De kilogram

Definitie

De kilogram, met symbool kg, is de eenheid van massa van het Internationaal Systeem van de eenheden (SI). De kilogram wordt gedefinieerd door de vastlegging van de constante van Planck, h, gelijk aan 6,626 070 15 x 10^‑34 J s, een eenheid gelijk aan kg m² s^‑1, waarbij de meter en de seconde gedefinieerd worden in functie van c en Δν_Cs.

Praktische realisatie

De Metrologische dienst is sinds 1898 eigenaar van de platina-iridium prototypes nr. 28 en nr. 37. In 1953 werden nog twee andere referentiekilogrammen, gemaakt van roestvrijstaal, gebruikt om de massaschaal te verspreiden. De prototypes in Pt-Ir en de referentiekilogrammen zijn herleidbaar naar de constante van Planck via externe kalibratie met een Watt-balans. De massaschaal wordt in het bereik van 1 mg tot en met 1 kg gerealiseerd met behulp van automatische comparatoren, uitgerust met een carrousel of geïntegreerd in een robot met een drie-assige bedieningsarm en in het bereik van 2 kg tot en met 5 ton met (automatische)  massacomparatoren. Voor de meetmethode wordt de methode van de gesloten reeksen gebruikt (toepassing van de kleinste-kwadratenmethode).

De kalibraties die kunnen uitgevoerd worden, zijn kalibraties van de conventionele massa; gewichten van de OIML klasse E1 (tot en met 5 kg) tot en met klasse M3 en massa's in een range van 1 mg tot en met 20 kg. OIML gewichten en massa's boven de 20 kg kunnen gekalibreerd worden met een onzekerheid van de klasse F2 tot en met klasse M3.

De afdeling Volume van de Metrologische dienst kalibreert standaardcapaciteitsvaten voor het testen van vloeistofmeetsystemen. De aanbeveling R120 van de Organisation internationale de Métrologie légale (OIML) wordt toegepast. Het bereik van de nominale volumes voor standaard capaciteitsmetingen situeert zich tussen 0,1 l en 3.000 l. De methode die hierbij wordt gebruikt, is de volumetrische (vul)methode. De gravimetrische methode kan toegepast worden voor het kalibreren van recipiënten met een nominaal volume tot 20 l. Deze techniek maakt gebruik van een weeginstrument en een dichtheidsmeter. Verder worden ook gasmeters en LPG-meters gekalibreerd.

Onze beste kalibratiemogelijkheden (CMC's)

Vind onze beste ijkmogelijkheden in de databank van het Bureau International des Poids et Mesures (BIPM).

Wist u dit al?

• Het prototype van de internationale kilogram was het laatste artefact dat gedematerialiseerd werd voor de herdefinitie van het SI in 2019.
• De Metrologische dienst controleert jaarlijks het gewicht van de ballen van de Belgische Lotto om fraude te voorkomen.
• Een routinekalibratie van een E2-referentiegewicht, uitgevoerd door de automatische comparator, duurt ongeveer 20 minuten, waarbij 250 bewegingen worden uitgevoerd.
• Een grote olietanker heeft een laadvolume van ongeveer 450.000 ton of het equivalent van ongeveer 500.000.000 liter olie. Een standaard meetonzekerheid van 0,025 % op dit volume vertegenwoordigt het equivalent van een luxeauto.

Sleutelwoorden: automatische robotvergelijkers, capaciteitsvaten, OIML R120, volumetrische/gravimetrische methode