Chemische stoffen in speelgoed: gevaarlijk?

Bij een steekproef van 20 gecontroleerde speelgoedartikelen voldeden er 18 niet aan de eisen en vormden 4 een ernstig risico. Dat bleek uit een controlecampagne van de FOD Economie.

Sinterklaas en de eindejaarsfeesten staan voor de deur en veel ouders denken er al aan om hun kinderen te verwennen met leuk speelgoed. Maar is dat speelgoed wel veilig?

Om dat uit te zoeken voerde de FOD Economie in 2021 een controlecampagne. Bedoeling was om de veiligheid en conformiteit te controleren van speelgoed voor kinderen jonger dan 3 jaar en van speelgoed dat bedoeld is om in de mond te steken. De campagne waakte er over dat niet-conform en/of gevaarlijk speelgoed van de markt werd gehaald.

De campagne controleerde vooral de naleving van de grenswaarden voor bepaalde chemische stoffen zoals fosfaatderivaten, bisfenol A, formamide, enz.

Er werd ook aandacht besteed aan de administratieve eisen en bepaalde onderdelen van de technische documentatie, namelijk de veiligheidsbeoordeling, de lijst van gebruikte bestanddelen en materialen, de EG-verklaring van overeenstemming en de testrapporten.

Er werden in totaal 20 speelgoedartikelen bemonsterd. Die bemonstering was niet representatief voor de Belgische markt omdat er actief gezocht werd naar speelgoed dat vermoedelijk niet non-conform was.

Ernstig risico in 20 % van de gevallen

Vier van de 20 geteste speelgoedartikelen bleken chemisch niet conform te zijn, d.w.z. dat ze de maximaal toegestane waarden voor bepaalde chemische stoffen overschreden. Sommige daarvan kunnen kankerverwekkend (fosfaatderivaten gebruikt als brandvertrager), reprotoxisch (bisfenol A, formamide), mutageen (fenol) of gewoonweg allergeen zijn.

De 4 speelgoedartikelen die de grenswaarden voor chemische stoffen overschreden, vormden een ernstig risico. Daarom stuurde de FOD Economie waarschuwingen uit op Europees niveau. Ook werden de artikelen uit de handel genomen en bij de consument teruggeroepen.

Tal van administratieve inbreuken

Naast de technische non-conformiteiten vertoonden 18 van de 20 speelgoedartikelen administratieve non-conformiteiten.

De meest voorkomende administratieve non-conformiteiten gingen over de volgende aspecten:

• de technische documentatie was niet correct en/of onvolledig;
• de EG-verklaring van overeenstemming was niet beschikbaar of de inhoud ervan was niet volledig of correct;
• het adres van de fabrikant werd niet vermeld op het speelgoed;
• de waarschuwing "Niet geschikt voor kinderen jonger dan 3 jaar" was onterecht aangebracht.

Uit de controle van bepaalde delen van de technische documentatie bleek dat de lijst van stoffen en materialen, de veiligheidsbeoordeling en de testrapporten de meeste problemen opleverden. De testrapporten en de EG-verklaring van overeenstemming waren vaak onvolledig, bevatten onjuiste informatie of maakten het niet mogelijk een duidelijk verband met het betrokken speelgoed vast te stellen.

Waarop moet je letten bij het kopen van speelgoed?

• Koop nooit speelgoed zonder CE-markering: die conformiteitsverklaring van de fabrikant is verplicht op al het speelgoed.
• Controleer bij speelgoed voor kinderen jonger dan 3 jaar of kleine onderdelen niet kunnen losraken of vervormen wanneer ze vallen of botsen. Ze kunnen worden ingeslikt en verstikking veroorzaken.
• Lees de instructies en waarschuwingen om er zeker van te zijn dat het speelgoed geschikt is voor de leeftijd van het kind.
• Pas op voor speelgoed dat duidelijk bedoeld is voor kinderen jonger dan 3 jaar, maar waarop de waarschuwing "Niet geschikt voor kinderen jonger dan 3 jaar" en/of het pictogram staat.
• Controleer of het adres van de fabrikant of importeur op de verpakking staat.
• Koop speelgoed bij betrouwbare winkels en webshops.