Ontwikkeling van de projectoproep 5G-pilootprojecten

Waarom heeft de regering een projectoproep voor de subsidiëring van 5G-pilootprojecten gelanceerd?

In België verloopt de uitrol van 5G en de implementatie van 5G-toepassingen trager dan in de meeste landen van de Europese Unie. En dat terwijl 5G-technologie onmisbaar is voor Belgische ondernemingen en burgers die te maken krijgen met digitalisering in alle industriële sectoren.

Om onze ondernemingen te helpen die achterstand goed te maken, lanceerde de minister van Telecommunicatie, Petra De Sutter, een projectoproep voor de subsidiëring van 5G-pilootprojecten. Door beloftevolle projecten te ondersteunen, wordt het maatschappelijke en economische potentieel van de 5G-technologie concreter. Pilootprojecten kunnen innovatieve oplossingen voortbrengen en zo hinken we niet achterop ten opzichte van onze buurlanden, die massaal investeren in onderzoek en ontwikkeling van die nieuwe technologie.

Daarom lanceerde de FOD Economie op 14 juli 2022 een projectoproep om de creatie van nieuwe initiatieven aan te moedigen.

De oproep wil 5G-testomgevingen ondersteunen, waarbij 5G-pilootprojecten worden gefinancierd die innovatieve oplossingen voor federale bevoegdheden ondersteunen. Deze projectoproep past in het bredere programma “Telecom to the next level – towards sustainable and innovative solutions”.

Hoeveel bedragen de subsidies?

Voor de toekenning van de subsidies in het kader van deze projectoproep 2022 werd het totaal beschikbare budget bepaald op 24 miljoen euro.

De toegekende subsidie bedraagt maximaal 4 miljoen euro per project en valt onder de categorieën “experimentele ontwikkeling” en “onderzoeksinfrastructuur”, zoals gedefinieerd in verordening (EU) nr. 651/2014. De steunpercentages bepaald in de verordening zijn ook van toepassing op de subsidies uitgekeerd in het kader van deze oproep.

Wat zijn de criteria om de subsidies toe te kennen?

Aangezien het beschikbare en toe te kennen budget beperkt en geplafonneerd is, werden de kandidaten in concurrentie met elkaar gesteld zodat steun enkel werd toegekend aan de meest kwalitatieve en relevante projecten op basis van de volgende criteria:

• maturiteit van het project: schaalbaarheid en toepasbaarheid op korte-, middellange- en lange termijn;
• innovatieve aard van het project en gebruik van “state of the art”-technologie;
• bijdrage van het project tot de algemene sensibilisering rond 5G;
• bijdrage van het project tot duurzaamheid;
• bijdrage van het project tot de verbetering van de dienstverlening, efficiëntere werking of andere effecten;
• gebruik van artificiële intelligentie (AI) en Edge computing.

Welke pilootprojecten zullen subsidies ontvangen?

Hieronder vindt u de beschrijving van de 20 geselecteerde projecten.

Drones voor de inspectie van industriële haveninfrastructuur

SkyeBase wil samen met Orange Belgium een “Proof of Concept” ontwikkelen waarbij drones de industriële infrastructuur op een veilige, efficiënte en kwalitatieve manier inspecteren. Camera’s leggen informatie vast voor data-analyse en inspectierapportage via hun I-Spect platform dat gebruik maakt van artificiële intelligentie (AI) en 3D modellen. Dit om maximale uptime te garanderen en kostenstijgingen te vermijden. 5G zal fungeren als de verbinding tussen de drones, commandovoertuig, competentiecentrum, data-analysetools en het I-Spect platform. 5G maakt hier live stream mogelijk, alsook realtime AI-gestuurde defectdetectie en stabiele, snelle en veilige gegevensoverdracht van de inspectiebeelden.

