Netneutraliteit is een concept dat een niet-discriminatie van toegang tot informatie op het internet impliceert volgens 3 componenten: de bron, de bestemming en de inhoud. Met andere woorden, de gebruiker moet toegang krijgen tot om het even welke informatie, waar ze ook vandaan komt, voor wie ze ook bestemd is of wat ze ook inhoudt. Dit houdt in dat de gebruiker volledige keuzevrijheid heeft wat betreft de opgezochte informatie, volgens zijn eigen criteria, voor zover de grondrechten geëerbiedigd worden.
Ook al ondersteunen de internetproviders netneutraliteit en het openen van netwerken, ze zijn ook van mening dat een regulatie van de stroom van digitale inhoud nodig is. Enerzijds stijgt het gebruik van internetdiensten zo aanzienlijk dat de kosten van hun infrastructuur blijven toenemen. Anderzijds willen ze hun handelsmodellen die gebaseerd zijn op de “opwaardering van het internetverkeer” ontwikkelen en andere internettarieven volgens het type dienst aanbieden.
De uitdaging bestaat er dus in het open, creatieve en innovatieve karakter van het internet in een concurrerende omgeving te waarborgen en tegelijk te vermijden dat er zich een netwerk met twee snelheden ontwikkelt waartoe enkel de rijksten toegang zouden hebben. Hierbij moeten de internetproviders ook een zekere dienstkwaliteit kunnen garanderen en zich van de concurrentie kunnen onderscheiden.
In 2013 werd een studie gepubliceerd, besteld door de FOD Economie en zijn Algemene Directie Telecommunicatie en Informatiemaatschappij, die de (technische, economische en juridische) problemen met betrekking tot netneutraliteit in kaart moet brengen.
Sinds 15 juni 2017 zijn er nieuwe regels van toepassing. Het principe van « netneutraliteit » in de EU-wetgeving strekt ertoe internetgebruikers vrije toegang te geven tot de inhouden van hun keuze: zo zal het niet meer mogelijk zijn om bepaald gebruik van het internet op onbillijke manier te blokkeren of te vertragen en anderzijds een betalende prioritaire behandeling toe te staan. Dat betekent bijvoorbeeld dat de toegang tot de website van een start-up niet op onbillijke wijze mag worden vertraagd ten voordele van websites die door grote ondernemingen worden beheerd. Geen enkele dienst mag worden geblokkeerd omdat hij geen bijkomende kosten betaald aan de internetproviders. Er zal geen sprake zijn van « netbewakers » die beslissen waar gebruikers als dan niet toegang toe krijgen.
