijven bedroeg 18.840 bedrijven in 2024, 6.819 minder dan in 2023. Dat nettosaldo bleef dus positief, ook al is het met meer dan een kwart gedaald (- 26,6 %).

Faillissementen

In het vierde kwartaal van 2024 steeg het totale aantal faillissementen met 2,0 % j-o-j tot 2.900 faillissementen (58 meer dan in dezelfde periode van 2023). 

De bouwsector (F) noteerde het hoogste aantal faillissementen in het vierde kwartaal van 2024 (674 faillissementen, 37 meer dan in het overeenkomstige kwartaal van 2023). Met 507 faillissementen komt de accommodatie- en cateringsector (I) op de derde plaats, hoewel het aantal faillissementen in deze sector met een jaar is gedaald. Daarmee komt deze sector achter de handel in en reparatie van motorvoertuigen en motorfietsen (G), die in het vierde kwartaal van 2024 607 faillissementen optekende, 46 meer dan in het overeenkomstige kwartaal van 2023.

In totaal werden er in 2024 11 067 faillissementen geregistreerd in België, 824 (+8,0 %) meer dan in 2023. Net als in het vierde kwartaal van 2024 blijft de sector met het hoogste aantal faillissementen in 2024 de bouwsector (F). Deze sector noteerde 2.619 faillissementen in 2024, 389 (+17,4 %) meer dan in 2023. In absolute cijfers is dit de sector met de grootste stijging van het aantal faillissementen in 2024, gevolgd door de handel in en reparatie van motorvoertuigen en motorfietsen (+244 faillissementen in 2024).

De dienstensector (G&T) is goed voor meer dan twee derde (71,2 %) van het aantal faillissementen in 2024 (7.876 van de 11.067 faillissementen). De bouwsector (F) staat bovenaan de ranglijst en is goed voor bijna een kwart van de faillissementen (23,7 %). Hij wordt gevolgd door de sector handel en reparatie van auto's en motorfietsen (G; 21,1 %) en de sector huisvesting en voeding (I; 17,6 %). Samen zullen deze drie sectoren goed zijn voor bijna twee derde (62,4%) van de faillissementen in 2024.

Werkgelegenheid en werkloosheid

Na een stagnatie in de eerste twee kwartalen van 2024 in vergelijking met de eerste twee kwartalen van 2023, steeg de totale werkloosheid opnieuw met 0,3 procentpunten op jaarbasis in het vierde kwartaal van 2024 tot 5,8 %. De werkloosheid onder de 25-jarigen zette de verslechtering (op jaarbasis) voort die in het vierde kwartaal van 2023 begon, met een stijging van 17,1 % in het vierde kwartaal van 2023 tot 17,5 % in het vierde kwartaal van 2024.

De verbetering van de arbeidsparticipatie die in het tweede kwartaal van 2024 werd waargenomen, zette zich in de volgende twee kwartalen voort. De werkgelegenheidsgraad bedroeg 67,3 % in het vierde kwartaal van 2024, vergeleken met 66,9 % in dezelfde periode van 2023, een verbetering van 0,4 procentpunten.

Over heel 2024 vertoonde van de werkgelegenheids- en werkloosheidsindicatoren alleen de werkgelegenheidsindicator een gunstige trend binnen een jaar van het vorige. Met 66,8% bereikte de arbeidsparticipatie in 2024 het hoogste niveau in 13 jaar, een stijging met 0,2 procentpunt ten opzichte van 2023. De jeugdwerkloosheid bedroeg 17,4 % in 2024, een stijging van 1,4 procentpunt ten opzichte van 2023. De totale werkloosheid (niet-gecorrigeerde gegevens) steeg met 0,1 procentpunt tot 5,7 % in 2024.

 

Over het geheel genomen laten de gegevens een stijging zien van de totale werkloosheid in de tweede helft van 2024, terwijl de verslechtering van de jeugdwerkloosheid al aan de gang is sinds begin 2024. Deze situatie lijkt het gevolg te zijn van een combinatie van factoren, namelijk:

• de zwakke economische groei, inclusief monetaire verkrapping, die zijn weerslag heeft gehad op de arbeidsmarkt,
• het gebrek aan banengroei,
• de mismatch tussen vacatures en de vaardigheden van werkzoekenden,
• de toename van het aantal bedrijfsfaillissementen.

Niet-werkende werkzoekenden

Het vierde kwartaal van 2024 is het negende kwartaal op rij waarin het aantal niet-werkende werkzoekenden (NWWZ) en het aantal NWWZ onder 25 jaar verslechteren op jaarbasis. Het aantal niet-werkende werkzoekenden (NWWZ) steeg in het vierde kwartaal van 2024 met 3,8 % jaar-op-jaar tot 528.960. Ook het aantal niet-werkende werkzoekenden jonger dan 25 jaar steeg met 3,8 % jaar-op-jaar tot 94.569

De ongunstige trend in het aantal niet-werkende werkzoekenden (NWWZ) die in 2023 werd waargenomen, zette zich voort in 2024. Het aantal NWWZ stijgt met 7,0 % tot 522.892. Hetzelfde geldt voor de NWWZ onder 25 jaar, van wie het aantal met 5,7 % steeg tot 89.982.