Geautomatiseerd scheepsvervoer in de binnenvaart

Door de toename van vervoer over binnenwateren en het acute tekort aan gekwalificeerd personeel kunnen geautomatiseerde schepen een technologische revolutie betekenen in de scheepvaart. Daarvoor is een stabiel netwerk belangrijk. Scheepsvervoer tussen Luik en Antwerpen is gebaseerd op 4G. Seafar en Orange Belgium willen samen het huidige netwerk benchmarken aan een 5G oplossing om deze nadien te implementeren met een verhoogde graad van bandbreedte, dekking en latency. Het doel is om verschillende op afstand bestuurde binnenvaartschepen voor containertransport op het Albertkanaal uit te rusten, om de technologie nadien uit te breiden naar een grotere vloot.

Ondersteunen van ”mission critical” netwerken van Defensie

Het doel van dit project is het gebruik van een 5G-installatie om de "mission critical" netwerken van de basissen van Defensie te analyseren. Deze netwerken worden gebruikt voor de operaties en de veiligheid van de basis, voor de logistieke en technische ondersteuning en in het kader van de crisisplannen. Daarom is het voor Defensie cruciaal te beoordelen welk type 5G-infrastructuur voldoet aan onze behoeften op het gebied van veiligheid van informatie (vertrouwelijkheid, integriteit en beschikbaarheid) en op het gebied van communicatie (integratie met onze bestaande netwerken, specifieke diensten, ....).

Simultaanvertaling en prioriteitsoproepen voor thuiszorgpersoneel

i-mens, samen met Orange Belgium, beogen de ontwikkeling van een tool voor thuiszorgpersoneel dat het probleem van openstaande vacatures en de vraag om directe communicatie kan ondersteunen met functionaliteiten als simultane vertaling bij live gesprekken en prioriteitsoproepen met beeld en vertaling op afstand. Door de taalbarrière te omzeilen kunnen ook (super)anderstaligen potentieel ingeschakeld worden. Ook wanneer het zorgpersoneel zich onveilig voelt kan met live beeldverbinding, ondertiteld in de eigen taal, rechtstreeks contact gemaakt worden met de leidinggevende. Hiervoor worden in Brussel en regio Gent drie pilootsettings uitgewerkt.

Gecentraliseerde audiovisuele producties

De exponentiële groei van videocontent vraagt een grote technische en menselijke inzet voor het opzetten van een live audiovisuele productie ter plaatse, zeker voor kleinere evenementen. EVS Broadcast Equipment wil samen met Orange Belgium de productie kunnen uitvoeren op een gecentraliseerde locatie. Dit geeft meer flexibiliteit en toegankelijkheid voor een productiemaatschappij, met een positieve impact op kosten en milieu. Dit geeft gelijktijdig ook stimulans voor een sector onder druk van buitenlandse content. 5G zal gebruikt worden in verschillende use cases omtrent de creatie van een live productiecentrum in La Grand Poste in Luik, het opzetten van producties op locatie met behulp van 5G en het opzetten van een multidisciplinair team om het productieproces te verbeteren.

Autonoom vervoer voor personen en goederen

TRES wil samen met Keysight Technologies en Orange Belgium een 5G use case realiseren voor autonome en groene mobiliteit. In Leuven zal een 5G-netwerk, met slimme stadspalen en een glasvezelnetwerk, uitvoerig getest worden om autonoom (openbaar) vervoer mogelijk te maken in de stad. 5G mobiele netwerken beantwoorden aan de hoge eisen voor autonome mobiliteit. Op korte termijn wordt een ecologische elektrische shuttle service aangeboden, voor bewoners en bezoekers tussen de stadrand en het centrum. Dit kan ook aangewend worden voor logistieke diensten. Deze technologie is 24/7 inzetbaar, milieuvriendelijker, veiliger en vermindert het aantal wagens in de stad. Het is ook makkelijk schaalbaar en maakt gebruik van artificiële intelligentie (AI) om beslissingen te verfijnen en verbeteren.

Real time communicatie en robotbesturing in operatiekamers

Door het groeiend tekort en de specialisatie van chirurgen is het noodzakelijk om een team in een operatiekamer te laten samenwerken met externe experten. Barco, KU Leuven en Orange Belgium willen dat deze nieuwe technologie het mogelijk maakt om vanaf de bestaande NexxisLive software een betrouwbare, mobiele oplossing op te zetten via een 5G connectie als oplossing voor samenwerking op afstand met chirurgische teams in de operatiekamer. Men ontwikkelt een “Proof of Concept” om nadien productontwikkeling volgens medische regelgeving en certificatie op te starten. Daarnaast wil men experimenteel onderzoeken of 5G mobiele verbinding ook chirurgische robots op afstand kan aansturen. Men onderzoekt de vereisten en hoe performantie gegarandeerd en geoptimaliseerd kan worden.

