Table of Contents
Wat is een kredietbemiddelaar?
De wet definieert de kredietbemiddelaar als een natuurlijke persoon of rechtspersoon die niet optreedt als kredietgever en die in het raam van zijn bedrijfs- of beroepsactiviteiten, tegen een vergoeding in de vorm van geld of een ander overeengekomen economisch voordeel:
- aan consumenten kredietovereenkomsten voorstelt of aanbiedt;
- consumenten anderszins dan onder a) bedoeld, bijstaat bij de voorbereiding van het sluiten van kredietovereenkomsten;
- namens de kredietgever met consumenten kredietovereenkomsten sluit.
Wordt hiermee gelijkgesteld de persoon die kredietovereenkomsten aanbiedt of toestaat wanneer deze overeenkomsten het voorwerp uitmaken van een onmiddellijke overdracht of indeplaatsstelling ten gunste van een andere erkende kredietgever aangewezen in de overeenkomst.
De wet is van toepassing op personen die in het kader van hun beroepsactiviteiten handelen. Personen die incidenteel zonder het oogmerk op (rechtstreekse of onrechtstreekse) winst handelen om een naaste te helpen, worden dus niet beschouwd als bemiddelaars. Een tussenkomst, zelfs incidenteel, die echter in het kader van een beroepsactiviteit plaatsvindt, valt wel onder de wettelijke kwalificatie van bemiddelaar.
Bijvoorbeeld: de sociale dienst van de onderneming die als bemiddelaar optreedt om met de schuldeisers over een krediet te onderhandelen om de schulden van een werknemer te verenigen, is volgens de wet betreffende diverse bepalingen inzake de financiering voor kleine en middelgrote ondernemingen een bemiddelaar zoals voortaan opgenomen in het Wetboek van economisch recht.
Voorwaarden om de activiteit uit te oefenen
De Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (Financial Services and Markets Authority - FSMA) is bevoegd voor de toegang tot het beroep van kredietgever en van kredietbemiddelaar in hypothecair krediet en in consumentenkrediet. Raadpleeg voor meer informatie haar website.
Rol en categorieën van bemiddelaar voor de sluiting van een kredietovereenkomst
De bemiddelaar onderneemt verschillende acties:
- hij stelt de producten van de kredietgevers voor; de producten van kredietgevers voor te stellen, de informatie te verzamelen om de aanvraag in te dienen, het dossier aan de kredietgever voor te leggen, zijn akkoord aan de leners door te geven, hun handtekeningen op de contractuele documenten te krijgen, hen het bedrag van het krediet te overhandigen, enz.
- hij verzamelt alle informatie om de aanvraag in te dienen;
- hij legt het dossier voor aan de kredietgever;
- hij brengt de kredietleners op de hoogte van het akkoord van de kredietgever;
- hij verzamelt de handtekeningen van de kredietleners op de contractuele documenten;
- hij overhandigt eventueel het kredietbedrag over aan de kredietleners, enz.
De tussenkomst in de procedure van het afsluiten van de overeenkomst in alle fasen of in één van de fasen doet de hoedanigheid van kredietbemiddelaar ontstaan, behalve in het geval van een zaakaanbrenger.
We onderscheiden twee categorieën van kredietbemiddelaars:
- de bemiddelaars in hypothecaire kredieten die actief zijn in de sector van de hypothecaire kredieten;
- de bemiddelaars in consumentenkredieten die actief zijn in de sector van de consumentenkredieten.
De bemiddelaars in hypothecaire kredieten worden onderverdeeld in:
- de kredietmakelaars die de producten van meerdere kredietgevers aanbieden;
- de verbonden agenten die handelen voor rekening van en onder de volledige en onvoorwaardelijke verantwoordelijkheid van één kredietgever of meerdere kredietgevers die deel uitmaken van eenzelfde groep;
- subagenten die handelen voor rekening van en onder de volledige en onvoorwaardelijke verantwoordelijkheid van één kredietgever die geen subagent is.
De bemiddelaars in consumentenkredieten worden onderverdeeld in
- kredietbemiddelaars;
- verbonden agenten;
- agenten in een nevenfunctie, die verkopers zijn van niet-financiële goederen en diensten in de hoedanigheid van bemiddelaar in consumentenkredieten in een nevenfunctie en voor rekening van een of meer kredietverstrekkers. Onder bepaalde voorwaarden zijn die agenten vrijgesteld van bepaalde verplichtingen, met name die welke betrekking hebben op precontractuele informatie aan de consument, die wel van toepassing is op andere bemiddelaars. Raadpleeg voor meer informatie artikel VII.72 van het Wetboek van economisch recht.