Buitenlandse handel

Volgens het nationaal concept daalde de totale uitvoer van goederen in waarde in het vierde kwartaal van 2024 met 4,1 % ten opzichte van dezelfde periode in 2023 en bedroeg 87,4 miljard euro, tegenover 91,2 miljard euro in het vierde kwartaal van 2023. De uitvoer nam ook voor het achtste achtereenvolgende kwartaal af, met een daling op jaarbasis in elk kwartaal sinds 2023. Die daling van de uitvoer in het vierde kwartaal van 2024 is toe te schrijven aan de uitvoer buiten de EU27, die met 5,2 % op jaarbasis verminderde, en de uitvoer binnen de EU27 die in dezelfde periode gedaald met 3,4 % is.

De Belgische invoer van goederen in waarde vertoonde ook een neerwaartse trend op jaarbasis sinds het eerste kwartaal van 2023. Op jaarbasis daalde ze in het vierde kwartaal van 2024 met 5,9 % naar 84,4 miljard euro, tegenover 89,6 miljard euro een jaar eerder. Dat is de achtste opeenvolgende daling van de totale invoer van goederen. De invoer binnen de EU27 in het vierde kwartaal van 2024 met 5,8 % op jaarbasis afnam, terwijl de invoer buiten de EU27 meer sterk daalde, met 6 %.

Dat resulteerde in een overschot op de handelsbalans in het vierde kwartaal van 2024 (+3,1 miljard euro). Dat is een verbetering ten opzichte van het saldo van het vorige kwartaal (+2,5 miljard euro), en ook ten opzichte van het saldo van het overeenkomstige kwartaal van 2023 (+1,6 miljard euro).

De buitenlandse handel verzwakte dus in 2024, voor het tweede jaar achtereen. De uitvoer van goederen daalde met 4,9 en de invoer met 8,8 %, tot respectievelijk 348,6 miljard euro en 339,2 miljard euro. Die grotere verslechtering van de invoer resulteerde in een verbetering van de handelsbalans in 2024. Waar de handelsbalans in 2023 nog een tekort van 5,2 miljard euro liet zien, zal deze nu in 2024 een overschot van 9,4 miljard euro laten zien.

Inflatie

Na een sterke daling in de loop van 2023 (van 10,3 % in 2022 tot 2,4 %) steeg de inflatie, zoals gemeten door de geharmoniseerde index van consumentenprijzen (HICP), in 2024 opnieuw tot 4,3 %. Vanaf 3 % in het eerste kwartaal van 2024 versnelde de inflatie in het tweede kwartaal tot 5,1 %, waarna het weer afnam tot 4,6 % in het laatste kwartaal van 2024.

Na in 2023 12,4 % te hebben bereikt, daalde de inflatie van niet-bewerkte levensmiddelen in 2024 scherp tot 2,6 %. Hoewel ze een bescheiden gewicht hebben in het consumentenmandje, bedroeg hun bijdrage aan de totale inflatie 0,1 procentpunt in 2024, vergeleken met 0,5 procentpunt in 2023. In het vierde kwartaal van 2024 bedroeg de inflatie van onbewerkte voedingsmiddelen 2,3 %, wat 0,1 procentpunt bijdroeg aan de totale inflatie.

De inflatie van bewerkte levensmiddelen vertraagde ook sterk in 2024, van 12,7 % in 2023 tot 5,6 % in 2024. Die productgroep droeg 0,9 procentpunt bij aan de totale inflatie in 2024. Met 7,1 % in het vierde kwartaal van 2024 droeg de inflatie in deze productgroep 1,2 procentpunt bij aan de totale inflatie in dat kwartaal.

De inflatie in de diensten bleef gedurende 2024 afnemen en kwam in het laatste kwartaal van 2024 uit op 3,8 %, waarmee de inflatie voor 2024 als geheel op 4,3 % uitkwam. De dienstensector droeg daarmee 1,7 procentpunt bij aan de totale inflatie in het laatste kwartaal van 2024 en 1,9 procentpunt over heel 2024.

Niet-energetische industriële producten hadden het minst te lijden onder de inflatie in 2024. Die trend kan worden verklaard door een geleidelijke afname van de inflatie in de kwartalen van 2023 en 2024. In het laatste kwartaal van 2024 bleef de inflatie voor die productgroep beperkt tot 1,2 %, wat 0,3 procentpunt bijdroeg aan de totale inflatie. Van de vijf bestudeerde productgroepen had die groep de laagste inflatie in 2024 (+1,7 %), wat 0,4 procentpunt bijdroeg aan de totale inflatie.

De inflatie van energieproducten bleef in de loop van 2024 zeer volatiel en ging van een negatieve inflatie van 6,9 % in het eerste kwartaal van 2024 naar een positieve inflatie van 13,5 % in het laatste kwartaal, waarmee die producten 1,3 procentpunt bijdragen aan de totale inflatie in dat kwartaal. De inflatie van energieproducten bedroeg dus 9,7 % over heel 2024, waarbij die producten 1 procentpunt bijdragen aan de totale inflatie. Zonder energieproducten zou de inflatie in 2024 3,3 % bedragen in plaats van 4,3 %.