Beheer van gevaarlijke producten in een tankcontainerterminal

Het project van Van Moer Cleaning & Repair, Cronos, UAntwerpen en Proximus richt zich op een beter beheer van gevaarlijke producten op een containerterminal door met zekerheid de locatie van iedere vrachtcontainer met gevaarlijke inhoud te kennen. Hiervoor worden drie technologieën samen gezet: 5G, artificiële intelligentie (AI) en “Internet of Things” (IoT). Men beoogt een werkend systeem uit te bouwen tot een “Proof of Concept” zodat containers op de juiste locatie terecht komen en kunnen herkend worden via unieke en exacte geolocatie, om een negatieve kettingreactie, verlies van efficiëntie en potentieel gevaarlijke situaties te vermijden. Hierbij wordt de nood naar een privaat 5G netwerk, een registratie tool en een bijhorende applicatie onderzocht. De nodige informatie voor de inventarisatie van de containers zal verzameld worden door een vaste opstelling die op elke stacker/heftruck geplaatst kan worden.

Ondersteuning van digitalisering in de chemische industrie

5G biedt het potentieel om de beperkingen van huidige netwerken aan te pakken en digitale transformatie te versnellen. De huidige oplossingen zijn onvoldoende voor een industriële setting. Na het uitwerken van een algemeen framework voor 5G implementatie binnen de chemische industrie, schuiven BASF Antwerpen en Citymesh drie use cases naar voor omtrent mission-critical communications, video surveillance en mobile logitics. Deze use cases tonen aan dat een privaat 5G-netwerk de nodige dekkingsgraad, capaciteit, privacy, veiligheid en gecontroleerde sturing kan bieden binnen de uitdagende chemiesector.

Bewaking op afstand en autonome patrouilledrones

NRB en GSA Services zoeken een oplossing voor particuliere bewaking op afstand. Men wil de efficiëntie en operationele kosten verbeteren door een geautomatiseerde toepassing te gebruiken door de uitwerking van 5G-infrastructuur en applicatie. Men wil mobiele bewakingsinfrastructuur op afstand inzetten via een 5G mobiel netwerk, uitgerust met camera’s en autonome drones die beeldmateriaal verzamelen tijdens een event waarvoor bewaking vereist is. Deze beeldinformatie wordt gecomprimeerd door artificiële intelligentie (AI) om bandbreedtegebruik en stroomverbruik te verminderen. Ook de detectie en identificatie van de beelden gebeurd via AI. Beelden met problematieke informatie in het kader van veiligheid worden naar het controlecentrum gestuurd, vanwaar, indien nodig, een interventie georganiseerd kan worden.

Geautomatiseerde netwerkconfiguratie

Ericsson en Orange Belgium willen samen automatisering ontwikkelen voor 5G use cases op een centraal platform. De automatisering is gericht op virtuele resources en configuraties die nodig zijn in het 5G telecommunicatie netwerk van Orange Belgium. Door middel van deze zero-touch oplossing kan de tijd om complexe aanpassingen in te voeren herleid worden tot enkele uren. Deze flexibiliteit geeft ondernemingen en instellingen de kans op een snelle activatie van hun gepersonaliseerde netwerk service. Zo wordt de evolutie naar 5G aanzienlijk versneld en worden de resources in het netwerk optimaal gebruikt.

