Koop nu! Betaal later ? Een hellend vlak naar schuldenlast?

“Koop nu, betaal later” applicaties zijn een nieuwe manier voor de consument om uitgesteld te betalen bij aankoop van de goederen. Dit kan voordelig zijn voor de consument omdat hij zo zijn aankopen beter kan spreiden. Maar wat als hij op het einde van de rit niet meer tijdig kan terugbetalen?

Bovendien moet dit type applicaties in een bredere context bekeken worden. Het koop- en betaalgemak van diverse eCommerce toepassingen, zet de deur open naar een steeds grotere consumptiedrang. Wordt aankopen niet te gemakkelijk?

 Dit zijn een aantal vragen die we met deze studie wensen te beantwoorden. De BV-OECO liet door IPSOS een enquête uitvoeren bij 1500 Belgische consumenten (16  tot 75 jaar). Teneinde statistisch relevante antwoorden te kunnen garanderen, werd er binnen de groep van gebruikers nog een aparte boost uitgevoerd (waardoor 800 gebruikers werden ondervraagd).

Korte samenvatting van de resultaten

De “Koop nu-betaal later” applicaties (Hierna BNPL, naar de Engels afkorting “Buy Now, Pay Later”)  hebben ondertussen hun intrede gemaakt in de Belgische markt. 37% van de Belgen blijkt deze betaalmethode te kennen, en 18% gebruikt deze betaalmethode al actief (en heeft 15% interesse dit in de nabije toekomst te gebruiken).  Dit is een betaalmethode die momenteel vooral aanslaat bij jongeren (28,5% van de -24 jarigen gebruikt deze betaalmethodes al). Ook personen die we kennen als “Compulsieve kopers” , zijn vaker geneigd deze applicatie te gebruiken.

Uit onze enquête blijkt dat 17% van de gebruikers al eens in aanraking zou gekomen zijn met een incassobureau dat optreedt voor een KNBL speler. Bij de gebruikers die al met incassobureaus in aanraking kwamen, troffen we verhoudingsgewijze vaker jongeren (29% van de gebruikers jonger dan 24 jaar gaf aan al gecontacteerd geweest te zijn door een incassobureau), evenals compulsieve kopers (36%).

De kortingen, promoties en reclame die BNPL-gebruikers via hun applicatie ontvangen, zetten de gebruikers sneller aan tot kopen (42% zegt dat ze wel degelijk sneller tot kopen overgaan door de interessante kortingen die ze via hun applicatie krijgen, en 45% van de gebruikers zegt dit effect eveneens te hebben bij de regelmatige informatie die ze via de app krijgen over interessante artikelen of winkels). 25% van de gebruikers geeft toe dat dit voor hen een van de pijnpunten van deze applicatie is.

Enkele aanbevelingen

De richtlijn consumentenkrediet werd recent herzien waardoor “Koop Nu Betaal Later”- toepassingen vanaf 20 november 2026 onder het toepassingsgebied van deze richtlijn vallen. Hierdoor zal het verboden zijn reclame te maken voor dergelijke toepassingen en dient er bij het gebruik van dergelijke toepassing steeds een kredietwaardigheidsbeoordeling te gebeuren.

Bij de omzetting van de richtlijn consumentenkrediet in Belgisch recht, is een debat over de marketingmethodes die achter dergelijke modellen zitten, dan ook nodig.

Tenslotte dienen de problemen die eigen zijn aan dergelijke betaalsystemen, geïntegreerd te worden in opleidingen rond financiële geletterdheid.

Over de auteurs

Deze studie is een studie van de BV-OECO. De BV-OECO is een VZW die een platform biedt aan verschillende consumentenorganisaties. Deze studie wordt door een akkoord met de FOD Economie gepubliceerd op de website van de FOD. De FOD Economie biedt ons dit platform aan, maar is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de studies.