Table of Contents
In principe zijn alle regels van het auteursrecht ook van toepassing op databanken, tenzij de wet in een specifieke regeling voorziet.
Voorwerp
Het auteursrecht verleent bescherming aan de structuur van de databank, d.w.z. aan de manier waarop de gegevens zijn geordend en geklasseerd.
Een databank is slechts auteursrechtelijk beschermd indien de structuur origineel is, d.w.z. indien de keuze en rangschikking van de inhoud van de databank getuigen van een intellectuele schepping, eigen aan de maker.
Dat aan de samenstelling van de databank veel arbeid en investeringen besteed werden, volstaat op zich niet om aan de vereiste van originaliteit te voldoen.
Het is noodzakelijk dat de keuze van de wijze van ordening van de gegevens binnen het geheel niet louter door technische of logische voorschriften werd bepaald, maar dat de auteur ook keuzes maakte in de ordening, zodat deze getuigt van originaliteit.
Zo is een klassieke telefoongids geen originele databank, omdat er slechts één logische manier bestaat om adressen en telefoonnummers te ordenen, namelijk alfabetisch. Het is anderzijds niet uitgesloten dat een gids origineel is, bijvoorbeeld wanneer de gegevens van personen gerangschikt worden volgens een originele structuur, en meer bepaald op basis van bijzondere criteria (bv. een professionele gids die mensen indeelt volgens hun expertise, woonplaats, enzovoort).
Het auteursrecht kan ook de inhoud (de elementen) van een databank beschermen, indien deze elementen origineel zijn. Zo worden bijvoorbeeld de beelden die zijn opgenomen in een inventaris van beeldhouwwerken ook zelf door het auteursrecht beschermd, indien ze op zich getuigen van originaliteit. Het auteursrecht behoort dan toe aan de auteur van de werken en zijn voorafgaande toestemming is vereist.
Indien de databank niet origineel is, kan de producent ervan nog steeds de bescherming door het sui generis recht genieten, dat een specifiek beschermingsregime voor databanken inhoudt.
Beschermingsomvang van het auteursrecht op databanken
De beginselen van het auteursrecht zijn van toepassing op databanken.
De beschermingstermijn bedraagt 70 jaar, te rekenen vanaf het overlijden van de auteur.
De auteur van een databank heeft het recht om de reproductie (bv. iemand ontwikkelt een concurrerende databank op basis van dezelfde structuur), de mededeling aan het publiek, de distributie, het uitlenen en verhuren te verbieden. Ook heeft hij een moreel recht op de databank.
Uitzonderingen op het auteursrecht op databanken
De wetgever heeft voorzien in uitzonderingen op het auteursrecht op databanken. In die gevallen moet de gebruiker geen voorafgaande toestemming van de auteur verkrijgen.
De belangrijkste uitzonderingen zijn:
- elke handeling die noodzakelijk is om toegang te krijgen tot, of normaal gebruik te maken van, de databank;
- de reproductie van een databank voor privégebruik;
- het gebruik van de databank ter illustratie bij onderwijs of voor wetenschappelijk onderzoek;
- de reproductie van korte fragmenten van een databank voor actualiteitsverslaggeving;
- de toevallige reproductie van een databank die op een openbare plaats tentoongesteld is;
- de gratis en privémededeling van een databank in familiekring of in het kader van schoolactiviteiten.
Aan wie komt het auteursrecht op databanken toe?
Zoals in het klassieke auteursrecht, komt het auteursrecht op een databank toe aan de natuurlijke persoon die de databank heeft gemaakt.
Let wel: bij afwijking van het klassieke auteursrecht, worden de vermogensrechten op een databank die door een werknemer (of ambtenaar) is gecreëerd, vermoed te zijn overgedragen aan de werkgever, tenzij anders overeengekomen. Dit vermoeden van overdracht geldt slechts voor databanken in de niet-culturele sector en voor zover ze werden gecreëerd door werknemers of ambtenaren bij de uitoefening van hun taken, of volgens de onderrichtingen van hun werkgever. In het tegengestelde geval is de algemene regel van het auteursrecht van toepassing (en dan moet de werknemer de rechten overdragen aan de werkgever).
Voor databanken die gecreëerd zijn op bestelling, is de algemene regel van toepassing: de maker is de houder van het auteursrecht, tenzij de partijen uitdrukkelijk een andere regeling hebben afgesproken.