Drones als ondersteuning van hulpverleners

Het project van Citymesh wil via Drone-as-a-Service hulpverleners instant live inzicht geven in noodsituaties aan de hand van live beeldmateriaal. Zodra een oproep ontvangen wordt bij de nooddiensten, stijgt een autonome drone op om naar de plaats van het incident te vliegen en nauwkeurig beelden te maken. Dankzij het 5G netwerk worden deze beelden naar de alarmcentrale en hulpverleners verstuurd en kan men de drone van op afstand besturen. De drone is 24/7 beschikbaar en keert steeds terug naar zijn docking station. Men wil het aantal drones opschalen naar alle hulpverleningszones, alsook het aantal Remote Operating Centers verhogen, om zo het potentieel van 5G en DaaS (Desktop as a Service) voor de hulpverleners ten volle te benutten. Daarnaast zal men aan de hand van artificiële intelligentie (AI) de beeldinformatie versterken en een techno-economische studie opzetten.

Onbemande en semiautonome binnenvaart in de Westhoek

Via een 5G connectie willen Seafar, POM West-Vlaanderen, Howest, KU Leuven, e-BO Enterprises en Orange Belgium inzetten op onbemande en semiautonome binnenvaart in de Westhoek met ondersteuning vanop afstand. Na succesvolle proefvaarten wil men het concept verder uitwerken om via een stabiele netwerkverbinding de operationele veiligheid te maximaliseren. Zo moet een 360° livestream met zicht op de boot en op de omgeving de kapitein toelaten om de besturing van het vaartuig vanop afstand over te nemen wanneer dat nodig blijkt. Bovendien geven autonome vaartuigen heel wat toekomstmogelijkheden voor de binnenvaart en kan het huidige pijnpunten verhelpen. Seafar maakt momenteel al gebruik van 4G connectiviteit. De uitbreiding naar 5G is noodzakelijk om het project op te schalen naar verhoogde operationele inzetbaarheid.

Ondersteuning van personeel en processen in de farmaceutische sector

Het project van Takeda Belgium en Citymesh wil verschillende use cases uitwerken die gebruik maken van 5G. Ten eerste, om hun werknemers in de farmaceutische sector beter te ondersteunen. Hierbij beoogt men een universeel communicatietoestel Push-To-X voor meerdere functies en een Mobile Human Machine Interface om het productieproces te verbeteren door real time interacties. Ten tweede, om de processen binnen de onderneming te optimaliseren. Men beoogt een autonome indoor positioning met botsdetectie tussen mensen en objecten en innovatieve autonome mobiliteitsoplossingen voor het uitvoeren van inspecties en inventarisatie. Ten derde, om innovatieve duurzaamheid te realiseren. Men wil intelligent waterbeheer en optimaal energiebeheer ontwikkelen om de behoefte algemeen te verminderen.

Geautomatiseerd proces door digitale identiteitscontrole op Brussels Airport

Brussels Airport Company streeft ernaar om de identiteits- en documentcontrole van passagiers te digitaliseren en te automatiseren. Aan de hand van een eigen 5G-netwerk en met behulp van biometrische persoonsgegevens zoals gezichtsherkenning via artificiële intelligentie (AI), zal dit op diverse locaties in de luchthaven als testopstelling geïmplementeerd worden. Het doel is om de passagiersbeleving doorheen de luchthaven te verbeteren en een vlottere doorstroming mogelijk te maken.

Verbeterde hulpverlening, openbare veiligheid en zorgverstrekking in de Westhoek

In dit project analyseren e-BO Enterprises, POM West-Vlaanderen, Jan Yperman Ziekenhuis, Howest en KU Leuven verschillende toepassingen van 5G in de hulpverlening, gezondheidszorg en openbare veiligheid. Zo wil men medisch transport via drones onder de loep nemen. Daarnaast wil men een real time videoverbinding inzetten om interventieteams ondersteuning van artsen op afstand te verlenen. Verder wil men langdurig zieke patiënten een betere beleving en begeleiding via virtual reality aanbieden. Daarboven behoort de realisatie van een lokaal uiterst betrouwbaar communicatienetwerk ook tot de toepassingen van dit project. Het moet hulpdiensten tijdens grote events ondersteunen bij grote mobiele inzetbaarheid en slimme crowd monitoring. Voor de validatie van deze toepassingen wordt daarnaast ook toepassingsgerichte onderzoeksinfrastructuur opgericht.

