Sectoraal panorama 2024 - Overzicht 2023

Het Sectoraal panorama geeft een overzicht van de prestaties van de sectoren in België, op basis van officiële statistieken. De editie 2024 bestaat uit drie delen:

• een overzicht van de Belgische conjunctuur;
• fiches per sector met de belangrijkste economische indicatoren en de lessen voor de verwerkende nijverheid en de marktdiensten (profit-diensten);
• een overzicht van de NACE-sectoren tot op drie cijfers die bijzonder goed gepresteerd hebben in 2023 en de sectoren die daarentegen met problemen te kampen hadden. Die worden onderzocht vanuit het oogpunt van de omzet, de productie-index of het aantal arbeidsplaatsen. De variaties voor die drie indicatoren (tegenover een jaar ervoor) is ook opgenomen in dat derde deel.

Daarnaast bevat het Sectoraal Panorama overzichtstabellen die toelaten om de prestaties van sectoren met elkaar te vergelijken en hun gewicht in de economie verhoudingsgewijs te beoordelen.

Voornaamste bevindingen

De groei van het Belgische bbp bedroeg 1,4 % in 2023, opnieuw dankzij een belangrijke bijdrage van de diensten. De economische groei zal naar verwacht stabiliseren op 1,4 % in 2024, alvorens licht te vertragen naar 1,3 % in 2025. De inflatie vertraagde naar 4,1 % in 2023, dankzij een daling van de energieprijzen, en ze zal normaal gezien verder blijven afnemen in 2024 en zakken naar 3,1 %.

De verwerkende nijverheid maakte in 2023 over het algemeen een matig jaar door, waarin de meeste indicatoren een ongunstige ontwikkeling lieten zien. De omzet, productie en werkgelegenheid krompen. Ook de bezettingsgraad van de productiecapaciteit daalde, en het ondernemersvertrouwen bereikte in die periode een dieptepunt. Het aantal werkgevers zette de neerwaartse trend van de afgelopen jaren voort en bereikte in 2023 ook het laagste niveau ooit. Bovendien steeg het aantal failliet verklaarde bedrijven in 2023 tot het hoogste niveau van de analyseperiode. Tot slot daalde de handel na een piek in 2022, zowel aan de invoer- als aan de uitvoerzijde, terwijl de handelsbalans verslechterde, hoewel er nog steeds sprake is van een overschot.

In 2022, het laatste jaar dat beschikbaar is voor de ondernemerschapsindicatoren, daalde het aantal opgestarte bedrijven terwijl het aantal opgestarte bedrijven steeg. Daardoor nam de ondernemersdynamiek af, hoewel ze positief blijft, aangezien het aantal opgestarte bedrijven groter is dan het aantal geschrapte bedrijven. Alleen de gunstige ontwikkeling van de investeringen en de stijging van de loonmassa zijn een lichtpuntje in de zeer sombere trend in de verwerkende nijverheid in 2023. Er moet ook worden opgemerkt dat die drie indicatoren in 2023 hun hoogste niveau bereikten tijdens de analyseperiode.

Er bestaan evenwel verschillen tussen de verschillende sectoren van de verwerkende nijverheid. Daarom is het zinvol om de fiches per sector in hoofdstuk 2.4 te raadplegen.

Over het geheel genomen was 2023 een ongunstig jaar voor winstgeoriënteerde marktdiensten. Bijna alle geanalyseerde economische indicatoren vertoonden negatieve signalen. Met uitzondering van een toename van de investeringen, de werkgelegenheid en de loonmassa vertoonden alle andere indicatoren waarover gegevens beschikbaar zijn, ongunstige trends. Die omvatten een daling van de omzet, een verslechtering van het ondernemersvertrouwen, evenals een daling van het aantal werkgevers (na een piek in 2022) en een toename van het aantal faillissementen.

Ook het ondernemerschap heeft het in 2022 slecht gedaan, met een daling van het aantal opgerichte bedrijven in combinatie met een stijging van het aantal faillissementen, waardoor de ondernemingsdynamiek verzwakt, hoewel ze positief blijft.

Er bestaan verschillen tussen de verschillende sectoren van de winstgeoriënteerde marktdiensten. Daarom is het zinvol om de sectorfiches in hoofdstuk 2.4 te raadplegen.

Uit een analyse van sectoren in 2023 op een meer uitgesplitst niveau (3-cijferige NACE)  bleek het volgende:

Voor de verwerkende nijverheid

• Van de 48 industriële sectoren met een omzet van meer dan 1 miljard euro zagen 22 hun omzet in 2023 dalen ten opzichte van 2022.
• Meer sectoren zagen hun productie dalen in 2023 dan stijgen: 1/3 steeg en 2/3 daalde.
• Meer dan de helft van de onderzochte industriële sectoren (58,2 %) noteerde ook een negatieve trend in het aantal arbeidsplaatsen.

Voor de diensten

• In de dienstensector trof de omzetdaling in 2023 minder sectoren, namelijk 15 van de 73 dienstensectoren met een omzet van meer dan 1 miljard euro.
• Bijna twee derde (60,7 %) van de geanalyseerde sectoren noteerde een toename van het aantal arbeidsplaatsen in 2023, en in sommige gevallen was die aanzienlijk.