Zelfstandige worden in België

Voorwaarden voor het werken als zelfstandige in België

Om als zelfstandige in België te werken, moet u aan bepaalde voorwaarden voldoen en verschillende administratieve procedures doorlopen.

Eerst en vooral moet u de rechtsbevoegdheid hebben om de activiteit uit te voeren:

• minstens 18 jaar oud zijn;
• uw burgerlijke en politieke rechten genieten (een strafrechtelijke veroordeling verbiedt elke vorm van zelfstandige arbeid tijdens het vonnis);
• wettelijk bevoegd zijn: d.w.z. niet wettelijk onbekwaam zijn verklaard, geen verbod hebben gekregen om uw activiteit uit te oefenen en niet onder gerechtelijk toezicht staan.

De administratieve procedures zijn afhankelijk van verschillende omstandigheden:

• u bent in België gevestigd of u werkt daar tijdelijk en occasioneel als onderneming die in een andere lidstaat is gevestigd;
• u werkt als onderneming natuurlijk persoon of onderneming rechtspersoon.

Indien u occasioneel en tijdelijk activiteiten wilt uitoefenen in België als een onderneming die in een andere lidstaat van de Europese Unie gevestigd is, vindt u informatie op Be-Assist (Richtlijn 2005/36/EG betreffende de erkenning van beroepskwalificaties).

Als u zich in België vestigt, moet u zich in elk geval vooraf inschrijven als onderneming bij de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO) via een van de acht erkende ondernemingsloketten.

• Als u een onderneming of een natuurlijk persoon bent, dan zal het ondernemingsloket uw inschrijving in orde maken. Na die inschrijving ontvangt u een ondernemingsnummer dat u kunt gebruiken als identificatiesleutel bij andere bevoegde instanties.
• Als u als rechtspersoon naar Belgisch recht wilt werken, dan moet u eerst de statuten van uw rechtspersoon opstellen. In de meeste gevallen (nv, bv, ...) moet u contact opnemen met een notaris om een notariële akte op te stellen. Zodra de notaris de statuten heeft neergelegd, ontvangt uw rechtspersoon zijn ondernemingsnummer.
• Als u uw buitenlandse bedrijf in België wilt vestigen, dan hebt u verschillende mogelijkheden: uw bedrijf kan er een bijkantoor, een dochteronderneming of een eenvoudige vestigingseenheid oprichten. Een bijkantoor heeft geen eigen rechtspersoonlijkheid. Een dochteronderneming heeft een eigen rechtspersoonlijkheid en neemt de vorm aan van een vennootschap naar Belgisch recht (vof, CommV, cv, bv, nv). Een vestigingseenheid is een eenvoudig geografisch adres van waaruit de buitenlandse onderneming haar activiteiten in België uitvoert.

Wanneer u zich bij de KBO registreert, controleert het ondernemingsloket of u aan de volgende voorwaarden voldoet:

• Voorwaarden in verband met de nationaliteit: als u geen onderdaan bent van een van de lidstaten van de Europese Unie, IJsland, Noorwegen, Liechtenstein of Zwitserland, moet u (tenzij u bent vrijgesteld) bewijzen dat u in het bezit bent van een beroepskaart die u toestaat een zelfstandige activiteit in België uit te oefenen. De gewesten zijn bevoegd voor het toekennen van beroepskaarten. Het ondernemingsloket zal u hierin begeleiden.
• Beroepsbekwaamheid: dit zijn basiskennis van bedrijfsbeheer en beroepsvaardigheden voor een aantal activiteiten. U moet deze beroepsbekwaamheid bewijzen als de hoofdzetel van uw bedrijf in het Waals Gewest of in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gevestigd is. U kunt terecht bij de ondernemingsloketten voor meer informatie over de geldende wetgeving.
• Voorwaarden die verband houden met de activiteit: er bestaan bijzondere formaliteiten voor bepaalde categorieën van zelfstandigen. Die formaliteiten hebben te maken met de voorwaarden voor het uitoefenen of het voeren van een titel van een vrij beroep of een dienstverlenend intellectueel beroep, en met het verkrijgen van specifieke licenties en machtigingen. Voor de uitoefening van bepaalde beroepsactiviteiten moet u eerst specifieke formaliteiten vervullen en/of vergunningen verkrijgen die bijvoorbeeld gerechtvaardigd zijn door de bescherming van het milieu (milieuvergunningen verleend door de gewesten), de bescherming van de levensmiddelenhygiëne (vergunning van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV)), de bescherming van de persoonlijke levenssfeer (privédetective), de bescherming van de openbare orde (bewaker), ...). Gezien de verscheidenheid aan vergunningen, nodigen wij u uit om aan uw erkend ondernemingsloket te vragen welke specifieke vergunningen u nodig hebt om uw beroepsactiviteit uit te oefenen.

Als zelfstandige moet u zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen vooraleer u uw activiteit uitoefent. U kunt dit fonds vrij kiezen. Het ondernemingsloket kan dit voor u doen.

Voordat u met uw activiteit begint, moet u nagaan of u onderworpen bent aan de belasting over de toegevoegde waarde (btw). Dat zal het geval zijn als uw onderneming regelmatig en zelfstandig goederen verkoopt of economische activiteiten verricht in de zin van het btw-wetboek (artikel 4). Als u belastingplichtig bent, moet u zich identificeren bij de Algemene Belastingdienst van de Federale Overheidsdienst Financiën. Uw ondernemingsnummer wordt ook als btw-nummer gebruikt. Als u uw identificatie rechtstreeks bij de Algemene Belastingdienst aanvraagt, is de procedure gratis. U kunt ook aan uw ondernemingsloket vragen om hiervoor het nodige te doen. Die dienst van het ondernemingsloket is betalend.

Als u een of meer werknemers in dienst neemt of van plan bent te nemen, moet u zich als werkgever identificeren bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ). Telkens als u personeel aanwerft, moet u bovendien een onmiddellijke aangifte van tewerkstelling (DIMONA) bij de RSZ doen. Dat is verplicht voor alle werkgevers van alle sectoren en moet elektronisch gebeuren. Tegen betaling kunt u het ondernemingsloket of het sociaal secretariaat waarbij u bent aangesloten, vragen om dat voor u te doen.