Baanbewaking en obstakeldetectie op luchthavens

Het project van ADB Safegate kadert in Airfield 4.0 (Industry 4.0) en beoogt het gebruik van 5G privaat netwerk communicatie voor baanbewaking, objectdetectie en geavanceerd onderhoud in een luchthavenomgeving met opbouw lichtbakens (zgn.“elevated lights”). Deze slimme, met ingebouwde 5G sensoren, naderingslichten en opbouw lichtbakens zullen bijdragen tot efficiëntere, duurzamere en veiligere operaties. De verlichting wordt uitgerust met geïntegreerde sensoren, visiesystemen en radartechnologie om de toestand van de start- en landingsbanen en de lichtbakens te controleren. De gegevens worden met edge computing verwerkt en via het 5G netwerk naar een centrale analysemotor verstuurd. Hiermee voorziet men in anticipatief onderhoud, de detectie van voorwerpen en de toestand van de start- en landingsbanen, samen met geautomatiseerde rapportage.

Beheer van goederencontainers door op afstand gestuurde voertuigen

Dit project is een samenwerking tussen Tercofin, Multitel, Seafar, Ex9, Logistics Wallonia en Proximus. De schepen van Tercofin worden reeds van op afstand bestuurd door de combinatie van 3G en 4G netwerken. Dit project wil de toeleveringsketen vervolledigen door gebruik te maken van afstand gestuurde voertuigen. Meer specifiek, bij het laden en lossen van goederen en het transport naar opslagruimtes. De hiervoor nodige voertuigen zouden vanop afstand bestuurd worden door een machinist vanuit de verkeerstoren via een Human-Machine-Interface om specifieke manoeuvres uit te voeren. Op deze manier wordt via een privaat 5G netwerk de efficiëntie, veiligheid en beschikbaarheid van een 5G connectie tussen autonome of op afstand bestuurde voertuigen en een centrale controletoren aangetoond. Het project zal in het algemeen voor een geïntegreerde, vereenvoudigde en goedkope oplossing zorgen binnen een uitdagende omgeving van het opslaggebied.

Verkeersveiligheid en -controle

Het project van BeMobile, Movias en Telenet streeft naar verhoogde verkeersveiligheid en betrouwbare verkeersbeïnvloeding door gebruik te maken van 5G functionaliteiten. Het project is opgebouwd rond twee use cases:

• ten eerste, de ogenblikkelijke waarschuwing van incidenten door vroegtijdige detectie en waarschuwing voor gevaarlijke situaties. Hiervoor zal men gebruik maken van 5G slicing en edge computing. Door het gebruik van een aparte automotive/C-ITS slice kan een betrouwbaar 5G communicatiekanaal opgezet worden voor deze dienst. Het gebruik van een lokale/regionale edge laat toe om data lokaal te verwerken, wat zowel latency als schaalbaarheidsvoordelen biedt. Daarnaast zal in de edge eveneens artificiële intelligentie (AI) worden toegepast op voertuigpositiedata verrijkt met externe data om gevaarlijke situaties accurater te detecteren;

• ten tweede, een verhoogde betrouwbaarheid en aflevergarantie bij aanvraag van prioriteit voor nood- en hulpdiensten. Ook hier zal 5G slicing gebruikt worden, samen met intelligente verkeerslichten, en verhoogde positienauwkeurigheid (op rijstrookniveau) van voertuigen.

Audiovisuele ondersteuning aan hulp- en beveiligingsdiensten

Het kunnen beschikken over beelden vanuit meerdere invalshoeken of perspectieven door hulp- en beveiligingsdiensten, draagt bij tot een verbeterde “situational awareness”, “crowd control” en “mobility”. Securitas, samen met Robovision en Orange Belgium, willen dankzij 5G-connectiviteit met daarbij een toegepaste slice zorgen voor een gegarandeerde capaciteit en snelheid van de videostream. De data krijgt extra context door het toepassen van AI, wat de “big data” uit de beelden omzet in nuttige informatie. De connectiviteit tussen sensoren, centrale infrastructuur en end-user devices geschiedt via 5G. Door middel van slicing kan deze use case rekenen op een gegarandeerde capaciteit en snelheid van de transmissie van beelden.