E-commerce

Volgens de gegevens verzameld in 2022 bestelde bijna twee derde van de internetgebruikers in België goederen of diensten op het internet, een percentage dat zich weliswaar heeft gestabiliseerd in de laatste drie jaar van COVID-19 maar tussen 2010-2020 sterk is gestegen (zien ICT-gebruik in huishoudens | Statbel (fgov.be). Om zich aan die nieuwe realiteit aan te passen, bieden steeds meer kmo's hun klanten de mogelijkheid aan om online te winkelen, producten te kiezen, bestellingen te plaatsen en online te betalen. E-commerce is voor een onderneming essentieel geworden om zich aan te passen aan de vraag van de klant en te blijven concurreren. De kloof tussen ondernemingen van verschillende grootteklassen blijft echter aanzienlijk.

Deze pagina geeft een overzicht van de voornaamste indicatoren rond e-commerce, m.n. online bestellingen en verkopen. Ook elektronische facturering komt aan bod.

Over die meer geavanceerde technologieën voor de digitalisering van kmo's komt u meer te weten op de webpagina's:

• Digitale technologieën bij Belgische kmo's
• Artificiële intelligentie en andere geavanceerde digitale technologieën
• Digitale communicatie
• Hinderpalen voor digitalisering
• Cyberveiligheid bij Belgische kmo's
• Digitale vaardigheden – een genderspecifieke benadering
• Digitalisering van de Belgische kmo's – een internationale vergelijking

E-commerce – belangrijkste cijfers

E-commerce wordt gedefinieerd als de aankoop of verkoop van een goed of dienst langs elektronische weg of via internet.

27,3 % van de Belgische kmo’s (10-249 werknemers) is actief in de e-commerce door online producten te verkopen en 16,7 % van hun omzet wordt gemiddeld behaald via e-commerce (verkoop via elektronische netwerken). Die resultaten liggen ruim boven het Europese gemiddelde: 19,1 % van de kmo’s in de EU verkoopt online en 11,3 % van hun omzet komt via e-commerce (verkoop via elektronische netwerken). 

Meer gedetailleerde gegevens over het aandeel kleine, middelgrote en grote bedrijven die online in verschillende EU-landen verkopen, zijn te vinden op de pagina Digitalisering van de Belgische kmo's: een internationale vergelijking

Online verkoop

Verkoop via computernetwerken bestaat uit verkopen via websites en geautomatiseerde EDI-systemen (maar omvatten dus geen verkoop via applicaties en marktplaatsen). 

Uit een analyse van webverkopen (inclusief verkoop via een website, apps of marktplaatsen) in 2022 blijkt dat 20,2 % van de micro-ondernemingen zich daarmee bezighoudt. De kloof met grotere bedrijven is hier minder groot: 21,9 % van de kleine en 28,7 % van de middelgrote ondernemingen ontvangt bestellingen via een website of apps.

Éénzelfde bedrijf kan in beide categorieën vallen. 

Online verkoop kan worden gericht aan andere bedrijven (in dit geval b2b commerce), overheidsinstanties (b2g) of particuliere consumenten (b2c).

Hoe groter de ondernemingen, hoe groter het aandeel van ondernemingen die een deel van hun verkoop online realiseren via hun eigen websites of apps. Zo realiseerde 17,8 % van de micro-ondernemingen (2 tot 9 werknemers) een deel van hun omzet online via hun eigen kanalen, tegenover ongeveer 20,5 % van de kleine en 27,8 % van de middelgrote ondernemingen.

Van de kmo's die zich op digitale handel hebben gericht, zijn er maar weinig bij wie de online verkoop groter is dan de verkoop via fysieke handel. Zo vermelden in de in 2022 gerealiseerde enquête dat ongeveer 3 % tot 4 % van de kmo’s meer dan de helft van hun omzet halen dankzij verkoop via een website of mobiele toepassingen.

Middelgrote ondernemingen handelen vaker online met andere ondernemingen (b2b) of overheidsinstanties (b2g) dan met particuliere consumenten (b2c): respectievelijk 25,3 % en 17,9 %. Kleine ondernemingen (10 tot 49 werknemers) zijn bij beide soorten klanten even sterk vertegenwoordigd. Kleinere ondernemingen daarentegen zijn meer aanwezig op de digitale b2c-markt dan naar andere ondernemingen of overheden toe (respectievelijk 17,5 % en 12,5 % van de micro-ondernemingen).

