Verplichting om informatie over de oorsprong van levensmiddelen te verstrekken
De vermelding van het land van oorsprong of de plaats van herkomst van voorverpakte levensmiddelen is verplicht wanneer het weglaten daarvan de consument zou kunnen misleiden ten aanzien van het werkelijke land van oorsprong of de werkelijke plaats van herkomst van het levensmiddel.
Bovendien moet op bepaalde levensmiddelen en goederen, zoals ingevoerde wijn, olijfolie, citrusvruchten of cosmetica, volgens specifieke EU-bepalingen het land van oorsprong worden vermeld.
Etikettering van producten uit de bezette Palestijnse en Syrische gebieden
De Europese Commissie en het Hof van Justitie van de Europese Unie hebben die verplichting om informatie over de oorsprong te verstrekken aldus verklaard dat levensmiddelen en andere goederen uit de bezette Palestijnse en Syrische gebieden (Gaza, Westelijke Jordaanoever met inbegrip van Oost-Jeruzalem, Golanhoogte) als volgt geëtiketteerd moeten zijn om de consument niet te misleiden:
- voor producten uit de Israëlische nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever, met inbegrip van Oost-Jeruzalem: "product uit de Westelijke Jordaanoever (Israëlische nederzetting)
- voor producten uit de Israëlische nederzettingen op de Golanhoogte: "product uit de Golanhoogte (Israëlische nederzetting)
- voor producten uit Palestina die niet uit Israëlische nederzettingen komen: "product uit de Westelijke Jordaanoever (Palestijns product)", "product uit Gaza" of "product uit Palestina".
Deze informatieplicht vloeit voort uit Verordening (EU) nr. 1169/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2011 over de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten en Richtlijn 2005/29/EG over oneerlijke handelspraktijken van ondernemingen tegenover consumenten. Die verordening heeft tot doel "een hoog niveau van consumentenbescherming met betrekking tot voedselinformatie te waarborgen". Daartoe bepaalt zij dat "de vermelding van het land van oorsprong of de plaats van herkomst verplicht is wanneer het weglaten daarvan de consument zou kunnen misleiden over het werkelijke land van oorsprong of de werkelijke plaats van herkomst van het levensmiddel". Ook de Richtlijn oneerlijke handelspraktijken 2005/29/EG, omgezet in het Wetboek van economisch recht, verbiedt handelspraktijken die misleidend zijn voor consumenten, met inbegrip van misleidende weglatingen.
In 2015 publiceerde de Europese Commissie een "interpretatieve mededeling", waarin zij de lidstaten verzocht in hun wetgeving te voorzien in een specifieke etikettering van producten uit Israëlische nederzettingen die op de Europese markt worden verkocht.
Rechtvaardiging van de interpretatie van de Commissie en het Hof
Interpretatie van de Europese Commissie
De Commissie verklaart dat "aangezien de Golanhoogte en de Westelijke Jordaanoever (inclusief Oost-Jeruzalem) volgens het internationaal recht geen deel uitmaken van het Israëlische grondgebied, wordt de vermelding "product uit Israël" in de zin van de genoemde wetgeving als onjuist en misleidend beschouwd ". Voor producten uit Israëlische nederzettingen stelt de Commissie dat "een verwijzing naar "product van oorsprong uit de Golanhoogte" of "product van oorsprong uit de Westelijke Jordaanoever" niet aanvaardbaar zou zijn", aangezien die "de consument zou misleiden over de werkelijke oorsprong" doordat "de aanvullende geografische informatie dat het product afkomstig is uit Israëlische nederzettingen" wordt weggelaten. In dergelijke gevallen moet de term "Israëlische nederzetting" worden toegevoegd. De Commissie stelt dat die vermeldingen niet alleen verplicht zijn voor levensmiddelen, maar ook voor alle andere goederen.
Bevestiging door het Hof van Justitie van de EU
De interpretatie van de Commissie werd volledig bevestigd door het Hof van Justitie van de Europese Unie in een arrest van 12 november 2019, waarin het concludeerde dat "op levensmiddelen die afkomstig zijn uit een door de Staat Israël bezet gebied, niet alleen dit gebied maar ook, wanneer die levensmiddelen afkomstig zijn uit een plaats of een geheel van plaatsen dat een Israëlische nederzetting binnen dat gebied vormt, deze herkomst moet worden vermeld”
Het Hof verklaarde dat "de omstandigheid dat een levensmiddel afkomstig is uit een in strijd met de regels van internationaal humanitair recht gestichte nederzetting, het voorwerp zijn van ethische overwegingen die de aankoopbeslissingen van de consumenten kunnen beïnvloeden, temeer daar sommige van die regels wezenlijke regels van internationaal recht vormen". Dit bevestigt dat de etiketteringsvoorschriften voor alle goederen moeten gelden, zoals de Commissie bepleit.
In toepassing van al die beginselen moeten levensmiddelen en andere goederen uit de bezette Palestijnse en Syrische gebieden (Gaza, Westelijke Jordaanoever met inbegrip van Oost-Jeruzalem, Golanhoogte) worden geëtiketteerd zoals hierboven aangegeven (zie Etikettering van producten uit de bezette Palestijnse en Syrische gebieden).