Worden ook als kredietbemiddelaars beschouwd: verkopers op afbetaling of de kredietverstrekker indien deze personen hun rechten onmiddellijk afstaan aan een kredietmaatschappij of als ze deze maatschappij onmiddellijk in hun rechten stellen.
De verantwoordelijkheden van de kredietbemiddelaar
De activiteit van de bemiddelaars wordt geregeld door talrijke wettelijke bepalingen. De bepalingen over openbaarheid of adviesplicht zijn bijvoorbeeld zowel van toepassing op de kredietgever als op de kredietbemiddelaar die helpt bij het afsluiten van de overeenkomst.
Ten aanzien van de kredietgever
De bemiddelaar heeft verschillende verplichtingen ten aanzien van de kredietgever. Die omvatten voornamelijk:
- hij moet aan de kredietgever de informatie verstrekken die nodig is voor de beoordeling van de solvabiliteit;
- hij mag de kredietaanvragen niet opsplitsen;
- hij moet ook alle benaderde kredietverleners informeren over de bedragen van de andere kredietovereenkomsten die hij ten behoeve van dezelfde consument heeft aangevraagd of verkregen gedurende de twee maanden voorafgaand aan de indiening van elke nieuwe kredietaanvraag.
- hij neemt zijn verantwoordelijkheid op tegenover de kredietgever als hij schade bij hem veroorzaakt door een fout te maken.
Dit is met name het geval voor de controle van de documenten die door de consument worden voorgelegd. De bemiddelaar bestudeert de originele documenten. De kredietgever ontvangt slechts fotokopieën van de voorgelegde stukken. De vaststelling van de identiteit van de aanvrager en met name zijn geboortedatum is ook van essentieel belang, aangezien deze gegevens vereist zijn om de Centrale voor Kredieten aan Particulieren correct te kunnen raadplegen. De bemiddelaar kan verplicht worden om de kredietgever die heeft ingestemd met een krediet op basis van een valse identiteit of een valse loonfiche die de bemiddelaar had moeten openbaar maken, schadeloos te stellen.
Indien de bemiddelaar medeplichtige van de consument was, bijvoorbeeld om een valse verklaring af te leggen, dan kan de kredietgever hem aanklagen om de volledige schade terugbetaald te krijgen.
Ten aanzien van de consument
De kredietbemiddelaars zijn onderworpen aan dezelfde regels en delen, op vele punten, dezelfde verplichtingen als de kredietgevers.
Dit geldt voor de regels over kredietpromotie, de adviesplicht en informatieplicht bij het afsluiten van de overeenkomst, en voor de verplichting tot niet-inmenging als de consument duidelijk niet in staat is om het krediet dat hij aanvraagt, terug te betalen.
De kredietbemiddelaars zijn aansprakelijk voor hun activiteiten. Deze aansprakelijkheid is hen eigen en komt, indien van toepassing, bovenop de aansprakelijkheid van de kredietgever. Zo kan de verlening van een krediet aan een consument, terwijl de raadpleging van de Centrale voor Kredieten aan Particulieren aantoonde dat hij niet in staat was tot terugbetaling, worden beschouwd als een fout van de bemiddelaar en van de kredietgever. De consument kan zijn aansprakelijkheidsvordering richten tegen de een en/of de ander. De kredietbemiddelaar mag immers geen kredietaanvraag indienen voor een consument indien hij, op basis van de informatie waarover hij beschikt of dient te beschikken, van oordeel is dat de consument duidelijk niet in staat zal zijn om de verplichtingen na te komen die voortvloeien uit de kredietovereenkomst.
De kredietbemiddelaar mag bovendien geen vergoeding ontvangen, hetzij direct hetzij indirect, onder welke vorm dan ook, van de consument die hem heeft gevraagd te bemiddelen.
Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA)Congresstraat 12-14
1000 Brussel
Tel.: +32 2 220 52 11
Fax: +32 2 220 52 75
Dienst Krediet en Schuldenlast
FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie
Algemene Directie Economische Reglementering
Dienst Krediet en Schuldenlast
City Atrium
Vooruitgangstraat 50
1210 Brussel
Tel.: +32 2 277 65 59
Fax: +32 2 277 52 55
E-mail: sfin@economie.fgov.be