Middelgrote ondernemingen (50-249 werknemers) maken meer gebruik van online verkoop via hun eigen websites of toepassingen dan kleine (10-49 werknemers) en micro-ondernemingen (2-9 werknemers), ongeacht de bestemming:

• 9 % voor online verkoop in België (in plaats van respectievelijk 5,6 % en 3,5 % voor kleine en micro-ondernemingen),
• 7 % in andere EU-landen (in plaats van respectievelijk 4,9 % en 1,8 % voor kleine en micro-ondernemingen),
• 4,4 % in de rest van de wereld (in plaats van respectievelijk 2,1 % en 0,9 % voor kleine en micro-ondernemingen).

Elektronische gegevensuitwisseling (EDI, van het Engelse “Electronic Data Interchange”) verwijst naar automatische uitwisseling van informatie via gestandaardiseerde berichten. Het gebruik van EDI maakt een efficiëntere, veiligere en kosteneffectieve verwerking en uitwisseling van gegevens mogelijk door meer automatisering.

Slechts 2,4 % van de micro-ondernemingen kreeg bestellingen die waren geplaatst via berichten van het EDI-type. Een onderneming kan uiteraard bestellingen ontvangen via beide systemen.

Elektronische facturering

80,1 % van de middelgrote ondernemingen stuurt elektronische facturen, tegenover driekwart van de kleine ondernemingen en iets meer dan de helft van de ondernemingen met 2 tot 9 werknemers. Die percentages dalen drastisch wanneer het gaat om elektronische facturen die automatisch verwerkt kunnen worden: die facturatiemethode, die dankzij de automatisering van het proces tijd bespaart en het risico op fouten vermindert, wordt slechts door 13,8 % van de bedrijven met 2 tot 9 werknemers, door 21,4 % van de kleine bedrijven en door ongeveer één op de drie middelgrote bedrijven gebruikt. De omvang van een onderneming houdt dan ook een positief verband met de waarschijnlijkheid dat ze elektronische facturatie gebruikt.

Daarbij moet opgemerkt worden dat grotere kmo's weliswaar verder gevorderd lijken met het digitaliseren van hun factureringsproces, maar dat ze eveneens talrijker gebruik maken van papieren facturen. Zo stuurt bijna 90 % van de kleine en middelgrote ondernemingen papieren facturen, tegenover 72,8 % van de bedrijven met 2 tot 9 werknemers.

Sinds de resultaten van de in 2018 uitgevoerde enquête is het gebruik van papieren facturering afgenomen, terwijl de frequentie van elektronische facturering – met of zonder automatische verwerking – toeneemt; dat geldt binnen alle grootteklassen van kmo's. De meeste kmo’s sturen hun facturen echter nog steeds op papier. Digitale facturering met de mogelijkheid om de gegevens automatisch te verwerken, is in opkomst bij de kmo's maar nog altijd slechts bij een minderheid.

Enquête naar het gebruik van ICT en e-commerce bij ondernemingen

De gegevens op deze pagina zijn afkomstig uit de enquête naar het gebruik van ICT en e-commerce in de ondernemingen, die jaarlijks wordt opgesteld door Statbel, de Algemene Directie Statistiek van de FOD Economie. Als Belgisch statistiekbureau verzamelt, produceert en verspreidt Statbel cijfers over de Belgische economie, de Belgische maatschappij en het Belgische grondgebied.

De steekproef beperkt zich tot bedrijven die ten minste 2 werknemers in dienst hebben. Alle sectoren van economische activiteit worden geanalyseerd, met uitzondering van de landbouw, het openbaar bestuur, de activiteiten van huishoudens als werkgever en de extraterritoriale activiteiten (respectievelijk de secties A, O, T en U volgens de NACE-code rev. 2). De gegevens over de micro-ondernemingen gaan dus over ondernemingen met 2 tot 9 werknemers voor dat specifieke deel.